Spring naar content
Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: Piet Bron. Datering: 28 May 2010.

Bild: Piet Bron

Amsterdam, Nederland (Noord-Holland) - Nieuwe Kerk, kleine orgel
Gemeinde: Amsterdam
Adresse: Dam 12, 1012 NP, Amsterdam
Website: http://www.nieuwekerk.nl/

Beschreibung nr.: 1000681.
Kartennummer "Stichting Orgelcentrum": FL0023.

Gebaut von: Flentrop Orgelbouw (1989)
Die Orgel enthält älteren Material: aus 1651 von Jacobus Galtuszoon van Hagerbeer


Het transeptorgel uit de Nieuwe Kerk dateert uit 1651, en het orgel is gebouwd door Jacobus van Hagerbeer, die het werk van zijn overleden halfbroer Germer Galtus van Hagerbeer overnam. Mogelijk is de kas van ouder datum. Het orgel had één manuaal en aangehangen pedaal. In 1664 is het door Jacobus van Hagerbeer verbouwd. Hij maakte een nieuwe lade. Mogelijk heeft het orgel voor die tijd ook een klein borstwerk gekend. Het kleine orgel wordt door de eeuwen door verschillende gerenommeerde bouwers onderhouden en gerepareerd, waaronder Duyschot, Schulze, Müller, Vool, Knipscheer en Bätz. In 1866 plaatste Pieter Flaes nieuwe frontpijpen. Vermoedelijk is toen het binnenwerk uit het orgel gehaald, maar dat kan ook in 1910 zijn gebeurd. In dat jaar is in elk geval de oude windvoorziening weggehaald. Wat over bleef was de oude kas met frontpijpen van Flaes, de windladen, de mechaniek en de klavieren. Sommige bronnen vermelden dat Maarschalkerweerd in 1912 nieuwe frontpijpen maakte, die in 1948 sprekend zijn gemaakt. Onder advies van mr. A. Bouman bouwde Flentrop in 1948 een nieuw binnenwerk. Er werd uitgegaan van een laat zestiende eeuws orgel (ca. 1570). Er ging hierbij nog enig oud materiaal verloren, maar de mechaniek en de klavieren bleven bewaard. De dispositie werd niet gereconstrueerd. Het orgel werd in de jaren zestig gedemonteerd voor de kerkrestauratie. In 1989 is een reconstructie voltooid in de oorspronkelijke zeventiende eeuwse toestand. Veel veranderingen uit 1948 moesten worden hersteld, de windladen en de kas werden volledig gereviseerd en de mechaniek werd gerestaureerd. Al het pijpwerk werd nieuw gemaakt volgens gereconstrueerde mensuurtabellen. De dispositie is overgenomen uit Hess' dispositiën. De windvoorziening werd ook geheel opnieuw gebouwd. Op 6 juni 1989 volgde de officiële ingebruikname van het geheel gereconstrueerde orgel. Adviseurs bij de werkzaamheden waren Cor Edskes en Onno Wiersma. Bij de ingebruikname werd het orgel bespeeld door Gustav Leonhardt en Bernard Winsemius. Tevens gaven zij op 7, 8 en 9 juni lunchconcerten.

Technische Daten
Anzahl Register pro Manual
- Manuaal12
- Zijwerk7
- Pedaalaangehangen
Gesamtzahl der Stimmen19
TastentrakturMechanical
RegistertrakturMechanical
Windlade(n)Slider chests
Tonhöhea' = 460 Hz
TemperaturMeantone
Winddruck68 mm

Disposition
Manuaal (CDE-c'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaef 4', Gemshoorn 2', Quintfluyt 1 1/2' - Vanaf f' dubbel, Tertiaen 1 3/5' - Vanaf b'' dubbel, Quint 1 1/2' - Vanaf b'' dubbel, Superoctaef 1' - Vanaf dis' dubbel, Mixtuer IV-V sterk, Scherp IV-V-VI sterk, Sexquialtra II sterk (from g°), Dulciaen 8'.
Zijwerk (CDE-c'''): Prestant 8', Quintadena 8', Octaef 4', Fluyt 4', Quint 3', Tertiaen 1 3/5', Trompet 8' (B/D).
Pedaal (CDE-c'): Aangehangen aan Zijwerk.
Koppeln: Pedaelkoppel - inschakelen aanhangen, Klavierkoppel (B/D).
Nebenregister und Spielhilfen: Afsluyting, Tremulant - opliggend.

Gemischte StimmeZusammensetzung
Mixtuer IV-V sterk C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. A: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/2'. f°: 1' - 2/3' - 2/3' - 1/2'. c': 1 1/3' - 1' - 1' - 2/3'. f': 2' - 1 1/3' - 1' - 1'. c'': 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'.
Scherp IV-VI sterk C: 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4'. F: 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/3'. A: 2/3' - 1/2' - 1/2' - 1/3' - 1/3'. f°: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/2' - 1/3'. a°: 1' - 1' - 2/3' - 1/2' - 1/2'. c': 1 1/3' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 2/3'. g': 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3' - 1'. gis': 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3' - 1' - 1'. cis'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3' - 1' - 1'. d'': 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'.
Sexquialtra II sterk g°: 2 2/3' - 1 3/5'.
Übrige dispositiondaten
Broekhuijzen (1855) Boven-Clavier: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 2', Superoctaaf 1', Quint 1 1/2', Quintfluit, Scherp, Tertiaan, Sexquialter, Mixtuur en Dulciaan.
Onder-Clavier: Prestant 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Tertiaan en Trompet 8' (gehalveerd).
Het pedaal was aangehangen.
Mehrere dispositionen De door Flentrop onder advies van mr. Bouman gemaakte dispositie uit 1948 was:
Bovenwerk: Doeff 8', Holpijpe 8', Coppeldoeff 4', Quintfluijte 2 2/3', Gemschenhoorn 2', Terts 1 3/5', Quintgen 1 1/3', Sufflet 1', Sextquialter 2 dik, Mixtuijr 4 à 5 dik, Scharp 4 à 5 à 6 dik, Tousseijn 8'.
Zijwerk: Baerpijpe 8', Quintedeen 8', Octaaf 4', Fleuijte 4', Superoctaaf 2', Terseijn 2', 3 dik, Trumpetten 8' (gehalveerd).
Pedaal: Bordon 16'.
Het pijpwerk dat gebruikt was was van rond 1900. Er was een pedaalkoppeling aan het Zijwerk. Door het Bovenwerk naar voren te trekken werd het gekoppeld aan het Zijwerk.
Literatur
  • De wederingebruikneming van het kleine orgel in de Nieuwe Kerk te Amsterdam / mr. A. Bouman. - 1948.
  • Een uniek Instrument... het kleine orgel in de Nieuwe Kerk te Amsterdam / Mr. A. Bouman. - In: De Schalmei, 3e Jaargang Nr. 3, Mei 1948.
  • Voor de orgelverzameling : Het koororgel in de Nieuwe Kerk te Amsterdam / Egbert. - In: Het Orgelblad, jrg. 1 nr. 1, april 1958.
  • Nederland... orgelland / mr. A. Bouman. - 3e geh.omgew.druk. - Leiden: Spruyt, Van Mantgem & De Does, 1964.
  • Het orgel in Nederland / M. Hoving. - Amsterdam: Allert de Lange, 1966.
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 7/8, juli/augustus 1973.
  • Koororgels in Nederland / Maarten Seybel. - Zaltbommel: Europese Bibliotheek, 1979.
  • Orgels rond het IJsselmeer / Maarten Seybel, Aart Veldman. - Houten: Den Hertog B.V., 1984.
  • Berichten : Ingebruikneming transeptorgel Nieuwe kerk Amsterdam. - In: Het Orgel, jrg. 85 nr. 5, mei 1989.
  • Reconstructie van twee 17de-eeuwse orgels : Transept-orgel Nieuwe Kerk Amsterdam en grote orgel van de Pieterskerk te Leiden. - In: Het Orgel, jrg. 85 nr. 9, september 1989.
  • Het transeptorgel in de Nieuwe Kerk te Amsterdam / Jan Jongepier. - In: Orgelcultuur op de scheidslijn van kerk en staat : Het orgel in de 17e en 18e eeuw. - Speciale editie van Het Orgel, 1990. - (Congresboek).
  • Amsterdam een prachtig orgel rijker / ing. C.J.J. van Heijkoop. - In: De Orgelvriend, jrg. 32 nr. 7/8, juli/augustus 1990.
  • Kroniek : 6 juni 1989. - In: De Mixtuur, nr. 69, november 1991.
  • Het 'Hollandse' orgel in de periode van 1670 tot 1730 : Een architectuurhistorische en organologische studie over de orgelbouw in Nederland, met name in de gewesten Holland, Zeeland, Utrecht en Gelderland / A.H. Vlagsma. - Alphen aan den Rijn : Canaletto, 1992.
  • Orgels in Noord-Holland : Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse kerkorgels / Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot. - Schoorl : Uitgeverij Pirola, 1996.
  • Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
  • Luisterrijk : Nederlandse kerkorgels in beeld / Carel van Gestel. - Alphen aan den Rijn: Atrium, 1998.
  • Twaalf Amsterdamse orgels : Open orgeldag zaterdag 19 mei 2001 / Haite van der Schaaf. - Amsterdam : Samenwerkende Amsterdamse Orgelcomité's, 2001.
  • 's Hemels overdaad : De orgels van de Nieuwe Kerk te Amsterdam / Henk Verhoef [red.]. - Zutphen : Walburg Pers, 2006. - (Nederlandse Orgelmonografieën ; 7).
Aufnahmen Sweelinck : His sources, his influence Vol.2 / Bernard Winsemius. - Intersound 1006 (CD). - 1990.
Weblinks https://orgel.edskes.net/kerk_amsterdam_nieuwe_kerk.htm

Bild: Piet Bron. Datering: 28 May 2010.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 28 May 2010.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 28 May 2010.
Bild: Piet Bron
Bild: Groenling. Datering: 30 May 2008.
Bild: Groenling
Bild: Piet Bron. Datering: 12 September 2009.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 12 September 2009.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 12 September 2009.
Bild: Piet Bron
Quelle: Postcard.
Quelle: Postcard
Amsterdam - Nieuwe Kerk, kleine orgel

Amsterdam - Nieuwe Kerk, kleine orgel

Bild: Piet Bron. Datering: 12 September 2009.
Bild: Piet Bron