Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: © Dennis Wubs. Datering: 19 September 2009.

Foto: © Dennis Wubs

Hellum (Fivelingo), Nederland (Groningen) - Dorpskerk
Gemeente: Midden-Groningen
Streek:Fivelingo
Adres: Hoofdweg 33, 9627 PA, Hellum
Website: https://www.woldkerken.nl/

Beschrijving nr.: 1000946.
Groningen Orgelland nummer: 590. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR1263. Fotokaart De Mixtuur nummer: A29.

Gebouwd door: Hendrick Huis (1661)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1661	Hendrick Huis		nieuwbouw
1819	Nicolaas Anthonie Lohman		ombouw
1976	Bakker & Timmenga		restauratie

Het orgel in Hellum is waarschijnlijk nog ouder dan 1661. In het huidige orgel is pijpwerk aanwezig uit de zestiende eeuw. Ook in de kas zijn oudere delen verwerkt. Waarschijnlijk is het door Hendrick Huis omgebouwd en vernieuwd in 1661. Vermoedelijk had het een klavieromvang van FGA-g''a'', en is het door Huis omgebouwd tot CDEFGA-c'''. Nicolaus Anthonie Lohman bouwde het werk in 1819 om. Al in 1817 had hij de windvoorziening vernieuwd. Het instrument kreeg nu een volledig klavier. Het orgel kreeg twee nieuwe stemmen: een Speelfluit 2' en een Trompet 8'. In oktober 1819 is het vernieuwde orgel weer in gebruik genomen.
Toen de kerk in 1962 in restauratie ging werd het orgel door Bakker & Timmenga gedemonteerd. Het verkeerde in slechte staat: de balgen waren lek, evenals de kanalen en de windladen, veel pijpwerk was gedeukt en gescheurd en de Trompet was van de lade genomen en in de kas gelegd. In 1976 was de restauratie voltooid, onder advies van Klaas Bolt. Op 8 april werd het weer in gebruik genomen.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Manuaal	9
- Pedaal	aangehangen
Totaal aantal stemmen	9
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Temperatuur	Equal temperament

Dispositie
Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - 1661/1819, Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Speelfluit 2', Trompet 8' (B/D) - 1819, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Speelhulpen: Afsluiting.

Overige dispositiegegevens
Knock (1788)	Manuaal: Bourdon 16', Praestant 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Super Octaaf 2', Sifflet 1 1/2', Mixtuur en Trompet 8'. Borstwerk: Holpyp 8', Praestant 4', Octaaf 2', Quint 1 1/2', Sexquialter, Scherp III sterk en Regaal 8'. Pedaal: aangehangen. Manuaalomvang C-c''', met kort octaaf.

Literatuur

Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
Gegevens behorende bij de Orgelkalender 1965. - In: Het Orgelblad, jrg. 7 nr. 11, november 1964.
Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 65 nr. 11, november 1969.
Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 2, februari 1973.
Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel V Fivelingo / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1998. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 21).
Het orgel in de Hervormde kerk te Hellum / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 40 nr. 4, april 1998.

Opnamen

Bach in Groningen 5 / Piet Wiersma. - Eurosound ES 47.391 (2CD). - 2002. - Recorded in Uithuizen, Hellum and 't Zandt.

Foto: © Dennis Wubs

Foto: Michiel van 't Einde

Bron: Stichting Orgelcentrum

Foto: Piet Bron