Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Dirco Oskam. Datering: 23 July 2013.

Foto: Dirco Oskam

Leiderdorp, Nederland (Zuid-Holland) - Dorpskerk
Gemeente: Leiderdorp
Adres: Hoofdstraat 19, 2351 AA, Leiderdorp
Website: https://www.pgleiderdorp.nl/

Beschrijving nr.: 1002538.
Fotokaart De Mixtuur nummer: H04.

Gebouwd door: Johannes Josephus Mitterreither (1781)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1781	Johannes Josephus Mitterreither		nieuwbouw
1838	Nicolaas Anthonie Lohman		restauratie
1942	Gerrit van Leeuwen		restauratie
1976	Gebroeders Van Vulpen		restauratie

In 1779/1780 bouwde Johannes Mitterreither het orgel in de Dorpskerk van Leiderdorp. Het werd op 15 juli 1781 in gebruik genomen. Het orgel was een geschenk van dhr. Cornelis van Tol en diens vrouw, Catharina van Leeuwen. Nicolaas Anthonie Lohman voerde in 1838 een restauratie uit.
In 1942 is het orgel door G. van Leeuwen uit Leiderdorp ingrijpend gewijzigd. De manuaalomvang werd vergroot, en hiertoe zijn de klavieren, abstracten en grote delen van de mechaniek geheel vernieuwd. De windladen werden uitgebreid met drie cancellen. Het pedaal kreeg een eigen pneumatische windlade met een Subbas 16', afgevoerd van de Bourdon van het manuaal. Tenslotte wijzigde Van Leeuwen ook de dispositie en de toonhoogte werd een halve toon verhoogd naar a'=440 Hz.
Bij de restauratie in de jaren 1974-1976 door de gebroeders Van Vulpen is het instrument weer zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat teruggebracht. De tonen C-f° van de Bourdon 16' van het Hoofdwerk zijn ook apart registreerbaar op het pedaal. Adviseur bij de werkzaamheden was Willem Hülsmann. Een uitgebreid rapport van Adriaan Blankenstein uit 1968 was de grondslag van de restauratie. Op 29 september 1976 kon het orgel weer in gebruik worden genomen.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hoofdwerk	12
- Bovenwerk	7
- Pedaal	aangehangen
Totaal aantal stemmen	19
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	Een halve toon lager dan normaal (415 Hz)
Temperatuur	Equal temperament
Winddruk	85 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Bourdon 16', Prestant 16' (discant), Prestant 8', Quintadeen 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'.
Bovenwerk (C-d'''): Holpijp 8', Flûte Travers 8' (discant), Prestant 4', Gedekte Fluit 4', Octaaf 2', Gemshoorn 2', Dulciaan 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel.

Overige dispositiegegevens
Knock (1788)	Manuaal: Bourdon 16', Praestant 16' (discant), Praestant 8', Holpyp 8', Quintadeen 8', Rhoerfluit 4', Octaaf 4', Quint 3', Super Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Cornet IV sterk en Trompet 8'. Boven-Clavier: Holpyp 8', Fluit Travers 8' (discant), Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Gemshoorn 2', Voxhumana 8' en Tremulant. Aangehangen pedaal. Klavieromvang C-d'''. 4 blaasbalgen.
Verschillende disposities	De dispositie luidde na de werkzaamheden van 1942: Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'. Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 4', Nasard 3', Gemshoorn 2', Terts 1 3/5', Larigot 1 1/3', Kromhoorn 8', Tremulant. Pedaal (C-d'): Subbas 16'. Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.

Overige dispositiegegevens

Knock (1788)

Manuaal: Bourdon 16', Praestant 16' (discant), Praestant 8', Holpyp 8', Quintadeen 8', Rhoerfluit 4', Octaaf 4', Quint 3', Super Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Cornet IV sterk en Trompet 8'.
Boven-Clavier: Holpyp 8', Fluit Travers 8' (discant), Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Gemshoorn 2', Voxhumana 8' en Tremulant.
Aangehangen pedaal. Klavieromvang C-d'''. 4 blaasbalgen.

Verschillende disposities

De dispositie luidde na de werkzaamheden van 1942:
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 4', Nasard 3', Gemshoorn 2', Terts 1 3/5', Larigot 1 1/3', Kromhoorn 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16'.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.

Literatuur

Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
Uit dagbladen & tijdschriften : Weer muziek in Leiderdorp, Rococo-orgel in ere hersteld / Johan van Wolfswinkel. - In: De Orgelvriend, jrg. 19 nr. 1, januari 1977. - Overgenomen uit "Leidsch Dagblad" van 23 september 1976.
Langs kerken en kapellen : Orgeltocht door Nederland. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1977].
Orgelberichten in de Nederlandsche Jaerboeken (1747-1765) en de Nieuwe Nederlandsche Jaerboeken (1766-1798) / F.W. Huisman. - In: De Mixtuur, nr. 38, maart 1982.
200 jaar Mitterreither-orgel in de Dorpskerk te Leiderdorp / Gert Oost. - In: Het Orgel, jrg. 78 nr. 10, oktober 1982.
Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).

Opnamen

Het Mitterreither-orgel (1781) in de Dorpskerk te Leiderdorp / Gert Oost. - Kerkvoogdij Leiderdorp (LP). - 1982.

Overige bronnen

Dirco Oskam
Wim Poot

Foto: Dirco Oskam	Foto: Dirco Oskam	Foto: Dirco Oskam	Foto: Dirco Oskam	Foto: Dirco Oskam	Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam	Foto: Dirco Oskam	Foto: Henk Brussee