Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.

Foto: Michiel van 't Einde

Dordrecht, Nederland (Zuid-Holland) - Evangelisch Lutherse Kerk (Trinitatiskapel)
Gemeente: Dordrecht
Adres: Vriesestraat 20-22, 3311 NR, Dordrecht
Website: http://www.luthersdordrecht.nl/

Beschrijving nr.: 1000823.

Gebouwd door: Andreas Wolfferts (1779)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1779 Andreas Wolfferts  nieuwbouw
1781 Andreas Wolfferts  uitbreiding
1823 P.J. Geerkens & Zoon  diverse werkzaamheden
1874 firma Van den Haspel & Schölgens  ombouw
1907 firma A. Standaart  ombouw
1927 Jacobus Johannus van den Bijlaardt  diverse werkzaamheden
1954 Gebroeders Van Vulpen  restauratie
1965 firma D.A. Flentrop  diverse werkzaamheden
1992 Flentrop Orgelbouw  restauratie
2019 Henk van Eeken  restauratie

  • In 1733 bouwde Vitus Wichleben een orgel in de Lutherse Kerk, een werk dat met veel problemen gepaard ging, zodat het uiteindelijk door ene N. Smit is voltooid. Dit instrument werd afgebroken in 1778 en vervangen door een éénklaviers orgel van Wolfferts. Hij maakte hierbij gebruik van enkele stemmen uit het oude orgel. Het front is ontworpen door Jan van Galen. Op 24 januari 1779 nam men het in gebruik.Twee jaar later maakte Wolfferts een tweede manuaal als bovenwerk. Het pedaal bleef aangehangen.
  • Reparaties werden uitgevoerd door P.J. Geerkens in 1823 en door A. van den Haspel in de jaren 1872-1874. Van den Haspel (van de firma Schölgens & Van den Haspel) wijzigde de dispositie, verplaatste de klaviatuur, vergrootte omvang van de klavieren (van c''' naar f'''). De Hoofdwerklade is uit 1874. De firma Standaart pneumatiseerde de transmissie in 1907 en in 1927 werkte de firma Van den Bijlaardt aan het orgel.
  • In 1953 is het orgel gerestaureerd door Van Vulpen, waarbij enige wijzigingen werden uitgevoerd. Op de vrije plaats van het Bovenwerk plaatsten zij een Dulciaan 8'. Op 9 november 1954 werd het weer in gebruik genomen met een concert door Feike Asma. Na de kerkrestauratie van 1963 tot 1965 plaatste Flentrop het instrument weer in 1965 in de kerk. Hierbij werd de intonatie herzien. Op 11 juli 1965 is het weer in gebruik genomen. Vanaf 1987 werd gewerkt aan de voorbereiding van een technische restauratie door Flentrop. Adviseur was Klaas Bolt. Deze werkzaamheden waren in 1992 afgerond.
  • In 2018-2019 is het orgel gerestaureerd door Henk van Eeken. Onder advies van Wim Diepenhorst zijn de werkzaamheden uitgevoerd, waarbij met name wijzigingen aan het pijpwerk uit de twintigste eeuw zijn hersteld naar de situatie van 1874 en de intonatie deels is herzien. De windlade van het pedaal ook werd gerestaureerd. Op 26 mei 2019 nam men het instrument weer in gebruik.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk11
- Bovenwerk7
- Pedaal1 (0)
Totaal aantal stemmen19 (18)
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk72 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16' (discant), Bourdon 16' (bas) - 1874, Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8', Viool 8' - 1874, Gemshoorn 4' - 1954, Fluit 4', Quintfluit 3', Woudfluit 2', Dulciaan 8' - 1954.
Pedaal (C-d'): Bourdon 16' - transmissie.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaalkoppel.

VulstemSamenstelling
Cornet IV sterk Discant c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Mixtuur III-IV sterk C: 1 1/3' - 1' - 2/3'. F: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2'. fis'': 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2'.
Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Evangelisch Luthersche Kerk te Dordrecht heeft twee klavieren, aangehangen pedaal en 17 sprekende stemmen. Maker en ouderdom niet meer bekend: A. van den Haspel, uit Rotterdam, heeft het werk in 1872 geheel vernieuwd.
Organist de Heer C.A. Bouman.
Hoofdmanuaal: Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur, Cornet, Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Gemshoorn 4', Fluit 4', Quintfluit 3', Woudfluit 2'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Koppeling.
Verschillende disposities
  • De dispositie in 1781, zoals opgetekend door organist Egbertus van Eem:
    Onder Clavier: Praestant 16', Praestant 8', Holpijp, Fluit 8', Octaav 4', Spitsfluit 4', Gedact 4', Quint 3', Octaav 2', Waltfluit 2', Sexquialter II sterk, Mixtuur III-IV sterk, Cornet III sterk, Trompet 8' (gedeeld).
    Boven Clavier: Holpijp 8', Viol de Gamba 8' (discant), Fluit 4', Gemshoorn 2', Vox Humana 8' (gedeeld).
    Pedaal aangehangen. Tremulant, ventiel, afsluiter. 3 blaasbalgen. Manuaalomvang C-e''', Pedaalomvang C-c'.

  • Volgens het bestek van 1872 was de dispositie na 1874:
    Hoofdwerk: Gedekt 16' (bas), Prestant 16' (discant), Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8' (gedeeld).
    Bovenwerk: Holpijp 8', Viool de Gambe 8', Fluit 4', Gemshoorn 4', Quintfluit 3', Woudfluit 2', gereserveerde plaats voor een tongwerk.
    Aangehangen pedaal. Manuaalomvang C-f'''.

Literatuur
  • Aantekening van zommige Vernieuwde en Verbeterde Dispositiën in Kerkorgelen als mede Dispositiën van eenige Kerk-cabinet en Bureau Orgels en eindelijk verscheide schetsen tot zodanige Kerk en Cabinet orgels van onderscheide groote / E. van Eem. - Sneek : J.W. Boeijenga, 1970. - Heruitgave van een handschrift uit ca. 1815.
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Uit de orgelbouwwereld. - In: Het Orgelblad, jrg. 8 nr. 11, november 1965.
  • Evangelisch Lutherse Kerk Dordrecht / Jan L. van den Heuvel. - In: Het Orgelblad, jrg. 10 nr. 1/2, januari/februari 1967.
  • De orgelmakers Van den Haspel, Schölgens en van der Weijde / W.D. van der Kleij. - In: De Mixtuur, nr. 30, februari 1980.
  • Orgelberichten in de Nederlandsche Jaerboeken (1747-1765) en de Nieuwe Nederlandsche Jaerboeken (1766-1798) / F.W. Huisman. - In: De Mixtuur, nr. 38, maart 1982.
  • Orgeltocht zaterdag 11 juni 1983 / Jan Jongepier. - Stencils met informatie.
  • Een exemplaar van 'Hess' met aantekeningen / Victor Timmer. - In: De Mixtuur, nr. 59, maart 1988.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Het Wolfers/Schölgens & Van den Haspel-orgel in de Lutherse Kerk te Dordrecht / Bart van Buitenen. - In: De Orgelvriend, jrg. 41 nr. 9, september 1999.
  • Het Wolfers/Schölgens & Van den Haspel-orgel in de Lutherse Kerk te Dordrecht (2) / Bart van Buitenen. - In: De Orgelvriend, jrg. 41 nr. 10, oktober 1999.
  • Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).
  • Vier voormalige orgels in Dordrecht / Auke Hendrik Vlagsma. - In: Het Orgel, jrg. 104 nr. 5, september 2008.
Links https://www.orgelnieuws.nl/renovatie-orgel-trinitatiskapel-dordrecht-afgerond/

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Dordrecht - Evangelisch Lutherse Kerk (Trinitatiskapel)

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde