Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.

Foto: Piet Bron

Dirksland, Nederland (Zuid-Holland) - Hervormde Kerk
Gemeente: Goeree-Overflakkee
Streek:Goeree-Overflakkee
Adres: Ring 2, 3247 BN, Dirksland
Website: http://www.hervormddirksland.nl/

Beschrijving nr.: 1000816.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0009, GR3480 (Nieuwe editie), GR3481.

Gebouwd door: Johannes Petrus Künckel (1807)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit ca. 1680 van Builder unknown

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1807 Johannes Petrus Künckel  nieuwbouw
1811 Abraham Meere  diverse werkzaamheden
1970 J. de Koff & Zoon  restauratie
1971 firma D.A. Flentrop  restauratie
2003 Flentrop Orgelbouw  restauratie
2019 J.J. Elbertse & Zn.  restauratie

  • Künckel bouwde voor de Hervormde Kerk te Dirksland een nieuw orgel in een oudere kas, afkomstig uit een kerk in Mechelen (België). Dit Mechelse orgels was gekocht door J. Smets in 1803, en zou na restauratie in de kerk worden geplaatst. Smets overleed echter in 1804 en liet een orgel achter, dat in kisten ingepakt stond. De orgelmaker P. Welter uit Geertruidenberg kreeg nu de opdracht het orgel op te bouwen, te repareren en af te werken. De Rotterdamse organisten Jan Robbers en Jacob Tours keurden het orgel in 1805 af. Besloten werd nu om een nieuw orgel in de kassen te laten bouwen door Künckel. Jacob Tours werd als adviseur aangesteld. Het oude binnenwerk van deze kas gebruikte Künckel voor de bouw van een nieuw orgel in Alphen aan den Rijn, een jaar later. Het Dirkslandse instrument werd op 16 oktober 1807 in gebruik genomen met een concert door Jacob Tours uit Rotterdam. Ondanks dat het al was opgeleverd, keurde Tours enkele zaken niet goed. Künckel werkte verschillende malen aan het orgel, maar wist de verbeteringen niet voor elkaar te krijgen. Abraham Meere werkte hierna in de jaren 1809-1811 nog aan het instrument om de intonatie te verbeteren.
  • Het orgel is lange tijd ongewijzigd gebleven. Maarschalkerweerd voerde op advies van organist C. Vis in 1902 restauratiewerkzaamheden uit. Hierbij werd de Trompet 8' vervangen door een nieuwe Bazuin 8'. Opnieuw op advies van C. Vos werkte de firma De Koff in de jaren na 1921 aan het orgel. Hierbij werd heel wat gewijzigd. In 1931/1932 werd door De Koff een windmotor geplaatst. In 1966 startte een restauratie van het kerkgebouw. Besloten werd toen om ook het orgel te restaureren, en terug te brengen in de oorspronkelijke staat van 1807. Op het Hoofdwerk werd echter een Octaaf 2' geplaatst in plaats van de originele Salicionaal 4'. In de jaren 1969-1971 voerde De Koff deze restauratie uit, die na het faillisement van de firma door Flentrop is voltooid.
  • Onder advies van Aart Bergwerff is door de firma Flentrop in 2003 groot onderhoud uitgevoerd. Pijpwerk en mechanieken zijn hierbij waar nodig hersteld en de intonatie van het orgel is geheel herzien. Op 10 oktober 2003 nam men het orgel weer in gebruik tijdens een speciale avond, waarbij Krijn Kieviet en Anton Weenink het orgel bespeelden.
  • In januari 2019 is een restauratie gestart door de firma Elbertse onder advies van Aart Bergwerff. Op 31 augustus 2019 is het instrument weer in gebruik genomen. Het werd bij deze gelegenheid bespeeld door de adviseur, waarna de sleutel weer is overhandigd aan Anton Weenink, vaste organist van de kerk.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk11
- Rugwerk9
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen19
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 427 Hz
TemperatuurNeidhardt Grosse Stadt 1724

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Quint 3' - 1970, Octaaf 2' - 1970, Sexquialter II sterk (1 1/3') - 1970, Cornet VI sterk (4') (discant) - 1807/1970, Mixtuur IV sterk (2') (bas) - 1970, Mixtuur V sterk (discant) - 1970, Trompet 8' (B/D) - 1970.
Rugwerk (C-f'''): Holpijp 8', Fluit Traver 8' (discant), Prestant 4', Fluit 4', Quintfluit 2 2/3' - 1970, Octaaf 2', Nachthoorn 2' - 1970, Carillon III sterk (discant), Dulciaan 8' (B/D) - 1970, Tremulant.
Pedaal (C-d'): No stops present.
Koppelingen: Manuaalkoppel (B/D), Pedaalkoppel - 1971.
Speelhulpen: Ventiel, Calcant, Afsluiting Hoofdwerk, Afsluiting Rugwerk.

VulstemSamenstelling
Cornet VI sterk discant (Hoofdwerk) c': 4' - 2 2/3' - 2' - 2' - 1 3/5' - 1 1/3'.
Mixtuur III-V sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3'. c'': 5 1/3' - 4' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Sexquialter II sterk (Hoofdwerk) C: 1 1/3' - 4/5'. c°: 2 2/3' - 1 3/5'.
Carillon III sterk discant (Rugwerk) c': 4' - 1 3/5' - 1'.
Overige dispositiegegevens
Broekhuijzen (1855) Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Salicionaal 4', Quintprestant 3', Cornet VI sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk (gedeeld), Sesquialter II sterk en Trompet 8'.
Rugwerk: Holpijp 8', Fluit Travers 8' (discant), Prestant 4', Fluit 4', Quintfluit 3', Zwitserpijp 2', Carillon III sterk (discant) en Dulciaan 8'.
Pedaal: aangehangen.
Verschillende disposities The specification before 1969 was:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Violon 8', Octaaf 4', Flûte Harmonique 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk (gedeeld), Cornet IV sterk (discant), Bazuin 8' (B/D), Vox Humana 8' (B/D).
Rugwerk: Vioolprestant 8' (B/D), Holpijp 8', Flûte Travers 8' (discant), Viola di Gamba 8', Prestant 4', Fluit 4', Woudfluit 2', Carillon III sterk (discant), Regaal 8' (missing).
Pedaal: Aangehangen.
Literatuur
  • Hoe Dirksland zijn orgel kreeg.... : Negenjarig jongetje gaf vioolconcert. - In: Eilanden-Nieuws, zaterdag 29 december 1956.
  • Geachte redactie : Joachim Hess / W.F. Poot. - In: Het Orgelblad, jrg. 9 nr. 1/2, januari/februari 1966.
  • Tussen Dirksland en Alphen aan den Rijn / ds. A.J. Kret. - In: Het Orgelblad, jrg. 9 nr. 6, juni 1966.
  • Orgelkalender 1967 : Gegevens behorende bij de afbeeldingen. - In: Het Orgelblad, jrg. 9 nr. 11, november 1966.
  • De geschiedenis van een orgel : Orgel Herv. kerk Dirksland destijds in België gekocht / Bas Wijnands. - In: Eilanden-Nieuws, vrijdag 25 september 1970.
  • De geschiedenis van het kerkorgel te Dirksland / Bas Wijnands. - In: Eilanden-Nieuws, vrijdag 9 oktober 1970.
  • Langs kerken en kapellen : Orgeltocht door Nederland. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1977].
  • Bij de omslag : Dirksland, Ned. Herv. kerk. - In: De Orgelvriend, jrg. 21 nr. 2, februari 1979.
  • Gegevens uit nalatenschap over orgel in de Herv. Kerk te Dirksland. - In: Eilanden-Nieuws, vrijdag 27 september 1991.
  • Het Künckel-orgel in de Hervormde Kerk te Dirksland / Herman Paul, Anton Weenink. - In: De Mixtuur, nr. 81, december 1995.
  • Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
  • Orgels en organisten op Goeree-Overflakkee (1775-heden) I / Herman Paul. - In: De Orgelvriend, jrg. 41 nr. 10, oktober 1999.
  • Dirkslandse kerkorgels nieuw leven ingeblazen. - In: Eilanden-Nieuws, vrijdag 17 oktober 2003.
  • Kerkorgels in diverse kerken op het eiland Goeree Overflakkee / Rinus Pannekoek. - Uitgave in eigen beheer, 2008.
  • Kerkorgel Dirksland in oude glorie hersteld / Erwin Guijt. - In: Eilanden Nieuws, vrijdag 6 september 2019.
  • Kerkorgels in diverse kerken op het eiland Goeree Overflakkee / Rinus Pannekoek. - 2e uitgave. - Uitgave in eigen beheer, 2020.
Opnamen Looft den Heer, want Hij is goed! : Samenzang en orgelspel uit Dirksland / Abram Bezuijen, orgel. - Mirasound 399106 (CD). - 1992.
Overige bronnen
  • Anton Weenink

Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: Anton Weenink. Datering: 26 July 2019.
Foto: Anton Weenink
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Anton Weenink. Datering: 10 July 2019.
Foto: Anton Weenink
Foto: Anton Weenink. Datering: 10 July 2019.
Foto: Anton Weenink
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Anton Weenink. Datering: 10 July 2019.
Foto: Anton Weenink
Foto: Anton Weenink. Datering: 10 July 2019.
Foto: Anton Weenink
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 21 August 2009.
Foto: Piet Bron