Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Bron: Postcard.

Bron: Postcard

Amsterdam, Nederland (Noord-Holland) - Sint Franciscus van Assisikerk (De Boom)

Doorverwezen vanaf: Amsterdam - Schuilkerk Sint Franciscus (1774 - 1911)

Gemeente: Amsterdam
Adres: Admiraal De Ruijterweg 406, 1055 ND, Amsterdam
Website: http://www.rkamsterdamwest.nl/

Beschrijving nr.: 1000673.

Gebouwd door: Johannes Petrus Hilgers (1774)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1774 Johannes Petrus Hilgers  nieuwbouw
1816 Leonard van den Brink  uitbreiding
1875 Gradus en Henricus Gradussen  diverse werkzaamheden
1911 P.J. Adema & Zn.  overplaatsing
1920 Joseph Adema  wijzigen dispositie
1959 Verschueren Orgelbouw451 restauratie
1979 firma D.A. Flentrop  diverse werkzaamheden
1992 Flentrop Orgelbouw  restauratie

  • Johannes Pieter Hilgers bouwde in 1774 in de schuilkerk gewijd aan Franciscus van Assisië (in de Kalverstraat) een nieuw orgel. Het vorige orgel van de kerk werd verkocht aan de Rooms-Katholieke schuurkerk in Uitgeest. Leonard van den Brink voegde in 1816 een Bovenwerk toe. De gebroeders Gradussen uit Winssen werkten in 1875 aan het orgel, dat in 1911 door Adema naar het huidige kerkgebouw werd verplaatst.
  • Joseph Adema wijzigde in 1920 de dispositie van het Bovenwerk, terwijl Verschueren in 1959 het Bovenwerk geheel vernieuwde, overigens met behoud van de windlade van Gradussen. Ook maakten zij een zelfstandig pedaal met zes registers. Deze werkzaamheden werden uitgevoerd onder begeleiding van dhr. H.L. Oussouren namens Monumentenzorg en dr. P.J. de Bruyn als adviseur namens de KKOR. De orgelkas is gerestaureerd onder advies van dhr. D. Verheus uit Den Haag en werd achter de balustrade geplaatst. Op 13 december 1959 nam men het orgel weer in gebruik. Het werd hierbij bespeeld door Theo Wijnen, organist van de kerk, en Evert Haak.
  • In 1979 volgde een grondige restauratie door Flentrop, waarbij de Quint 5 1/3 van het Pedaal werd verwijderd. Het resultaat van de restauratie van 1959 was niet bevredigend. Vooral de nieuw toegevoegde registers pasten niet bij het oude werk. In 1984 startte een nieuw onderzoek naar het orgel, waarna Flentrop de opdracht kreeg voor de restauratie. Hans van der Harst was adviseur bij de werkzaamheden. Het orgel is opnieuw in de balustrade geplaatst. Er werd een vrijwel nieuw bovenwerk gemaakt, waarbij het pijpwerk is gemaakt naar voorbeeld van bestaand Hilgers-materiaal. De Vox Humana van het hoofdwerk verhuisde naar het bovenwerk en werd vervangen door een nieuwe Gemshoorn. De Trompet werd vernieuwd, en de oude Trompet verhuisde naar het pedaal. Op 10 mei 1992 werd het opnieuw in gebruik genomen tijdens een plechtige mis. Op 15 mei gaf Michael Hedley een presentatieconcert.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1774AmsterdamSchuilkerk Sint Franciscus
1911AmsterdamSint Franciscus van Assisikerk (De Boom)

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk15
- Bovenwerk7
- Pedaal5
Totaal aantal stemmen27
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 427 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk70 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-e''', deling tussen c'/cis'): Bourdon 16' (B/D), Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (discant), Baarpijp 8' (B/D) - 1992, Octaaf 4', Prestant 4' (discant), Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Gemshoorn 2' - 1992, Mixtuur III sterk (1'), Cornet IV sterk (4') (discant), Sexquialtra II sterk (discant), Trompet 8' (B/D) - 1992.
Bovenwerk (C-e'''): Bourdon 8' - 19e eeuw, Prestant 4' - 1992, Fluit Douce 4' - 1992, Quintfluit 3' - 1992, Octaaf 2' - 1992, Mixtuur III sterk (1') - 1992, Vox Humana 8'.
Pedaal (C-f'): Subbas 16' - 1959, Prestant 8' - 1959, Octaaf 4' - 1959, Bazuin 16' - 1959, Trompet 8' - 1899.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk - 1959, Pedaal - Bovenwerk - 1959, Hoofdwerk - Bovenwerk.
Speelhulpen: Tremulant.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III sterk (Hoofdwerk) C: 1' - 2/3' - 1/2'. c°: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2'.
Mixtuur III sterk (Bovenwerk) C: 1' - 2/3' - 1/2'. c°: 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c''': 4' - 2 2/3' - 2'.
Sexquialtra II sterk cis': 2 2/3' - 1 3/5'.
Cornet IV sterk cis': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • Na 1920 luidde de dispositie:
    Hoofdwerk (C-c'''): Bourdon 16' (gedeeld), Prestant 8', Baarpijp 8', Viola 8' (discant), Holpijp 8', Octaaf 4', Octaaf 4' (discant), Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Sesquialter II sterk (discant), Cornet III sterk (discant), Mixtuur III sterk, Trompet 8' (gedeeld), Vox Humana 8' (vanaf c).
    Bovenwerk (C-c'''): Salicionaal 8', Flûte Harmonique 8' (vanaf c), Bourdon 8' (gedeeld), Flûte Harmonique 4', Melophoon 4', Fluit 4' (vanaf f).
    Pedaal (C-h): aangehangen.
    Manuaalkoppel.

  • De dispositie luidde na de restauratie van 1959:
    Hoofdwerk: Bourdon 16' (B/D), Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (discant), Baarpijp 8' (B/D) (1959), Octaaf 4', Octaaf 4' (discant), Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III sterk, Cornet IV sterk (discant), Sexquialtera II sterk (discant), Trompet 8' (B/D), Vox Humana 8' (vanaf c).
    Bovenwerk (1959): Bourdon 8' (oud), Prestant 4', Roerfluit 4', Nasard 2 2/3', Nachthoorn 2', Scherp III-IV sterk, Dulciaan 8'.
    Pedaal (1959): Openbas 16', Subbas 16', Octaafbas 8', Quint 6', Prestant 4', Bazuin 16'.
    Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk.

Literatuur
  • St. Franciscus van Assisië te Amsterdam. - In: Orgelnieuws fa. L. Verschueren c.v., Kerstmis 1959.
  • Orgels gebouwd door de fa. L. Verschueren c.v. Heijthuijsen (L.) vanaf 1956. - [Heijthuijsen] : [fa. L. Verschueren c.v.], [1960].
  • Orgels in Amsterdam 1 : Rooms-Katholieke en Oud-Katholieke kerken en instellingen / Cor Boer, Theo Proeskie. - Amsterdam: Annie Bank, 1980.
  • Orgelbouwnieuws : Amsterdam / A. Bijvank. - In: De Orgelvriend, jrg. 25 nr. 12, december 1983.
  • Van een oud Amsterdams schuilkerkorgel / Victor Timmer. - In: De Mixtuur, nr. 45, april 1984.
  • Het orgel in de Kerk van de H.-Franciscus van Assisië, genaamd 'De Boom', te Amsterdam / Hans van der Harst. - In: Het Orgel, jrg. 89 nr. 9, september 1993.
  • Orgels in Noord-Holland : Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse kerkorgels / Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot. - Schoorl : Uitgeverij Pirola, 1996.
  • Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).
  • Rooms-katholieke kerken in Amsterdam 1306-1935 / Simon van Blokland. - Amsterdam : Stadsuitgeverij Amsterdam N.V., 2002.
Opnamen
  • Organ souvenirs through the ages / Johan van Lunenburg. - Unda Maris Records UMCD 020 (2-CD). - 2012.
  • Rococo in Amsterdam / Dick Koomans, Yu Nagayama. - Rex Music RM1101 (CD). - 2011.
  • Lubbert Gnodde plays the historic organs of the Parish of the Holy Trinity, Amsterdam / Lubbert Gnodde. - Bnatural BN311901 (CD). - 2008. - Opgenomen in de Augustinuskerk en in De Boom.

Bron: firma L. Verschueren.
Bron: firma L. Verschueren