Spring naar content
Complete description of the selected organ
Photo: Piet Bron. Date: 13 September 2003.

Photo: Piet Bron

Fijnaart, Nederland (Noord-Brabant) - Ontmoetingskerk

Forwarded from: Rotterdam - Grote- of Sint Laurenskerk (1908 - 1913)

Municipal: Moerdijk
Address: Wilhelminastraat 64, 4793 EP, Fijnaart
Website: http://www.pknfijnaart.nl/

Description nr.: 1003678.

Built by: Johan Frederik Witte (1872)
The organ contains older material: Organ case from 1914 by A.S.J. Dekker

YearBuilderOpusActivity
1872 Johan Frederik Witte  new organ
1886 Johan Frederik Witte  maintenance/reparations
1927 Arie Bik  enlargement
1931 J. de Koff & Zoon  rebuild
1951 Arie Bik  modify stoplist
1971 Will Boegem  maintenance/reparations
1990 Kaat & Tijhuis  transfer/relocate

  • Het orgel van de Gereformeerde Kerk te Fijnaart is oorspronkelijk gebouwd voor de Prinsenkerk te Rotterdam. Op 13 april 1873 werd het hier in gebruik genomen, alhoewel het al op 20 december 1872 was goedgekeurd door Samuel de Lange (sr.) en Jozef Schravesande. Door de firma Bätz & Co. (J.F. Witte) is in 1886 groot onderhoud uitgevoerd, waarbij het koperdraad werd vernieuwd. Op 31 maart 1907 vond de laatste kerkdienst in de Prinsekerk plaats, waarna het gebouw is gesloten.
  • Een jaar later kwam het orgel tijdelijk in de Grote Kerk te Rotterdam te staan, tijdens de restauratie van het grote orgel. Het kreeg hier een plaats achter de preekstoel. Via de J. van der Kleij werd hierna getracht het orgel te verkopen.
  • Dit lukte in 1913, waarna het in de Rehobothkerk te Amsterdam-Watergraafsmeer is geplaatst. De firma A. Bik breidde hier het orgel in 1927 uit met een vrij pedaal op een pneumatische kegellade en plaatste een windmotor. Het dan nog altijd vrijwel originele instrument werd als te klein ervaren, en ook vond men het uiterlijk niet passen in de kerk. Een grote ombouw door De Koff in 1931 betekende het einde van het oorspronkelijke orgel: de kas is gesloopt, er werd een nieuw front ontworpen door dhr. Ingwersen, architect te Amsterdam, met een open pijpenopstelling, de Witte-registers werden op manuaal I gedisponeerd terwijl er een zwelwerk als tweede manuaal werd aangelegd. Het pedaal maakte men geheel vrij op een nieuwe windlade. Adviseur bij de werkzaamheden was J.H. Besselaar jr. Het orgel had nu 22 stemmen. De Koff plaatste in 1933 een Basson-Hobo op de plek van de Vox Humana. In 1951 reviseerde A. Bik het orgel. De dispositie werd nu ook gewijzigd: de Violon 8' zaagde hij af tot een Quint en de Violon van het pedaal werd vervangen door een Octaaf 4'. Ook vernieuwde hij de Woudfluit. Enkele jaren later zijn de Viola d'Amour en de Voix Céleste vervangen door een Octaaf 4' en een Quint 1 1/3', afkomstig uit de Mixtuur. De Rehobothkerk sloot per 1 januari 1971 haar deuren.
  • Het orgel werd nu verkocht aan de Christelijke Gereformeerde Kerk te Assen. Will Boegem demonteerde het instrument en sloeg het op. Het orgel is hier nooit opgebouwd. Toen men in 1981 een nieuw orgel lieten maken door Kaat & Tijhuis, nam deze bouwer het Witte-instrument in. Enkele stemmen werden gebruikt voor restauratie van andere Witte-orgels. Onder advies van J.J. van der Harst en Teus den Toom is het overgebleven deel geplaatst in de kas van de firma Dekker uit 1914 in de Gereformeerde Kerk te Fijnaart. Hier kon het in 1990 in gebruik worden genomen. Bij de opbouw in Fijnaart is een wijziging uitgevoerd op het pedaal. De voordien continu aangehangen Bourdon 16' kan door midddel van een registerknop op het pedaal worden in- en uitgeschakeld.

Short list of all locations the organ has been
1873RotterdamPrinsekerk
1908RotterdamGrote- of Sint Laurenskerk
1913Amsterdam-WatergraafsmeerGereformeerde Rehobothkerk
1972AssenChristelijke Gereformeerde Kerk (nooit geplaatst)
1990FijnaartGereformeerde Kerk

Technical data
Number of stops per division
- Manuaal I6
- Manuaal II3
- Pedaalaangehangen
Total number of stops9
Key actionMechanical
Stop actionMechanical
Windchest(s)Slider chests
TemperamentEqual temperament

Specification
Manuaal I (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Octaaf 4', Doublet I-III sterk, Cornet I-II sterk, Trompet 8' (B/D).
Manuaal II (C-f'''): Viola 8', Holfluit 8', Fluit 4'.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Couplers: Manuaalkoppel, Keerkoppel Pedaal Manuaal I/Manuaal II.
Accessories: Ventiel.

Compound stopComposition
Doublet I-III sterk C: 2'. c°: 4' - 2'. gìs°: 8' -4' - 2'.
Cornet I-II sterk C: 2 2/3'. c': 2 2/3' - 1 3/5'.
Other specifications
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Prinsenkerk te Rotterdam heeft twee klavieren, aangehangen pedaal, 9 sprekende stemmen, en is in 1872 door Bätz & Co., uit Utrecht, geleverd.
Organist de Heer W.C. de Lange.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Octaaf 4', Doublet, Cornet, Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Holfluit 8', Viola di Gamba 8', Fluit 4'.
Pedaal: Bourdon 16' van het hoofdmanuaal spreekt vrij op het pedaal.
Stomme Registers: Koppeling voor de twee Manualen, Koppeling Pedaal en Manuaal, Ventiel.
Different specifications
  • De dispositie luidde na de ombouw van 1931:
    Manuaal I: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Violon 8', Octaaf 4', Fluit 4', Cornet II-V sterk, Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'.
    Manuaal II (in zwelkast): Vioolprestant 8', Holpijp 8', Viole d'Amour 8', Aeoline 8', Voix Céleste 8', Fluit-Douce 4', Woudfluit 2', Vox Humana 8' (in 1933: Basson-Hobo), Tremolo.
    Pedaal: Subbas 16', Bourdon 16', Octaafbas 8', Violoncel 8', Trombone 8'.
    De Mixtuur was als volgt samengesteld: C: 2' - 1 1/3' -1'. c: 2 2/3' - 2' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3'. c''': 8' - 5 1/3' - 4'.

  • De dispositie luidde voor de sluiting van de Rehobothkerk in 1970:
    Manuaal I: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Cornet II-V sterk, Mixtuur III sterk, Trompet 8'.
    Manuaal II (in zwelkast): Vioolprestant 8', Holpijp 8', Aeoline 8', Octaaf 4', Fluit-Douce 4', Woudfluit 4', Quint 1 1/3', Vox Humana 8' (in 1933: Basson-Hobo), Tremolo.
    Pedaal: Subbas 16', Bourdon 16', Octaafbas 8', Octaaf 4', Trombone 8'.

Literature
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Binnenland. - In: Het Orgel Maandblad voor Organisten, 1ste Jaargang, No. 6, 1 augustus 1886.
  • De Rotterdamse bouwaktiviteiten van de fa. Bätz en Witte na 1845 / [Jan Jongepier]. - In: Het Orgel, jrg. 70 nr. 2, februari 1974. - Rotterdam-nummer.
  • Laurenskerk Orgeldag 22 september Rotterdam : Thema: Hendrik de Vries / A. Bijvank. - In: De Orgelvriend, jrg. 26 nr. 8, augustus 1984.
  • De orgels in de Gereformeerde Kerk te Fijnaart : ofwel 'dat nog eens de halleluja's door de tempel zouden weergalmen' / Han van der Mast, Teus den Toom. - Fijnaart : Gereformeerde Kerk Fijnaart, 1990.
  • Kroniek. - In: De Mixtuur, nr. 79, april 1995. - Met aanvulling in De Mixtuur, nr. 80, september 1995.
  • Bij de voorplaat. - In: Het Orgel, jrg. 92 nr. 10, oktober 1996.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Orgelexcursie op zaterdag 13 juni naar Fijnaart en Oudenbosch / Wim van de Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 57 nr. 6, juni 2015.
Other sources
  • Han van der Mat

Photo: Piet Bron. Date: 13 September 2003.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Date: 3 June 2017.
Photo: Piet Bron
Situatie in Amsterdam.
Situatie in Amsterdam.
Situatie in Amsterdam. Photo: A. Kamphuis.
Photo: A. Kamphuis
Situatie in Rotterdam.