Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Martin de Pooter
Haarlem, Nederland (Noord-Holland) - Nieuwe Kerk
Gemeente: Haarlem
Adres: Nieuwe Kerksplein 36, 2011 ZT, Haarlem
Beschrijving nr.: 1000918.
Gebouwd door: Hendrikus Hermanus Hess (1791)
Het orgel bevat ouder materiaal: delen binnenwerk uit 1523 van Jan van Covelens
Hess bouwde in 1791 een orgel voor de Nieuwe Kerk, waarbij hij verschillende onderdelen gebruikte uit het voormalige orgel dat in de zuider zijbeuk van de Grote of Sint Bavokerk hing. Dit orgel was gebouwd in 1523 door Jan van Covelen. Het werd in 1661 door Van Hagerbeer vergroot en verplaatst binnen de kerk. Op 30 oktober 1791 nam men het orgel in gebruik. Knipscheer wijzigde het orgel fundamenteel in 1862: hij plaatste het Borstwerk als Bovenwerk en stelde het pedaal op aan weerszijden van de orgelkas tegen de kerkmuur. Op het pedaal plaatste hij een Subbas 16'. De firma Gabry werkte in 1886 en 1904 aan het orgel. In 1904 breidden zij het pedaal uit met drie stemmen. Het orgel is in 1958 door de firma Van Vulpen ingrijpend verbouwd, hierbij geadviseerd door Lambert Erné namens de Hervormde Orgelcommissie. Het zou de eerste fase moeten zijn van een totale herbouw, maar dit plan is nooit voltooid. Slechts het nieuwe hoofdwerk werd voltooid. Het pedaal bleef ongemoeid en het bovenwerk werd gesloopt, terwijl een borstwerk gereserveerd was. Het grootste deel van het verwijderde pijpwerk is bij Van Vulpen bewaard gebleven. In 1985 heeft Van Vulpen het instrument opnieuw gerestaureerd en het concept van 1791 hersteld. Adviseur bij de restauratie was Klaas Bolt in samenwerking met Jan van Biezen. Op 3 oktober 1985 werd het opnieuw in gebruik genomen met een concert door Klaas Bolt. In 1994 plaatste Van Vulpen drie nieuwe pedaalregisters, in plaats van drie stemmen uit 1904.
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - oud/1791, Roerfluit 8', Octaaf 4', Nachthoorn 4' - oud/1985, Quint 3', Octaaf 2', Gemshoorn 2' - oud/1985, Tertiaan 1 3/5', Mixtuur III-IV sterk - 1791/1985, Cornet V sterk (discant) - 1985, Trompet 8' - 1985.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8' - 1791 (discant) / 1985 (bas), Quintadeen 8' - 1724 (Van Giesen), Fluit 4' - 1791, Piccolo 2' - 1886, Flageolet 1' - 1985, Vox Humana 8' - 1985.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1862, Octaaf 8' - 1994, Octaaf 4' - 1994, Trompet 8' - 1994.
Koppelingen: Octaafkoppel Hoofdwerk.
Foto: Martin de Pooter
Haarlem, Nederland (Noord-Holland) - Nieuwe Kerk
Gemeente: Haarlem
Adres: Nieuwe Kerksplein 36, 2011 ZT, Haarlem
Beschrijving nr.: 1000918.
Gebouwd door: Hendrikus Hermanus Hess (1791)
Het orgel bevat ouder materiaal: delen binnenwerk uit 1523 van Jan van Covelens
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1791 | Hendrikus Hermanus Hess | nieuwbouw | 1862 | Hermanus Knipscheer (I) | 1886 | Gabry & Zoon | 1904 | Gabry & Zoon | 1958 | Gebroeders Van Vulpen | ombouw | 1985 | Gebroeders Van Vulpen | restauratie | 1994 | Gebroeders Van Vulpen | restauratie |
Hess bouwde in 1791 een orgel voor de Nieuwe Kerk, waarbij hij verschillende onderdelen gebruikte uit het voormalige orgel dat in de zuider zijbeuk van de Grote of Sint Bavokerk hing. Dit orgel was gebouwd in 1523 door Jan van Covelen. Het werd in 1661 door Van Hagerbeer vergroot en verplaatst binnen de kerk. Op 30 oktober 1791 nam men het orgel in gebruik. Knipscheer wijzigde het orgel fundamenteel in 1862: hij plaatste het Borstwerk als Bovenwerk en stelde het pedaal op aan weerszijden van de orgelkas tegen de kerkmuur. Op het pedaal plaatste hij een Subbas 16'. De firma Gabry werkte in 1886 en 1904 aan het orgel. In 1904 breidden zij het pedaal uit met drie stemmen. Het orgel is in 1958 door de firma Van Vulpen ingrijpend verbouwd, hierbij geadviseerd door Lambert Erné namens de Hervormde Orgelcommissie. Het zou de eerste fase moeten zijn van een totale herbouw, maar dit plan is nooit voltooid. Slechts het nieuwe hoofdwerk werd voltooid. Het pedaal bleef ongemoeid en het bovenwerk werd gesloopt, terwijl een borstwerk gereserveerd was. Het grootste deel van het verwijderde pijpwerk is bij Van Vulpen bewaard gebleven. In 1985 heeft Van Vulpen het instrument opnieuw gerestaureerd en het concept van 1791 hersteld. Adviseur bij de restauratie was Klaas Bolt in samenwerking met Jan van Biezen. Op 3 oktober 1985 werd het opnieuw in gebruik genomen met een concert door Klaas Bolt. In 1994 plaatste Van Vulpen drie nieuwe pedaalregisters, in plaats van drie stemmen uit 1904.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 12 |
| - Bovenwerk | 6 |
| - Pedaal | 4 |
| Totaal aantal stemmen | 22 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | 1/2 toon beneden 440 Hz |
| Temperatuur | Kirnberger-variatie naar ontwerp van Klaas Bolt |
| Winddruk | 74 mm |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - oud/1791, Roerfluit 8', Octaaf 4', Nachthoorn 4' - oud/1985, Quint 3', Octaaf 2', Gemshoorn 2' - oud/1985, Tertiaan 1 3/5', Mixtuur III-IV sterk - 1791/1985, Cornet V sterk (discant) - 1985, Trompet 8' - 1985.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8' - 1791 (discant) / 1985 (bas), Quintadeen 8' - 1724 (Van Giesen), Fluit 4' - 1791, Piccolo 2' - 1886, Flageolet 1' - 1985, Vox Humana 8' - 1985.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1862, Octaaf 8' - 1994, Octaaf 4' - 1994, Trompet 8' - 1994.
Koppelingen: Octaafkoppel Hoofdwerk.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur III-IV sterk | C: 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Verschillende disposities |
|
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |