Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 9 August 2022.

Foto: Michiel van 't Einde

Heitersheim, Deutschland (Baden-Württemberg) - Katholische Pfarrkirche Sankt Bartholomäus
Gemeente: Heitersheim
Streek:Baden
Adres: Johanniterstraße 74, 79423, Heitersheim
Website: https://seelsorgeeinheit-heitersheim.de/

Beschrijving nr.: 2021027.

Gebouwd door: Heintz Orgelbau (1981) - opus 53
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1787 van Conrad Sauer

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1787	Conrad Sauer	1	nieuwbouw
1827	Franz Xaver Bernauer		overplaatsing
1861	Eduard Stadtmüller		wijzigen dispositie
1901	Johann Franz Anton Kiene		nieuwbouw in bestaande kas
1953	Willy Dold		wijzigen dispositie
1981	Heintz Orgelbau	53	nieuwbouw in bestaande kas
2018	Karl Göckel		restauratie

Het eerste orgel van de hand van Conrad Sauer werd in 1787 geplaatst in de parochiekerk van Heitersheim. Het is gebouwd in de stijl van zijn leermeester Johann Andreas Silbermann. Na de bouw van een nieuwe kerk is het orgel in 1826-1827 overgeplaatst door Xaver Bernauer. Hij wijzigde niet veel aan het orgel. De dispositie werd in 1861 gewijzigd door Eduard Stadtmüller. Hij verving de Fagott door een Fugara en de Trompet door een Gedackt.
Helaas is het oude binnenwerk verloren gegaan. In 1901 bouwde Anton Kiene een nieuw pneumatisch orgel met vijftien stemmen in de historische orgelkas. Dit instrument werd in 1953 door Willy Dold gewijzigd. Adviseur bij deze werkzaamheden was Franz Stemmer.
In 1981 bouwde Georges Heintz een nieuw mechanisch orgel in de oude kas. Adviseur was Hanz Musch. Bij de bouw is aansluiting gezocht bij het werk van Conrad Sauer en Johann Andreas Silbermann. Het pijpwerk is vervaardigd naar voorbeelden uit het orgel in de abdijkerk van Ettenheimmünster. Het Positif is geplaatst in de oude kas, het Grand Orgue is geplaatst in een zwelkast achter het orgel. Het enige pijpwerk uit 1787 dat bewaard is gebleven is het groot octaaf van de Subbass.
Het orgel is in 2018 door Karl Göckel gereviseerd, en de intonatie is daarbij herzien.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Grand Orgue	14
- Positif	10
- Pédale	7
Totaal aantal stemmen	31
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen

Dispositie
Grand Orgue (Expressif) (C-g'''): Bourdon 16', Principal 8', Bourdon 8', Salicional 8' - C-B from Bourdon, Prestant 4', Flûte 4', Quinte 2 2/3', Quarte de Nazard 2', Tierce 1 3/5', Larigot 1 1/3', Fourniture 4 rangs (2'), Cymbale 4 rangs (1'), Trompette 8', Voix Humaine 8', Tremblant.
Positif (C-g'''): Bourdon 8', Prestant 4', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Sifflet 1' - from cis''' 1 1/3', Cornet 5 rangs (8') (from c°), Fourniture 4 rangs (2/3'), Crmorne 8', Tremblant.
Pédale (C-f'): Subbass 16' - C-B 1787, Octavbass 8' - partial 1901, Gedeckt 8', Prestant 4', Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'.
Koppelingen: Accouplement du Positif au Grand Orgue, Tirasse Grand Orgue, Tirasse Positif.

Vulstem	Samenstelling
Fourniture 4 rangs (Grand Orgue)	C: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'. c''': 8' - 5 1/3' - 4' - 2 2/3'.
Cymbale 4 rangs (Grand Orgue)	C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. c': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c''': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'.
Cornet 5 rangs (Positif)	c°: 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Fourniture 4 rangs (Positif)	C: 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4'. f°: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. f': 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. f'': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De dispositie van het Sauer-orgel uit 1787 was: Manual (C-d'''): Bourdon 8', Montre 4', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Cornet 5 rangs, Fourniture 3 rangs, Fagott 8' (bass), Trompette 8' (discant). Pédale (C-c°): Subbaß 16', Octavbaß 8', Trompette 8'. Koppeln: Pedalkoppel. Nebenregister und Spielhilfen: Tremblant Fort, Tremblant Doux. De dispositie van het Kiene-orgel uit 1901 was na de ombouw van 1953: Hauptwerk (C-g'''): Bourdon 16', Prinzipal 8', Flöte 8', Oktave 4', Spitzflöte 4', Oberoktave 2', Mixtur 3-4 fach (1 1/3'). Schwellwerk (C-g'''): Gedackt 8', Salicional 8', Prästant 4', Schweizerpfeife 2', Sesquialter 2 fach (2 2/3'), Zimbel 3 fach (2/3'), Krummhorn 8', Tremulant. Pedal (C-f'): Subbass 16', Oktavbass 8', Gedacktbass 8' (extension), Choralbass 4' (extension).

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De dispositie van het Sauer-orgel uit 1787 was:
Manual (C-d'''): Bourdon 8', Montre 4', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Cornet 5 rangs, Fourniture 3 rangs, Fagott 8' (bass), Trompette 8' (discant).
Pédale (C-c°): Subbaß 16', Octavbaß 8', Trompette 8'.
Koppeln: Pedalkoppel.
Nebenregister und Spielhilfen: Tremblant Fort, Tremblant Doux.

De dispositie van het Kiene-orgel uit 1901 was na de ombouw van 1953:
Hauptwerk (C-g'''): Bourdon 16', Prinzipal 8', Flöte 8', Oktave 4', Spitzflöte 4', Oberoktave 2', Mixtur 3-4 fach (1 1/3').
Schwellwerk (C-g'''): Gedackt 8', Salicional 8', Prästant 4', Schweizerpfeife 2', Sesquialter 2 fach (2 2/3'), Zimbel 3 fach (2/3'), Krummhorn 8', Tremulant.
Pedal (C-f'): Subbass 16', Oktavbass 8', Gedacktbass 8' (extension), Choralbass 4' (extension).

Literatuur

Historische Orgeln in Baden 1690-1890 / Bernd Sulzmann. - München, Zürich : Verlag Schnell & Steiner, 1980. - (73. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde).
Die neue Orgel der katholischen Stadtkirche zu Heitersheim/Baden / Bernhard Sulzmann. - In: Ars Organi, 29. Jhg., Heft 4, Dezember 1981.
Historische Orgeln im Elsaß : 1489 - 1869 / P. Meyer-Siat. - München ; Zürich : Verlag Schnell & Steiner, 1983. - (98. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde).
Orgels in de Elzas : Orgelcultuur tussen Frankrijk en Duitsland / Peter van Dijk. - Kampen : J.H. Kok, 1992.

Foto: Michiel van 't Einde