Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2006.

Foto: Piet Bron

Heesbeen, Nederland (Noord-Brabant) - Hersteld Hervormde Kerk
Gemeente: Heusden
Adres: Grotestraat 29, 5256 PA, Heesbeen

Beschrijving nr.: 1000943.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3497.

Gebouwd door: Hendrich Metzker (1687)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1687	Hendrich Metzker		nieuwbouw
1823	Cornelis van Oeckelen		overplaatsing
1931	A.S.J. Dekker		ombouw

Metzker bouwde dit instrument vanaf april 1685 voor de Hervormde Kerk in Waalwijk. Hij werkte eraan tot juni 1687. Hoewel het werk diverse malen gekeurd en hersteld was, werd de maker toch netjes betaald. Het onderhoud kwam daarna in handen van de eigen organist, en later van Jan van Giessen uit Sprang en Theodorus Mons uit Rotterdam.
In 1823 werd het verwijderd, om een nieuw orgel van Cornelis van Oeckelen te plaatsen. Deze plaatste het oude orgel in Heesbeen in de Hervormde Kerk. Het binnenwerk is toen gedeeltelijk vernieuwd. In 1931 werd het orgel door Dekker uit Goes verbouwd. Het binnenwerk is uiteindelijk in 1960 gesloopt. Tegenwoordig staat er een electronisch orgel achter het fraaie front.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan

1687	Waalwijk	Hervormde Kerk
1823	Heesbeen	Hervormde Kerk

Overige dispositiegegevens
Broekhuijzen (1855)	Het orgel in de Kerk der Hervormde Gemeente aldaar (Heesbeen) is gemaakt in 1823 door C van Oeckelen en Zonen orgelmakers te Breda. Is ingewijd door den leeraar B van Veen den 11de Mey 1823. Heeft 7 stemmen een handclavier aangehangen pedaal en twee blaasbalgen. Manuaal: Holpijp 4', Holpijp 8', Prestant D 8', Prestant 4', Quint 3', Fluit 4' [moet zijn: 2'] en Octaaf 2'. Tremulant, Ventil. Aangehangen pedaal.
Verschillende disposities	De oorspronkelijke dispositie luidde: Manuaal: Prestant of Fluijt 4', Bourdon of Holpijp 8', Gedeckt , Kwint 3', Cornet 2', Sickwialter III sterk, Flatelet 1 1/2', Trompet 4'. Pedaal: Aangehangen. Dispositie 1766: Holpijp 8', Prestant (of Fluit) 4', Quint 3' (mogelijk alleen bas), Octaaf 2', Flageolet 1 1/2', Cornet discant, Sesquialter III sterk, Trompet 4'. Vermoedelijk waren alle registers gehalveerd. Dispositie Dekker 1931: Holpijp 8', Viool 8' (vanaf c), Viool de Gamba 8' discant, Prestant 4', Fluit Does 4', Quint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2'. Aangehangen pedaal (C-g) middels een koppel. Manuaalomvang C-f'''. Pneumatische tractuur.

Overige dispositiegegevens

Broekhuijzen (1855)

Het orgel in de Kerk der Hervormde Gemeente aldaar (Heesbeen) is gemaakt in 1823 door C van Oeckelen en Zonen orgelmakers te Breda. Is ingewijd door den leeraar B van Veen den 11de Mey 1823. Heeft 7 stemmen een handclavier aangehangen pedaal en twee blaasbalgen.
Manuaal: Holpijp 4', Holpijp 8', Prestant D 8', Prestant 4', Quint 3', Fluit 4' [moet zijn: 2'] en Octaaf 2'.
Tremulant, Ventil. Aangehangen pedaal.

Verschillende disposities

De oorspronkelijke dispositie luidde:
Manuaal: Prestant of Fluijt 4', Bourdon of Holpijp 8', Gedeckt , Kwint 3', Cornet 2', Sickwialter III sterk, Flatelet 1 1/2', Trompet 4'.
Pedaal: Aangehangen.

Dispositie 1766: Holpijp 8', Prestant (of Fluit) 4', Quint 3' (mogelijk alleen bas), Octaaf 2', Flageolet 1 1/2', Cornet discant, Sesquialter III sterk, Trompet 4'. Vermoedelijk waren alle registers gehalveerd.

Dispositie Dekker 1931: Holpijp 8', Viool 8' (vanaf c), Viool de Gamba 8' discant, Prestant 4', Fluit Does 4', Quint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2'. Aangehangen pedaal (C-g) middels een koppel. Manuaalomvang C-f'''. Pneumatische tractuur.

Literatuur

Orgelkalender 1967 : Gegevens behorende bij de afbeeldingen. - In: Het Orgelblad, jrg. 9 nr. 11, november 1966.
Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
Sieur Jacobus Zeemans / Frans Jespers. - Etten-Leur: Stichting Heemkundekring "Jan uten Houte", 1992. - (d'Hûskes nummer 23, jrg. 13, 1992).
Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).

Foto: Piet Bron

Foto: Henk Brussee

Bron: Stichting Orgelcentrum