Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: René Troost. Datering: 15 October 2015.

Foto: René Troost

Durlach, Deutschland (Baden-Württemberg) - Evangelische Stadtkirche
Gemeente: Karlsruhe
Streek:Baden
Adres: Pfinztalstraße 31, 76227, Karlsruhe-Durlach
Website: http://www.durlacher-kantorei.de/

Beschrijving nr.: 2014020.

Gebouwd door: Friedrich Goll Orgelbau AG (1999)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas en pijpwerk uit 1759 van Gebrüder Stumm, Pijpwerk uit 1911 van Heinrich Voit & Söhne

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1759	Gebrüder Stumm		nieuwbouw
1896	Heinrich Voit & Söhne	851	nieuwbouw in bestaande kas
1968	Oberlinger Orgelbau		nieuwbouw in bestaande kas
1999	Friedrich Goll Orgelbau AG		nieuwbouw in bestaande kas

In 1756-1759 bouwden de gebroeders Johann Philipp en Johann Heinrich Stumm een nieuw orgel voor de Stadtkirche te Durlach. Het instrument werd begin 1759 in gebruik genomen. Heinrich Voit bouwde in 1895/1896 een nieuw orgel in de oude kas, opus 851 van de firma. Het orgel werd uitgevoerd met een vrijstaande speeltafel en had veertig stemmen. Rond 1960 was het orgel vrijwel niet meer te gebruiken.
Besloten werd de firma Oberlinger een nieuw orgel te laten bouwen in de oude kas. Palmzondag 1968 is dit instrument in gebruik genomen. Het was ontworpen in neobarokke stijl. Zowel van Stumm als van Voit waren enkele stemmen bewaard gebleven. Ook de originele frontpijpen uit 1759 stonden nog in het front.
Het Oberlinger-orgel is in 1998 gedemonteerd en overgeplaatst naar de Sint Kazimir-kerk in Vilnius in Litouwen. De zwitserse firma Goll bouwde een nieuw orgel, gebruikmakend van het nog aanwezige Stumm- en Voit-pijpwerk. Op 19 december 1999 is het nieuwe orgel in gebruik genomen. Adviseurs bij de bouw waren Hans Martin Corrinth en Martin Kares.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hauptwerk	12
- Positiv	12
- Schwellwerk	10
- Pedal	7
Totaal aantal stemmen	41
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Electrisch
Windlade(n)	Sleepladen

Dispositie
Hauptwerk (C-g'''): Bordun 16', Principal 8' - 1759, Hohlflöte 8', Viola da gamba 8', Octav 4' - 1896, Rohrflöte 4', Salicional 4', Quint 2 2/3', Superoctav 2', Cornett 5 fach (from g°), Mixtur 4 fach (1 1/3'), Trompete 8'.
Positiv (C-g'''): Quintatön 8', Flauto Traverso 8', Gedackt 8', Principal 4' - 1759, Spitzflöte 4', Nasat 2 2/3', Octav 2', Gemshorn 2', Terz 1 3/5', Quint 1 1/3', Scharf 4 fach (1'), Krummhorn 8', Tremulant.
Schwellwerk (C-g'''): Gambe 8', Flöte 8', Bordun 8', Principal 4' - 1896, Traversflöte 4', Flageolett 2', Mixtur 3 fach (2'), Trompete 8', Oboe 8', Vox Humana 8', Tremulant.
Pedal (C-f'): Principalbass 16' - 1759, Subbass 16' - 1896, Octavbass 8' - 1896, Octav 4' - 1896, Posaune 16', Trompete 8', Clarine 4'.
Overige registers: Zimbelstern.
Koppelingen: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Positiv - Schwellwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv, Pedal - Schwellwerk, Schwellwerk - Schwellwerk 16'.
Speelhulpen: Setzeranlage mit 8x8x20 Kombinationen (in vier Bereiche aufgeteilt), Handzug für den Schweller.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	Het orgel van Stumm (1759) had als dispositie: Hauptwerk (C-c'''): Bourdon 16', Principal 8', Grobgedackt 8', Viola da Gamba 8', Octav 4', Salicional 4', Rohrflöte 4', Quinta 3', Superoctav 2', Tertia 1 3/5', Cornett 5 fach, Mixtura 4 fach, Trompete 8', Vox Humana 8', Vox Angelica 2'. Positiv (C-c'''): Lieblich Gedackt 8', Quintgethön 8', Principal 4', Spitzflöth 4', Kleingedackt 4', Flautotraverso 4', Superoctave 2', Gemshorn 2', Mixtura 4 fach (1'), Krummhorn 8'. Echowerk (C-c'''): Gedackt 8', Principal 4', Flöte 4', Octav 2', Solicional 2' (bas) - 4' (discant), Quinte 1 1/2', Trompete 8' (discant), Krummhorn 8' (bas), Vox Humana 8'. Pedal (C-g): Principalbass 16', Grobgedackt 16', Octave 8', Posaunenbass 16', Trompette 8', Cornettbass 2'. Het orgel van Voit (1896) had als dispositie: Hauptwerk (C-f'''): Principal 16', Principal 8', Hohlflöte 8', Gamba 8', Gedackt 8', Quinte 5 1/3', Octav 4', Rohrflöte 4', Octave 2', Cornett 3-5 fach, Mixtur 2-4 fach, Trompete 8'. Positiv (C-f'''): Bordun 16', Principal 8', Fugara 8', Flöte 8', Dolce 8', Gedackt 8', Octave 4', Flöte 4', Gemshorn 4', Mixtur 3-5 fach ( 2 2/3'), Clarinette 8'. Schwellwerk (C-f'''): Principal 8', Salicional 8', Gedeckt 8', Aeoline 8', Vox Coelestis 8' (vanaf c), Octave 4', Fugara 4', Piccolo 2'+1' (1909), Oboe 8'. Pedal (C-f'): Principalbass 16', Violonbass 16', Gedacktbass 16', Subbass 16', Quintbass 10 2/3', Octavbass 8', Cellobass 8', Octavbass 4', Bombarde 16'. Speelhulpen: 6 Normalkoppeln, Superkoppel Hauptwerk, Subkoppel Hauptwerk - Positiv, Tutti, Crescendowalze, Zungen ab. Het orgel van Oberlinger (1968) had als dispositie: Hauptwerk (C-g'''): Grossgedackt 16', Principal 8', Hohlpfeife 8', Viola da Gamba 8', Oktave 4', Rohrflöte 4', Salicional 4', Quinte 2 2/3', Superoktav 2', Blockflöte 2', Terz 1 3/5', Quinte 1 1/3', Cornett 4 fach (vanaf a), Mixtur 4-6 fach (1'), Trompete 8' en Klarine 4'. Positiv (C-g'''): Holzgedackt 8', Quintatön 8', Principal 4', Spitzflöte 4', Nasat 2 2/3', Oktav 2', Terzian 2 fach (1 3/5'+1 1/3')', Scharff 4 fach, Dulcian 16', Vox Humana 8' en Tremulant. Echowerk (C-g'''): Gedackt 8', Principal 4', Flöte 4', Doublette 2', Quinte 1 1/3', Flageolett 2 fach (1'+1/2')', Cymbel 4 fach, Krumhorn 8' en Tremulant. Pedal (C-f'): Principalbass 16', Subbass 16', Metalloktav 8', Holzoktav 8', Oktave 4', Pommer 4', Waldflöte 2', Mixtur 6 fach, Posaune 16', Trompete 8' en Trompete 4'. Koppelingen: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Echowerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv en Pedal - Echowerk. Speelhulpen: 1000 Setzerkombinationen en Tutti.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

Het orgel van Stumm (1759) had als dispositie:
Hauptwerk (C-c'''): Bourdon 16', Principal 8', Grobgedackt 8', Viola da Gamba 8', Octav 4', Salicional 4', Rohrflöte 4', Quinta 3', Superoctav 2', Tertia 1 3/5', Cornett 5 fach, Mixtura 4 fach, Trompete 8', Vox Humana 8', Vox Angelica 2'.
Positiv (C-c'''): Lieblich Gedackt 8', Quintgethön 8', Principal 4', Spitzflöth 4', Kleingedackt 4', Flautotraverso 4', Superoctave 2', Gemshorn 2', Mixtura 4 fach (1'), Krummhorn 8'.
Echowerk (C-c'''): Gedackt 8', Principal 4', Flöte 4', Octav 2', Solicional 2' (bas) - 4' (discant), Quinte 1 1/2', Trompete 8' (discant), Krummhorn 8' (bas), Vox Humana 8'.
Pedal (C-g): Principalbass 16', Grobgedackt 16', Octave 8', Posaunenbass 16', Trompette 8', Cornettbass 2'.

Het orgel van Voit (1896) had als dispositie:
Hauptwerk (C-f'''): Principal 16', Principal 8', Hohlflöte 8', Gamba 8', Gedackt 8', Quinte 5 1/3', Octav 4', Rohrflöte 4', Octave 2', Cornett 3-5 fach, Mixtur 2-4 fach, Trompete 8'.
Positiv (C-f'''): Bordun 16', Principal 8', Fugara 8', Flöte 8', Dolce 8', Gedackt 8', Octave 4', Flöte 4', Gemshorn 4', Mixtur 3-5 fach ( 2 2/3'), Clarinette 8'.
Schwellwerk (C-f'''): Principal 8', Salicional 8', Gedeckt 8', Aeoline 8', Vox Coelestis 8' (vanaf c), Octave 4', Fugara 4', Piccolo 2'+1' (1909), Oboe 8'.
Pedal (C-f'): Principalbass 16', Violonbass 16', Gedacktbass 16', Subbass 16', Quintbass 10 2/3', Octavbass 8', Cellobass 8', Octavbass 4', Bombarde 16'.
Speelhulpen: 6 Normalkoppeln, Superkoppel Hauptwerk, Subkoppel Hauptwerk - Positiv, Tutti, Crescendowalze, Zungen ab.

Het orgel van Oberlinger (1968) had als dispositie:
Hauptwerk (C-g'''): Grossgedackt 16', Principal 8', Hohlpfeife 8', Viola da Gamba 8', Oktave 4', Rohrflöte 4', Salicional 4', Quinte 2 2/3', Superoktav 2', Blockflöte 2', Terz 1 3/5', Quinte 1 1/3', Cornett 4 fach (vanaf a), Mixtur 4-6 fach (1'), Trompete 8' en Klarine 4'.
Positiv (C-g'''): Holzgedackt 8', Quintatön 8', Principal 4', Spitzflöte 4', Nasat 2 2/3', Oktav 2', Terzian 2 fach (1 3/5'+1 1/3')', Scharff 4 fach, Dulcian 16', Vox Humana 8' en Tremulant.
Echowerk (C-g'''): Gedackt 8', Principal 4', Flöte 4', Doublette 2', Quinte 1 1/3', Flageolett 2 fach (1'+1/2')', Cymbel 4 fach, Krumhorn 8' en Tremulant.
Pedal (C-f'): Principalbass 16', Subbass 16', Metalloktav 8', Holzoktav 8', Oktave 4', Pommer 4', Waldflöte 2', Mixtur 6 fach, Posaune 16', Trompete 8' en Trompete 4'.
Koppelingen: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Echowerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv en Pedal - Echowerk.
Speelhulpen: 1000 Setzerkombinationen en Tutti.

Literatuur	Historische Orgeln in Baden 1690-1890 / Bernd Sulzmann. - München, Zürich : Verlag Schnell & Steiner, 1980. - (73. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde). Die Orgel der Stadtkirche Durlach : Stumm 1759 - Goll 1999. - Karlsruhe : Durlacher Förderkreis für Kirchenmusik e.V., 1999. Forum Kirchenmusik 2/2000. Neue und restaurierte Orgeln in Baden-Württemberg 2000 / Helmut Völkl. - In: Musik in Baden-Württemberg : Jahrbuch 2001 : Band 8 / Georg Günther, Reiner Nägele [red.]. - Stuttgart : Verlag J.B. Metzler, 2001. - Ausgabe der Gesellschaft für Musikgeschichte in Baden-Württemberg.
Opnamen	Johann Sebastian Bach : Orgeltranskriptionen / Martin Schmeding. - Ars Produktion ARS-38 109 (CD). - 2012. Feuerwerk für eine Orgel : Carsten Klomp spielt Choralkompositionen aus drie Jahrhunderten an der Stumm/Goll-Orgel in Karlsruhe-Durlach / Carsten Klomp. - CD. - 2008. Orgel-Improvisationen zu Advents-und Weihnachtsliedern / Hans Martin Corrinth. - ACD 0052 (CD). - 2005. Festliche Orgelmusik aus der Stadtkirche Durlach / Hans Martin Corrinth. - CD.
Links	https://www.goll-orgel.ch/work/neubau/karlsruhe-durlach/ https://de.wikipedia.org/wiki/Stadtkirche_Durlach#Orgel

Overige bronnen

Jörg R. Becker

Foto: René Troost