Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 19 July 2008.

Foto: Piet Bron

Hilversum, Nederland (Noord-Holland) - Grote Kerk
Gemeente: Hilversum
Streek:'t Gooi
Adres: Kerkbrink 2, 1211 BX, Hilversum
Website: https://www.grotekerkhilversum.nl/

Beschrijving nr.: 1002783.

Gebouwd door: Wilhelm Rütter (1854)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1854 Wilhelm Rütter  nieuwbouw
1904 Gabry & Zoon  overplaatsing
1924 Vereenigde Kerkorgelfabrieken  overplaatsing
1950 firma A. Wattel  overplaatsing
1979 Ernst Leeflang  overplaatsing

  • In 1854 bouwde Wilhelm Rütter een orgel voor de Sint Josephkerk in Gouda, een voormalige rooms-katholieke schuilkerk uit 1767, ontworpen door Pieter de Swart. Deze kerk had een interieur in barokstijl, en de orgelkas werd vormgegeven in een bij het interieur passende stijk. In 1902 werd de kerk afgebroken en vervangen door grote neogotische kerk, ontworpen door C.P.W. Dessing. Het kerkgebouw is in 1904 gewijd. Het orgel werd door de firma Gabry overgeplaatst naar de nieuwe kerk, waar het instrument tot 1924 dienst heeft gedaan. Het werd in dat jaar vervangen door een nieuw orgel, geleverd door de Vereenigde Orgelfabrieken te Aalten.
  • Het Rütter-orgel werd ingenomen door deze firma, die het verkocht aan de Sint Anthoniuskerk in Ulft. In 1949 besloot men voor deze kerk een nieuw orgel te laten bouwen door Valckx & Van Kouteren. Het oude werd nu verkocht aan de Gereformeerde Gemeente in Vlaardingen. Het overplaatsen is uitgevoerd door de firma Wattèl. Toen men in Vlaardingen een nieuwe kerk met eveneens een nieuw orgel liet bouwen, nam de firma Leeflang het oude instrument in. Leeflang bouwde zelf in 1977 een nieuw orgel voor deze Sionkerk in Vlaardingen.
  • Het orgel van Rütter kreeg echter nog een mooie toekomst: op 3 december 1971 brandde de Nederlands Hervormde Grote of Sint Vituskerk in Hilversum volledig af. Na herbouw van de kerk werd het gebouw in 1977 weer in gebruik genomen. Na een grondige restauratie, onder advies van J. van der Harst, werd het orgel op 1 december 1979 in gebruik genomen in Hilversum. De restauratie bracht veel werk met zich mee. De oorspronkelijke kas was grotendeels aanwezig, evenals het pijpwerk en de mechaniek. Er moest echter veel worden vervangen of bijgemaakt. Het pneumatische pedaal werd vervangen door een nieuwe pedaallade in een eigen kas.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1854GoudaSint Josephkerk
1904GoudaSint Josephkerk (Gouwekerk)
1924UlftSint Anthoniuskerk
1950VlaardingenGereformeerde Gemeente
1979HilversumGrote of Sint Vituskerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk13
- Onderwerk8
- Pedaal4
Totaal aantal stemmen25
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk75 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Principal 8', Viola di Gamba 8' - 1858/1979, Hohlpfeife 8', Octave 4', Rohrflaut 4', Nasard 3', Octave 2', Tertz 1 3/5' - 1858/1979, Mixtuur III fach, Cornett III fach (discant) - 1858/1979, Fagott 16' (discant) - 1979, Fagott 16' (bas), Trompete 8'.
Onderwerk (C-f'''): Bourdon 8', Salicional 8', Principal 4', Flauto Dolce 4', Quintflöte 3', Octave 2', Waldflöte 2', Krummhorn 8' (B/D) - 1979, Tremulant - 1979.
Pedaal (C-d'): Subbaß 16', Octave 8', Octave 4' - 1979, Posaune 16' - 1979.
Koppelingen: Hoofdwerk - Onderwerk (B/D), Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Onderwerk.

Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de St. Josephkerk te Gouda heeft 28 sprekende stemmen, twee klavieren, vrij pedaal en is door Rutte, uit Kevelaer, geleverd, wanneer is niet opgegeven.
Organist de Heer Konincks.
Hoofdmanuaal (Boven): Principal 8', Bourdon 16', Viola di Gamba 8', Hohlpfeife 8', Octav 4', Rohrflöte 4', Quint 3', Octav 2', Tertz 1 3/5', Mixtuuur 3 fach, Cornet 3 fach, Trompete 16' (disc.), Fagott 16' (bass), Trompete 8'.
Bovenmanuaal (Beneden): Principal 4', Salicionaal 4', Bourdon 8', Flauto dolce 4', Quint 3', Waldflöte 2', Krumhorn 8'.
Pedaal: Subbas 16', Violoncello 8', Octav 8', Nasat 6', Octav 4', Posaune 16, Trompete 8'.
Stomme Registers: Koppelingen, Ventiel, Calcant.
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Afgedankt Ulfts orgel nu kostbaar monument : Ondeskundigheid wordt diep betreurd. - In: De Graafschapsbode, 5 december 1979.
  • Historisch orgel in Grote Kerk Hilversum / A.M. Alblas. - In: Reformatorisch Dagblad, 22 december 1979.
  • Gerestaureerd Rütter-orgel in Hilversum / A. Bijvank. - In: De Orgelvriend, jrg. 22 nr. 2, februari 1980.
  • Twee Rijnlandse orgels in Hilversum (2) / Hans van der Harst. - In: Het Orgel, jrg. 76 nr. 6, juni 1980.
  • Orgels in Noord-Holland : Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse kerkorgels / Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot. - Schoorl : Uitgeverij Pirola, 1996.
  • Het historische orgel in Nederland 1850 - 1858 / Peter van Dijk (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2002. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 7).
Opnamen Henk van Zonneveld bespeelt 5 orgels in Hilversum / Henk van Zonneveld. - Egbertus EG 75.2.102 (CD). - 1991.

Foto: Piet Bron. Datering: 19 July 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 19 July 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 19 July 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 19 July 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 19 July 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 19 July 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 8 February 2011.
Foto: Tjalling Roosjen
Situatie in Gouda. Bron: Postcard. Datering: 1904-1924.
Bron: Postcard
Situatie in Gouda. Bron: Postcard. Datering: before 1904.
Bron: Postcard