Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 5 February 2005.

Foto: Piet Bron

Teeffelen, Nederland (Noord-Brabant) - Sint Benedictuskerk
Gemeente: Oss
Streek:Maasland
Adres: Pastoor Van Weerdtstraat 9, 5395 TG, Teeffelen
Website: https://www.parochieheiligenicolaas.nl/
http://www.remigiusbenedictus.nl/

Beschrijving nr.: 1002027.

Gebouwd door: Matthijs van Deventer (1734)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1734 Matthijs van Deventer  nieuwbouw
1818 Nicolaas Lambertus Smits  restauratie
1852 Paulus van Nistelrooy  wijzigen dispositie
1857 Paulus van Nistelrooy  restauratie en uitbreiding
1894 J. van Kesteren  restauratie
1975 Gebroeders Vermeulen  restauratie

Op 31 juli 1733 werd met Matthijs van Deventer uit Gendt bij Nijmegen een overeenkomst gesloten voor het bouwen van een klein orgel met zes stemmen, één klavier en geen pedaal. Het werd in het voorjaar van 1735 opgeleverd. Van Deventer bouwde een Prestant 8' discant extra. In 1818 maakte Nicolaas Lambertus Smits het orgel schoon. In 1833/1834 had het te lijden door overstromingen van de Maas. Het werd daarna opnieuw geschilderd en gereinigd. In 1852 werkte Paulus van Nistelrooy aan het orgel. De Sexquialter werd vervangen door een Viola 8', hij maakte een nieuwe Fagot en de windladen werden tot f''' uitgebreid. Binnen de parochie bestond de wens om het orgel te vergroten met een tweede klavier. Hiertoe kocht Richardus Kocken, organist ter plaatse, overal in de omgeving oud pijpwerk en onderdelen die in de pastorie werden opgeslagen. In 1857 kreeg Paulus van Nistelrooy de opdracht om met behulp van deze materialen een positief samen te stellen ten behoeve van het tweede manuaal. Het front van het orgel is waarschijnlijk ook vernieuwd. In 1893 werd een herstelbeurt opgedragen aan Van Kesteren uit Gennep. Deze was geen echte orgelmaker, maar een harmoniumreparateur. In 1954 plaatste Vermeulen uit Weert een electrische ventilator voor de windvoorziening. In 1975 restaureerden zij het orgel onder supervisie van Monumentenzorg. Men was in de veronderstelling dat de uitbreiding uit 1857 door Smits was uitgevoerd. De oorspronkelijke dispositie kwam onder diverse verflagen vandaan weer aan het licht. Na de restauratie noemde men de Fagot foutief Kromhoorn. De verschrijving van Broekhuyzen had zo een lange adem! Hans van der Harst was adviseur bij de restauratie. Hij bespeelde het orgel ook bij de heringebruikname op 2 november 1975.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk8
- Bovenwerk5
Totaal aantal stemmen13
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Winddruk60 mm

Dispositie
Manuaal (C-f'''): Praestant 8' (discant) - 1733, Holpijp 8', Salicionaal 8', Praestant 4', Fluijt 4', Octaaf 2', Mixtuur III sterk - 1733/1975, Kromhoorn 8' (gedeeld tussen c' en cis') - 1857.
Positief (C-f'''): Holpijp 8', Fluijt Travers 8' (discant) - 1857, Praestant 4' (gedeeld tussen h en c') - 1857, Fluijt 4' - 1857, Siflet 2' - 1857.
Koppelingen: Manuaalkoppel (gedeeld tussen c' en cis').
Speelhulpen: Ventil.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III sterk (Hoofdwerk) C: 1' - 2/3' - 1/2'. cìs°: 1 1/3' - 1' - 2/3'. cis': 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. cis'': 4' - 2 2/3' - 2'.
Mixtuur II sterk (Hoofdwerk) - samenstelling in 1969 C: 1' - 2/3'. cìs°: 1 1/3' - 1'. cis': 2 2/3' - 2'. cis'': 4' - 2 2/3'.
Overige dispositiegegevens
Broekhuijzen (1855) Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur III sterk en Kromhoorn 8'.
Een tremulant en een ventil.
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde:
    Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Sexquialter II sterk (discant), Mixtuur III sterk.

  • De dispositie ná 1857 (volgens Kuijte met aanvulling van ontbrekende stemmen):
    Manuaal: Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Viola 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur III sterk, Fagot 8' (gedeeld).
    Positief: Gedakt 8', Prestant 4' (gedeeld), Flûte Travers 8', Dulcin of Fluit 4', Siflet 2'.
    Manuaalkoppel. Geen pedaal.

Literatuur
  • Oude orgels in Brabant / Hans v.d. Harst. - In: Het Orgel, jrg. 63 nr. 11, november 1967.
  • Het orgel in de Sint-Benedictuskerk te Teeffelen : Restauratiebericht 2 november 1975 / J.J. van der Harst.
  • Het orgel in de St. Benedictuskerk te Teeffelen (N.B.) / Hans van der Harst. - In: Het Orgel, jrg. 71 nr. 12, december 1975.
  • Disposities van de voor orgelconcerten in aanmerking komende orgels in Oss en regio / Orgelkring F.C. Smits. - ca. 1980. - Gestencilde brochure.
  • Het werk van de orgelmakersfamilie Van Eijsdonck - Van Nistelrooy - Kuijte / Wout van Kuilenburg. - 's Hertogenbosch: Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Aanvullende gegevens betreffende de orgelmakerij te Oss / W. van Kuilenburg. - In: De Mixtuur, nr. 51, oktober 1985.
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • Brabantse orgelcultuur: het Van Deventer-orgel in Teeffelen / Wout van Kuilenburg. - In: Brabants Orgelrijkdom 2018.
Opnamen Brabantse Orgelcultuur : Oostbrabantse orgelmakers: Van Deventer, Van Nistelrooy, Kuijte / Mark van Platen. - Eurosound ES 46.616 (LP). - 1982. - Opgenomen in Teeffelen en Vorstenbosch.

Foto: Piet Bron. Datering: 5 February 2005.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 5 February 2005.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 21 June 2017.
Foto: Piet Bron