Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 14 May 2011.

Foto: Michiel van 't Einde

Eenrum, Nederland (Groningen) - Protestantse Kerk (Laurentiuskerk)
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Kerkpad 1, 9967 RL, Eenrum
Website: https://www.kerkeenrum.nl/

Beschrijving nr.: 1000848.
Groningen Orgelland nummer: 160. Fotokaart De Mixtuur nummer: A13.

Gebouwd door: Nicolaas Anthonie Lohman (1817)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1817 Nicolaas Anthonie Lohman  nieuwbouw
1865 Nicolaas Anthonie Gerhardus Lohman  diverse werkzaamheden
1874 Petrus van Oeckelen  uitbreiding
1925 Harmannus Thijs  wijzigen dispositie
1933 firma M. Spiering  wijzigen dispositie
1964 Gebroeders Van Vulpen  restauratie
1987 Gebroeders Van Vulpen  diverse werkzaamheden
2006 Mense Ruiter Orgelmakers  diverse werkzaamheden

  • Het orgel in de kerk van Eenrum is gebouwd in 1817 door N.A. Lohman. Het snijwerk is van de hand van Mattaeus Walles & Zoon. Op 23 november 1817 werd het in gebruik genomen. In 1865 verving N.A.G. Lohman de vier spaanbalgen door een nieuwe magazijnbalg. Van Oeckelen werkte in 1874 aan het orgel. Het pedaal werd uitgebreid met drie stemmen op een nieuwe lade: Salicionaal 8', Basson 16' en Bassethoorn 16'. De Viola di Gamba van het hoofdwerk verhuisde naar het rugwerk, waar de Nasard verviel. Op het hoofdwerk plaatste van Oeckelen een Violon 16' discant. Deze werd in 1925 door Harmannus Thys weer gewijzigd in een doorlopende Viola di Gamba 8'. De Cornet is in 1933 door Spierings vergroot van III naar V sterk. De deling van de Roerfluit op het Rugwerk is al eerder ongedaan gemaakt.
  • In 1964 werd het gehele werk gerestaureerd door Van Vulpen. De toestand van 1817 werd grotendeels hersteld, maar de klaviatuur uit 1874 bleef wel in gebruik. Op 9 december 1964 nam men het orgel weer in gebruik. Na 1980 zijn nog af en toe kleine verbeteringen aangebracht. In dat jaar vond men ook het originele naamplaatje van Lohman Opmerkelijk is het dat het orgel twaalf loze registertrekkers heeft. Een deel van het houtsnijwerk was in 1953 beschadigd geraakt tijdens een brand op de zolder. Hier was het tijdelijk opgeslagen tijdens de kerkrestauratie. Organist Dirk Molenaar restaureerde dit houtsnijwerk in 1981 eigenhandig en hij maakte ook de ontbrekende delen nieuw bij. Op 24 april 1981 werden de laatste stukken, twee vazen, weer geplaatst. In juli 1987 wijzigde Van Vulpen de Bazuin 16', zodat deze hun oorspronkelijke lengte kregen. In 2006 voerde Mense Ruiter enkele reparaties uit.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk13
- Rugwerk8
- Pedaal7
Totaal aantal stemmen28
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogte1/2 toon boven normaal
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Baardpijp 8', Gamba 8' (discant), Fluitdolce 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur III-IV-V sterk (B/D), Trompet 8', Vox Humana 8' - 1964.
Rugwerk (C-f'''): Fluittravers 8' (discant), Quintadena 8' (discant), Roerfluit 8', Prestant 4', Fluitdolce 4', Nasard 2 2/3' - 1964, Speelfluit 2', Dulciaan 8' - 1964.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Prestant 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk - 1964, Bazuin 16', Trompet 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Tremulant.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III-IV-V sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 4' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'.
Mixtuur III-IV sterk (Pedaal) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'.
Cornet III sterk (Rugwerk) C: 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Knock (1788) Het vorige orgel had als dispositie:
Manuaal: Holpyp 8', Praestant 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2', Quint 1 1/2', Sexquialter II sterk, Scherp II sterk en Trompet 8'.
Manuaalomvang C-c''' met kort octaaf, en geen pedaal. Knock vermeldt geen bouwer en geen bouwjaar.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te Eenrum heeft 31 sprekende stemmen, twee klavieren met vrij pedaal. Het werk is in 1871 door Lohman & Zonen afgeleverd en in 1874 door Van Oekelen geleverd.
Organist de Heer Rijkers.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16;, Violoncello 16', Baarpijp 8', Fluit dolce 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet 3 st., Mixtuur, Trompet 8', Hobo (doorslaand) 8'.
Rugwerk: Prestant 4', Roerfluit 8', Quintadena 8', Viola di Gamba 8', Fluit travers 8', Fluit Dolce 4', Speelfluit 2', Clarinet (doorsl.) 8'.
Pedaal: Prestant 8', Subbas 16', Salicionaal 8', Roerquint 6', Octaaf 4', Octaaf 2', Bazuin 16', Basson 16', Basseth. (doorsl.) 16', Trombone 8'.
Stomme Registers: Afsluitingen, Tremulant, Ventiel, Calcant, Koppelingen.
Verschillende disposities Na de wijzigingen door Van Oeckelen in 1874 was de dispositie:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Violoncello 16' (discant), Prestant 8', Baardpijp 8', Fluit Dolce 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur III-IV-V sterk (gedeeld), Trompet 8', Hobo 8'.
Rugwerk: Fluit Travers 8' (discant), Quintadena 8' (discant), Roerfluit 8' (gedeeld), Viola di Gamba 8', Prestant 4', Fluit Dolce 4', Speelfluit 2', Clarinet 8'.
Pedaal: Subbas 16', Prestant 8', Salicionaal 8', Roerquint 6', Octaaf 4', Octaaf 2', Bazuin 16', Basson 16', Bassethoorn 16', Trombone 8'.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Een orgeltocht / A. Bolt. - In: Organophilia, Maandblad voor Orgelvrienden. - jrg. 2 nr. 8/9, augustus/september 1951.
  • Orgelbouwnieuws : Ingebruikname orgels. - In: Het Orgel, jrg. 61 nr. 1, januari 1965.
  • Bij de foto's / J.F. van Os. - In: Het Orgel, jrg. 62 nr. 7/8, juli/augustus 1966.
  • De kerk en toren te Eenrum / R.A. Luitjens-Dijkveld Stol. - Groningen: Dijkstra Niemeijer, 1975.
  • Reizend door het Nederlandse Orgellandschap : Aflevering 26 : Rondom Groningen (2) / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 21 nr. 4, april 1979.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Het orgel in de hervormde kerk te Eenrum / Dirk M.J. Molenaar. - Groningen: Stichting Groninger Orgelland, 1982.
  • Het orgel in de Ned. Herv. Kerk te Eenrum / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 24 nr. 8, augustus 1982.
  • Het Lohman-orgel van Eenrum opnieuw 'aangekleed' / dhr. Faber. - In: De Orgelvriend, jrg. 24 nr. 12, december 1982. - Overgenomen uit "De Hogelandster"van 7 mei 1981.
  • Kroniek : Juli 1987. - In: De Mixtuur, nr. 63, juli 1989.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel I Hunsingo / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1994. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 15).
  • Het historische orgel in Nederland 1790 - 1818 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 4).
  • Orgelrijk / Carel van Gestel. - Zaltbommel : Aprilis, 2003.
  • Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel VI Aanvullingen 1994-2009 / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Victor Timmer. - [S.l.] : Stichting Groningen Orgelland, 2009. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 29).
Opnamen
  • Bach in Groningen (7) : Noordbroek - Eenrum / Piet Wiersma. - Eurosound ES 47.431 (dubbel-CD). - 2004.
  • Het historische orgel in Nederland / Diverse organisten. - Hilversum : Evangelische Omroep, 1999. - Box met 12 CD's.
Links https://www.kerkeenrum.nl/algemeen/orgel
https://www.orgelshogeland.nl/?page_id=37

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 14 May 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 14 May 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 14 May 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 14 May 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
detail. Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 14 May 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 14 May 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 14 May 2011.
Foto: Michiel van 't Einde