Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Bert Wisgerhof. Datering: 19 July 2012.

Foto: Bert Wisgerhof

Oederquart, Deutschland (Niedersachsen) - Sankt Johannis-Kirche
Gemeente: Oederquart
Adres: Süderende, 21734, Oederquart
Website: http://kirchenkreis-stade.de/

Beschrijving nr.: 2018307.

Gebouwd door: Rowan West (2017)
Het orgel bevat ouder materiaal: Pijpwerk en orgelkas uit 1682 van Arp Schnitger, Pedaaltorens en pijpwerk uit 1781 van Johann Daniel Busch, Pijpwerk uit 2000 van Hermann Hillebrand

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1682	Arp Schnitger		nieuwbouw
1781	Johann Daniel Busch		uitbreiding
1865	Johann Hinrich Röver		nieuwbouw in bestaande kas
1909	Furtwängler & Hammer		overplaatsing
1971	Hermann Hillebrand		nieuwbouw in bestaande kas
2000	Hermann Hillebrand		restauratie en uitbreiding
2017	Rowan West		reconstructie

In de jaren 1678-1682 bouwde Arp Schnitger een orgel met drie manualen voor de Johanniskirche te Oederquart. Het instrument had een vrij pedaal, maar er waren geen pedaalstemmen geplaatst. In 1781 breidde Johann Daniel Busch het orgel uit met twee pedaaltorens en zes stemmen op het pedaal.
Het oude binnenwerk is in 1864 afgebroken. Johann Hinrich Röver bouwde een nieuw orgel achter het front, dat niet meer werd aangesloten. Het orgel stond sinds de bouw in 1682 boven de kansel aan de noordzijde van de kerk. In de jaren 1907-1909 is het door Furtwängler & Hammer omgebouwd en verplaatst naar een nieuwe orgelgalerij aan de westzijde.
In 1971 bouwde de firma Hillebrand een nieuw mechanisch orgel, waarbij de frontpijpen van Schnitger weer sprekend werden gemaakt. Een vrij pedaal moest gereserveerd blijven. Dit is in 2000 door Hillebrand geplaatst, waarbij de dispositie uit 1781 is gerealiseerd. Het rugpositief dat in 1909 als onderpositief was geplaatst werd nu ook weer in de balustrade geplaatst.
In 2013 is Rowan West gestart met een reconstructie van de sitiuatie van 1781. Deze reconstructie is in fasen uitgevoerd. Het in 2000 geplaatste pedaal werd daarbij gehandhaafd. In 2014 was het Hauptwerk deels voltooid. De rest van het binnenwerk was afgebroken. In het rugpositief waren alleen de frontpijpen van Schnitger aanwezig. De tweede en laatste fase is in 2017 voltooid met de reconstructie van het rugpositief. In april 2017 kon het herboren orgel weer in gebruik worden genomen.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hauptwerk	11 (7)
- Rückpositiv	7 (1)
- Brustwerk	3 (0)
- Pedal	6 (0)
Totaal aantal stemmen	27 (8)
Manuaalomvang	CDEFGA-c'''
Pedaalomvang	CDE-d'
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	a' = 483 Hz
Temperatuur	Gemodificeerde Meantone
Winddruk	68 mm

Dispositie
Hauptwerk (CDEFGA-c'''): Quintadena 16', Prinzipal 8' - 1682, Gedact 8', Octave 4', Gedact 4' - gereserveerd, Nashat 3', Octave 2', Gemshorn 2' - gereserveerd, Rauschpfeife 2 fach - gereserveerd, Mixtur 4-5 fach - 1971, Trompete 8' - gereserveerd.
Rückpositiv (CDEFGA-c'''): Gedact 8' - gereserveerd, Principal 4' - 1682, Octave 2' - gereserveerd, Sesquialtera 2 fach - gereserveerd, Mixtur 4 fach - gereserveerd, Dulcian 8' - gereserveerd, Schalmey 4' - gereserveerd.
Brustwerk (gereserveerd) (CDEFGA-c'''): Gedact 4', Octave 2', Regal 8'.
Pedal: Subbaß 16' - 2000, Oktave 8' - 1781, Oktave 4' - 2000, Posaune 16' - 2000, Trompete 8' - 2000, Trompete 4' - 2000.
Overige registers: Zimbelsterne, Nachtigall.
Koppelingen: Pedal - Hauptwerk.
Speelhulpen: Tremulant.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	Het orgel van Schnitger uit 1682 had als dispositie: Hauptwerk (CDEFGA-c'''): Quintadena 16', Principal 8', Gedact 8', Octave 4', Gedact 4', Nasat 3', Octave 2', Gemshorn 2', Quinte 1 1/2', Rauschpfeife 2 fach, Mixtur 4-5 fach, Trompete 8'. Rückpositiv (CDEFGA-c'''): Gedact 8', Principal 4', Octave 2', Sesquialtera 2 fach, Mixtur 4 fach, Dulcian 8', Schalmey 4'. Brustwerk (CDEFGA-c'''): Gedact 4', Octave 2', Regal 8'. Pedal (CDEFGA-d'): Geen eigen registers. Speelhulpen: Koppel Pedal-Hauptwerk, Tremulant, Zimbelstern, Glockenzug. Na de uitbreiding met vrij pedaal (1781) luidde de dispositie: Hauptwerk (CDEFGA-c'''): Quintadena 16', Principal 8', Gedact 8', Octave 4', Gedact 4', Nasat 3', Octave 2', Gemshorn 2', Quinte 1 1/2', Rauschpfeife 2 fach, Mixtur 4-5 fach, Trompete 8'. Rückpositiv (CDEFGA-c'''): Gedact 8', Principal 4', Octave 2', Sesquialtera 2 fach, Mixtur 4 fach, Dulcian 8', Schalmey 4'. Brustwerk (CDEFGA-c'''): Gedact 4', Octave 2', Regal 8'. Pedal (CDE-d'): Subbaß 16', Octave 8', Octave 4', Posaune 16', Trompete 8', Trompete 4'. De dispositie van 1971/2000 luidde: Hauptwerk (C-f'''): Prinzipal 8' - 1682, Gedackt 8', Oktave 4', Nasat 3' - gereserveerd, Oktave 2', Mixtur 4-5 fach. Rückpositiv (C-f'''): Rohrflöte 8', Prinzipal 4' - 1682, Blockflöte 4', Waldflöte 2', Terzian 3 fach, Dulcian 16'. Pedal (CDE-d'): Subbaß 16', Oktave 8' - 1781, Oktave 4', Posaune 16', Trompete 8', Trompete 4'. Koppelingen: Hauptwerk - Rückpositiv, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Rückpositiv.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

Het orgel van Schnitger uit 1682 had als dispositie:
Hauptwerk (CDEFGA-c'''): Quintadena 16', Principal 8', Gedact 8', Octave 4', Gedact 4', Nasat 3', Octave 2', Gemshorn 2', Quinte 1 1/2', Rauschpfeife 2 fach, Mixtur 4-5 fach, Trompete 8'.
Rückpositiv (CDEFGA-c'''): Gedact 8', Principal 4', Octave 2', Sesquialtera 2 fach, Mixtur 4 fach, Dulcian 8', Schalmey 4'.
Brustwerk (CDEFGA-c'''): Gedact 4', Octave 2', Regal 8'.
Pedal (CDEFGA-d'): Geen eigen registers.
Speelhulpen: Koppel Pedal-Hauptwerk, Tremulant, Zimbelstern, Glockenzug.

Na de uitbreiding met vrij pedaal (1781) luidde de dispositie:
Hauptwerk (CDEFGA-c'''): Quintadena 16', Principal 8', Gedact 8', Octave 4', Gedact 4', Nasat 3', Octave 2', Gemshorn 2', Quinte 1 1/2', Rauschpfeife 2 fach, Mixtur 4-5 fach, Trompete 8'.
Rückpositiv (CDEFGA-c'''): Gedact 8', Principal 4', Octave 2', Sesquialtera 2 fach, Mixtur 4 fach, Dulcian 8', Schalmey 4'.
Brustwerk (CDEFGA-c'''): Gedact 4', Octave 2', Regal 8'.
Pedal (CDE-d'): Subbaß 16', Octave 8', Octave 4', Posaune 16', Trompete 8', Trompete 4'.

De dispositie van 1971/2000 luidde:
Hauptwerk (C-f'''): Prinzipal 8' - 1682, Gedackt 8', Oktave 4', Nasat 3' - gereserveerd, Oktave 2', Mixtur 4-5 fach.
Rückpositiv (C-f'''): Rohrflöte 8', Prinzipal 4' - 1682, Blockflöte 4', Waldflöte 2', Terzian 3 fach, Dulcian 16'.
Pedal (CDE-d'): Subbaß 16', Oktave 8' - 1781, Oktave 4', Posaune 16', Trompete 8', Trompete 4'.
Koppelingen: Hauptwerk - Rückpositiv, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Rückpositiv.

Literatuur	Historische Orgeln im Landkreis Stade / Peter Golon. - Stade: Verlag Friedrich Schaumburg, 1983. Arp Schnitger en zijn werk : Fotoboek met de bewaard gebleven orgels en orgelfronten van Arp Schnitger / Cornelius H. Edskes, Harald Vogel [red.]. - Bremen : Verlag H.M. Hauschild, 2009. Neues von der Nordelbe / Markus Zimmermann. - In: Ars Organi, 67. Jhg. Heft 2, Juni 2019.
Opnamen	Jan Pieterszoon Sweelinck : Complete Harpsichord and Organ Music / Daniele Boccaccio. - Brilliant Classics 95643 (6-CD box). - 2020. - Recorded in Ostönnen, Lemgo, Oederquart and on cembalo).
Links	https://www.arpschnitger.nl/soederq.html https://www.nomine.net/oederquart-st-johannis https://www.ndr.de/nachrichten/niedersachsen/lueneburg_heide_unterelbe/Restaurierte-Schnitger-Orgel-wieder-eingeweiht,orgel506.html

Foto: Bert Wisgerhof

Foto: Groenling