Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Danny Koschinski

Beekbergen, Nederland (Gelderland) - Hervormde Kerk
Gemeente: Apeldoorn
Streek:Veluwe
Adres: Dorpstraat 31, 7361 AR, Beekbergen
Website: http://pknbeekbergen.nl/

Beschrijving nr.: 1000727.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0069.

Gebouwd door: Joan Gustaav Schilling (1780)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1780	Joan Gustaav Schilling		nieuwbouw
1828	Carl Friedrich August Naber		restauratie en uitbreiding
1842	Carl Friedrich August Naber		overplaatsing
1978	fa. Bernard Koch		restauratie
2005	Ide Boogaard		restauratie

Het instrument in Beekbergen is gebouwd voor de Grote Kerk in Apeldoorn. Op 13 augustus 1780 werd het hier in gebruik genomen. Het orgel was een geschenk van stadhouder Willem V aan zijn vrouw, prinses Wilhelmina van Pruisen. In 1842 kreeg Naber de opdracht een nieuw drieklaviers orgel te maken voor de nieuwgebouwde kerk. Dit laatste orgel is in 1890 verbrand, en vervangen door een orgel van J.F. Witte. Het orgel in Beekbergen is gebouwd door Schilling, maar in 1828 door Naber volledig omgebouwd en uitgebreid met een bovenwerk.
In 1842 schonk koning Willem I het instrument aan Beekbergen. Het is door Naber overgeplaatst. Na enkele wijzigingen werd het in 1957 geheel gerestaureerd. Het instrument verhuisde van de koorzijde naar de westzijde van de kerk. Er is toen een nieuwe klaviatuur gemaakt, en een zelfstandig pedaal met een Subbas 16', maar verder aangehangen aan het Hoofdwerk. De Roerfluit 8' is geplaatst in plaats van de Bourdon 16'. De Trompet is vervangen door een nieuw exemplaar. Op het Bovenwerk verving een Prestant 4' de Gamba 8', en de Dulciaan de oude Vox Humana. Aan de Scherp is een koor toegevoegd. In 1978 voerde Koch reparaties uit, waarbij de mechaniek werd vervangen door een lichtmetalen fabrieksmechaniek.
Ide Boogaard restaureerde het orgel in 2004/2005. De oorspronkelijke toestand werd hierbij geheel hersteld, maar het pedaal werd uitgebreid met twee stemmen. Adviseur bij de werkzaamheden was Hans Kriek. Op 24 juni 2005 is het orgel weer in gebruik genomen.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan

1780	Apeldoorn	Grote Kerk
1843	Beekbergen	Hervormde Kerk

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hoofdwerk	7
- Bovenwerk	6
- Pedaal	3
Totaal aantal stemmen	16
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	a' = 436 Hz
Temperatuur	Equal temperament
Winddruk	69 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-c'''): Bourdon 16' - 2005, Prestant 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur IV sterk, Trompet 8' - 2005.
Bovenwerk (C-c'''): Holpijp 8', Gemshoorn 4', Viola di Gamba 4', Woudfluit 2', Scherp III sterk, Dulciaan 8' - 2005.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Gedekt 8' - 2005, Fagot 16' - 2005.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
Speelhulpen: Tremulant.

Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885)	Het Orgel in de Hervormde Kerk te Beekbergen heeft 14 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal. Maker en ouderdom niet bekend. In 1828 heeft Naber, uit Deventer, het Bovenklavier er bijgemaakt. Organist de Heer Geurts. Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 4 st., Trompet 8'. Bovenmanuaal: Holpijp 8', Viola di Gamba 4', Gemshoorn 4', Woudfluit 2', Scherp 3 st., Vox Humana 8'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: Afsluitingen.
Verschillende disposities	De dispositie luidde van 1957 tot 2004: Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8' (1957), Octaaf 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur IV-V-VI sterk, Trompet 8' (1957). Bovenwerk: Holpijp 8', Prestant 4', Gemshoorn 4', Woudfluit 2', Scherp III-IV sterk (deels 1957), Dulciaan 8' (1957). Pedaal: Subbas 16', Aangehangen aan Hoofdwerk . Koppelingen: Manuaalkoppel.

Overige dispositiegegevens

Van 't Kruijs (1885)

Het Orgel in de Hervormde Kerk te Beekbergen heeft 14 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal. Maker en ouderdom niet bekend. In 1828 heeft Naber, uit Deventer, het Bovenklavier er bijgemaakt.
Organist de Heer Geurts.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 4 st., Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Holpijp 8', Viola di Gamba 4', Gemshoorn 4', Woudfluit 2', Scherp 3 st., Vox Humana 8'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Afsluitingen.

Verschillende disposities

De dispositie luidde van 1957 tot 2004:
Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8' (1957), Octaaf 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur IV-V-VI sterk, Trompet 8' (1957).
Bovenwerk: Holpijp 8', Prestant 4', Gemshoorn 4', Woudfluit 2', Scherp III-IV sterk (deels 1957), Dulciaan 8' (1957).
Pedaal: Subbas 16', Aangehangen aan Hoofdwerk .
Koppelingen: Manuaalkoppel.

Literatuur

Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
Bij de foto's. - In: Het Orgel, jrg. 59 nr. 12, december 1963.
Orgelbouwberichten : Een aanvullende toelichting. - In: Het Orgel, jrg. 60 nr. 2, februari 1964.
Zes eeuwen Veluwse orgels / Maarten Seybel. - Zaltbommel : Europese Bibliotheek, 1975.
Orgel te Beekbergen kreeg "grote onderhoudsbeurt" / Hans Kriek. - In: Het Orgel, jrg. 74 nr. 4, april 1978.
De orgelhistorie van Apeldoorn I / H.A.M. Ummels. - Elburg : Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel, 1989. - (Publicatie ; 30).
Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).
Orgelrijk / Carel van Gestel. - Zaltbommel : Aprilis, 2003.
Schilling-orgel Beekbergen gerestaureerd / Cultuurredactie. - In: Reformatorisch Dagblad, maandag 20 juni 2005.

Opnamen

Dutch Royal Organs : Music from the Dutch Royal House Archives / Gert Oost. - NM Classics 92031 (CD). - 1993. - Opgenomen in Djakarta, Den Haag, Beekbergen, Apeldoorn en Echternach.

Foto: Janco Schout

Bron: Postcard

Foto: Janco Schout