Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 14 May 2010.

Foto: Piet Bron

Culemborg, Nederland (Gelderland) - Grote- of Sint Barbarakerk, koororgel
Gemeente: Culemborg
Adres: Grote Kerkstraat 4, 4101 CB, Culemborg
Website: https://www.pknculemborg.nl/

Beschrijving nr.: 1000775.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR4281.

Gebouwd door: Vitus Wiegleb (ca. 1740)
Het orgel bevat ouder materiaal: Pijpwerk uit ca. 1640 van Apollonius Bosch

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
ca. 1740 Vitus Wiegleb  nieuwbouw
1937 Nicolaas Albertus van Dam  overplaatsing
1967 J. de Koff & Zoon  restauratie
2012 Van Rossum Orgelbouw  restauratie

  • Het koororgel dat de Grote Kerk siert werd pas in 1968 in de kerk van Culemborg geplaatst. Het is gebouwd door een onbekende bouwer. Vermoedelijk is het afkomstig uit een Rooms-Katholieke (Amsterdamse?) schuilkerk. Dit vermoeden wordt versterkt door het monogram IHS op het orgel (Iesus Hominum Salvator). De schuilkerkorgels waren meestal kleine viervoetswerken, omdat de ruimte niet al te groot was. Na de franse tijd zijn veel schuilkerken vervangen door grote kerkgebouwen, en de (te) kleine orgels verkocht.
  • Het orgel heeft een plaats gehad in de Gereformeerde Kerk van Naarden. In 1937 is het naar Baarn verhuisd, waar het door N.A. van Dam werd geplaatst in het Gebouw voor Christelijke Belangen (Hervormde Evangelisatie). Eind jaren zestig werd het aangekocht door de kerkvoogdij van Culemborg. Het instrument verkeerde in slechte staat. Ook de kas was ernstig beschadigd. Enkele stemmen waren duidelijk niet origineel. Een restauratie werd uitgevoerd door fa. J. de Koff & Zoon in 1967. Het orgel bleek bij deze restauratie ook ouder pijpwerk van de hand van Apollonius Bosch te bevatten, uit ca. 1640. Het orgel zelf wordt gedateerd rond 1750.
  • In november 2011 is de firma Van Rossum Orgebouw gestart met een nieuwe restauratie van het orgel. Op 16 november 2012 werd het orgel weer in gebruik genomen met een concert door adviseur Peter van Dijk.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1750?Amsterdam?Schuilkerk
1840?NaardenGereformeerde Kerk
1937BaarnVerenigingsgebouw "Gebouw voor Christelijke Belangen"
1968CulemborgGrote- of Sint Barbarakerk, koororgel

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal11
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen11
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Manuaal (C-c'''): Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Prestant 4', Octaaf 4' (B/D), Holfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Sesquialter II sterk (discant), Mixtuur II sterk (B/D), Cymbel II sterk, Dulciaan 8'.
Pedaal (C-f°): Aangehangen.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities In Baarn was de dispositie:
Prestant 8', Holpijp 8', Prestant 4', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Flûte Travers 8' (discant), Viola di Gamba 8'.
Literatuur
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 64 nr. 1, januari 1968.
  • Bij de foto's : 3. Culemborg, Hervormde St. Barbarakerk, koororgel / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 64 nr. 6, juni 1968.
  • Koororgels in Nederland / Maarten Seybel. - Zaltbommel: Europese Bibliotheek, 1979.
  • De Grote- of Barbarakerk met haar orgels / P.A. Treffers. - Culemborg : [S.n.], 1982.
  • Er staat een orgel in... / Gert Oost, Bert Wisgerhof, Piet Hartemink . - Baarn: Bosch & Keuning, 1983.
  • De orgels in de Grote- of Barbarakerk te Culemborg : naar gegevens van P.A. Treffers. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, [1986]. - (Publicatie ; nr. 26).
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • De orgels in de Grote of Barbarakerk te Culemborg / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 56 nr. 1/2, januari/februari 2014.
  • Zeshonderd jaar orgels in de Grote of Barbarakerk / Henk Kerssen. - Culemborg : Genootschap A.W.K. Voet van Oudheusden, 2014. - (Culemborgse Voetnoot ; 2014-52).
  • Het koororgel in de Grote of Barbarakerk te Culemborg : Toch een werk van Vitus Wiegleb bewaard (?) / Peter van Dijk. - In: Het Orgel, jrg. 112, nr. 3, mei 2016.
  • De orgelmaker Vitus Wiegleb / Peter van Dijk. - In: Het Orgel, jrg. 112, nr. 3, mei 2016.
  • Festival 'Klant van de stad' : 300 jaar Verhofstadt-orgel Culemborg. - Culemborg : Stichting Muziek in de Grote of Barbarakerk, 2019. - Programmaboekje.
Opnamen
  • Klaar licht : De orgels in de Grote of Barbarakerk te Culemborg / Marijn Slappendel. - CD. - 2014.
  • De orgels in de Grote of Barbarakerk te Culemborg / Bert Lassing en Hans van Nieuwkoop, orgel m.m.v. het Culemborgs Kamerorkest o.l.v. Bert Lassing. - 6814 457 (LP). - 1981.
  • Culemborgse orgelpracht : Bert Lassing bespeelt beide orgels van de Grote- of Barbarakerk / Bert Lassing. - 6810 515 (LP). - 1975.
Links https://rossumorgelbouw.nl/projects/restauratie-van-het-koororgel-in-de-st-barbarakerk-te-culemborg-2012/
https://www.verhofstadorgel.nl/

Foto: Piet Bron. Datering: 14 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 14 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 14 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 14 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 14 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 14 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 14 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 23 October 2013.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 23 October 2013.
Foto: Piet Bron
Situatie in Baarn. Foto: G. Meyster. Datering: 1957.
Foto: G. Meyster