Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 August 2012.

Foto: Michiel van 't Einde

Daarle, Nederland (Overijssel) - Hervormde Kerk
Gemeente: Hellendoorn
Streek:Salland
Adres: Daalvoordeweg 2, 7688 PT, Daarle
Website: http://www.pkn-daarle.nl/

Beschrijving nr.: 1000778.

Gebouwd door: L. van Dam & Zonen (1872)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1872 L. van Dam & Zonen  nieuwbouw
1918 Pieter van Dam  uitbreiding
1927 Bakker & Timmenga  restauratie en uitbreiding
1982 Orgelmakerij Reil  overplaatsing

  • Van Dam bouwde in 1872 een nieuw orgel voor de Gereformeerde Noorderkerk in Dokkum, officieel de kerk van de Christelijk Afgescheiden Gemeente aan het Noorder Bolwerk. Het had negen stemmen op één manuaal en aangehangen pedaal. Een deel van het pijpwerk dat Van Dam gebruikte was niet nieuw, maar afkomstig van het Van Gruisen-orgel in Warga uit 1787. Het orgel werd in gebruik genomen op 1 augustus 1872 met een bespeling door Klaas Suringbroek, organist van de Grote Kerk te Leeuwarden.
  • De N.V. Van Dam maakte in 1918 een tweede manuaal met zeven stemmen. Om de eenheid van het instrument te garanderen is veel van het pijpwerk van het oude klavier ook vernieuwd. Het uitgebreide orgel is op 3 oktober 1918 in gebruik genomen.
  • In 1926 werd de kerk verbouwd, zodat het orgel tijdelijk moest worden opgeslagen. Bakker & Timmenga voerden het werk uit, en bij de opbouw van het instrument in de verbouwde kerk maakten zij een pneumatische pedaallade met twee stemmen. Ook plaatsten zij nieuwe klavieren, geleverd door de firma Laukhuff. Het werk was in augustus 1927 gereed.
  • In 1975 werd het buiten gebruik gesteld en vervangen door een nieuw orgel van Reil. In september 1975 is het gedemonteerd en opgeslagen bij Reil. De kerk in Daarle kocht het instrument in 1979. Reil restaureerde het, en plaatste het, met enkele wijzigingen, in 1982 in de kerk van Daarle. Uitgangspunt bij de restauratie was de toestand van 1918. Delen van de oorspronkelijke galerij konden worden aangekocht, en de kas is geheel hersteld. De klavieren uit 1927 zijn behouden gebleven, maar wel zijn ze aangepast aan de stijl van Van Dam. Voor de registerknoppen werd gebruik gemaakt van het voorbeeld van het Van Dam-orgel in Nunspeet, eveneens uit 1872. Reil maakte een nieuw mechanisch pedaal in de stijl van Van Dam. Voor het pedaal kocht men een Prestant 8', afkomstig van het gesloopte Van Dam-orgel in de Oosterkerk te Leiden uit 1901. De Basson werd gekopieerd naar voorbeeld van het orgel in de kerk van de Gereformeerde Gemeente te Nunspeet, gebouwd door Van Dam in 1894. Op 22 november 1982 kon het orgel weer in gebruik worden genomen. Adviseur Jan Jongepier bespeelde het orgel bij deze gelegenheid.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1872DokkumChristelijke Gereformeerde Kerk
1872DokkumNoorderkerk
1982DaarleHervormde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdmanuaal10
- Bovenmanuaal7
- Pedaal3
Totaal aantal stemmen20
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdmanuaal (C-g'''): Bourdon 16', Prestant 8', Violon 8' - C-H gecombineerd met Holpijp, Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur II-III sterk - discant uit 1982, Trompet 8' (B/D) - 1982.
Bovenmanuaal (C-g'''): Salicionaal 8', Viola di Gamba 8' - C-H gecombineerd met Fluit Dolce, Aeoline 8' (from c°), Fluit Dolce 8', Violine 4', Flûte Harmonique 4', Woudfluit 2', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaaf 8' - 1901, Basson 16' - 1982.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaalkoppel.
Speelhulpen: Forte-Pianotrede, Twee afsluiters.

VulstemSamenstelling
Mixtuur II-III sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet III sterk discant (Hoofdwerk) c': 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Literatuur
  • Het orgel in de Ned. Herv. Kerk te Daarle / Jan Jongepier. - In: Programma ingebruikname 22 november 1982.
  • Kroniek : 22 november 1982. - In: De Mixtuur, nr. 40, december 1982.
  • Hervormd Daarle verrijkt met historisch instrument : Organist krijgt nieuw orgel en onderscheiding / M. Seybel. - In: Reformatorisch Dagblad, zaterdag 4 december 1982.
  • Het orgel in de N.H. kerk te Daarle / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 79 nr. 3, maart 1983.
  • Het L. van Dam-orgel in de N.H. kerk te Daarle / [A. Bijvank]. - In: De Orgelvriend, jrg. 25 nr. 3, maart 1983.
  • Het historische orgel in Nederland 1872 - 1878 / Teus den Toom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2005. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 10).
Links http://www.pkn-daarle.nl/h%20orgel.htm
http://bert.webbink.eu/?page_id=346

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 August 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Situation in Dokkum. Foto: Ad Fahner.
Foto: Ad Fahner
Situation in Dokkum. Foto: G. Meyster. Datering: ca. 1960.
Foto: G. Meyster
Situation in Dokkum. Bron: Collection Ad Fahner.
Bron: Collection Ad Fahner