Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Grüna, Deutschland (Sachsen) - Kreuzkirche
Gemeinde: Chemnitz
Adresse: Chemnitzer Straße 75, 09224, Grüna
Beschreibung nr.: 2029363.
Gebaut von: Richard Kreutzbach (1894) - Opus 77
Technische Daten
Disposition
Hauptwerk (C-f'''): Bordun 16', Principal 8' - front 1926, Concertflöte 8', Gedeckt 8', Octave 4', Rohrflöte 4', Gemsquinte 2 2/3', Octave 2', Waldflöte 2' - 1894/1953, Terz 1 3/5', Septime 1 1/7' - 1953, Mixtur 4 fach - 1894/1953, Trompete 8' - 2011.
Oberwerk (C-f'''): Geigenprincipal 8', Rohrflöte 8', Salicional 8' - 2011, Octave 4', Gedeckt 4' - 1953, Sifflöte 2' - 1894/1953, Doublette 1 1/3'+1'' - 1894/2011, Sesquialter 2 fach - 2011, Dulcian 16' - 2011, Tremulant.
Pedal (C-d'): Contrabaß 16', Subbaß 16', Principalbaß 8', Cellobaß 8' - 2011; transmissie, Octavbaß 4', Choralbaß 2' - 2011, Cornettbaß 3 fach - 1894/2011, Posaune 16' - 2011, Trompete 8' - 2011.
Sonstige Register: Zimbelstern - 1954.
Koppeln: Hauptwerk - Oberwerk, Hauptwerk - Oberwerk Unteroktavkoppel, Hauptwerk Oberoktavkoppel, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Oberwerk.
Nebenregister und Spielhilfen: 1 freie Kombination 1', 5 feste Kombinationen, Registercreszendo.
Grüna, Deutschland (Sachsen) - Kreuzkirche
Gemeinde: Chemnitz
Adresse: Chemnitzer Straße 75, 09224, Grüna
Beschreibung nr.: 2029363.
Gebaut von: Richard Kreutzbach (1894) - Opus 77
| Jahr | Orgelbauer | Opus | Aktivität | 1894 | Richard Kreutzbach | 77 | Neubau | 1909 | Alfred Schmeisser | Verschiedene Tätigkeiten | 1911 | Alfred Schmeisser | Verschiedene Tätigkeiten | 1926 | Alfred Schmeisser | Verschiedene Tätigkeiten | 1930 | Eule Orgelbau | Verschiedene Tätigkeiten | 1954 | Reinhard Schmeisser | Änders der Disposition | 2011 | Christian Reinhold | Restaurierung |
- In 1893-1894 bouwde Richard Kreutzbach een nieuw orgel voor de nieuwe Kreuzkirche in Grüna. Het orgel werd gebouwd met pneumatische tractuur en membraanladen. Het orgel werd tegelijk met het kerkgebouw in gebruik genomen op 4 maart 1894. Adolf Butze, organist van de Paulikirche in Chemnitz, voerde de keuring uit.
- In 1909 verving Alfred Schmeisser de membraanlade van het pedaal door een kegellade. Tevens plaatste hij het tweede manuaal in een zwelkast en verving hij de Doublette 2 fach van het tweede manuaal door een Viola 8'. In 1911 werden ook de manuaalladen vervangen door kegelladen. De speeltafel werd ook vernieuwd en de Gedeckt 16' van het Schwellwerk kwam als transmissie op het pedaal. In 1917 zijn de frontpijpen gevorderd. Schmeisser plaatste i n1926 nieuwe exemplaren van zink. In 1930 is door de firma Eule een revisie uitgevoerd van de membranen. Tevens plaatsten zijn een windmotor.
- Reinhard Schmeisser werkte in de jaren 1952-1954 aan het orgel. Daarbij is de dispositie ingrjipend gewijzigd. Op het Hauptwerk werd de Cornett opgedeeld in twee registers (Sifflöte en Flageolet) en de samenstelling van de Mixtur werd gewijzigd. Op het Schwellwerk verving men de Gedackt 16' door een 4' en de Fugara 4' door een Quinte 1 1/3'. Nieuw toegevoegd werden een Terzzimbel 3 fach, een Septimencornett 3 fach, een Baßzimbel 3 fach (Pedal) en een Septime 1 1/7'. In 1954 plaatste Schmeisser nog een Krummhorn 8' en een Zimbelstern.
- In 2011 is het orgel gerestaureerd door Christian Reinhold. De toonhoogte is gewijzigd, zodat met andere instrument kan worden samengespeeld. De dispositie werd ook weer gewijzigd: op het Schwellwerk voegde Reinhold de Quinte 1 1/3' en de Sifflöte 1' samen tot een Doublette, en op de lege plaats kwam een Salicional 8'. De Terzcymbel uit 1953 verving hij door een Sesquialter, de Baßcymbel door een Trompete 8'. De intonatie is herzien en milder gemaakt.
Technische Daten
| Anzahl Register pro Manual | |
| - Hauptwerk | 13 |
| - Oberwerk | 9 |
| - Pedal | 9 |
| Gesamtzahl der Stimmen | 31 |
| Tastentraktur | Electropneumatic |
| Registertraktur | Electropneumatic |
| Windlade(n) | Cone chests |
| Tonhöhe | a' = 440 Hz |
| Temperatur | Equal temperament |
Disposition
Hauptwerk (C-f'''): Bordun 16', Principal 8' - front 1926, Concertflöte 8', Gedeckt 8', Octave 4', Rohrflöte 4', Gemsquinte 2 2/3', Octave 2', Waldflöte 2' - 1894/1953, Terz 1 3/5', Septime 1 1/7' - 1953, Mixtur 4 fach - 1894/1953, Trompete 8' - 2011.
Oberwerk (C-f'''): Geigenprincipal 8', Rohrflöte 8', Salicional 8' - 2011, Octave 4', Gedeckt 4' - 1953, Sifflöte 2' - 1894/1953, Doublette 1 1/3'+1'' - 1894/2011, Sesquialter 2 fach - 2011, Dulcian 16' - 2011, Tremulant.
Pedal (C-d'): Contrabaß 16', Subbaß 16', Principalbaß 8', Cellobaß 8' - 2011; transmissie, Octavbaß 4', Choralbaß 2' - 2011, Cornettbaß 3 fach - 1894/2011, Posaune 16' - 2011, Trompete 8' - 2011.
Sonstige Register: Zimbelstern - 1954.
Koppeln: Hauptwerk - Oberwerk, Hauptwerk - Oberwerk Unteroktavkoppel, Hauptwerk Oberoktavkoppel, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Oberwerk.
Nebenregister und Spielhilfen: 1 freie Kombination 1', 5 feste Kombinationen, Registercreszendo.
| Übrige dispositiondaten | |
|---|---|
| Mehrere dispositionen |
De oorspronkelijke dispositie luidde: I. Manual: Bordun 16', Principal 8', Gedeckt 8', Gamba 8', Concertflöte 8', Quintflöte 5 1/3', Octave 4', Rohrflöte 4', Quinte 2 2/3', Octave 2', Cornett 4 fach, Mixtur 4 fach, Trompete 8'. II. Manual: Gedeckt 16', Geigenprincipal 8', Rohrflöte 8', Aeoline 8', Voix Céleste 8', Octave 4', Fugara ', Doublette 2' + 1', Harmonia Aetherea 2-4 fach. Pedal: Contrabaß 16', Subbaß 16', Violonbaß 16', Quintbaß 10 2/3', Principalbaß 8', Baßflöte 8', Octavbaß 4', Posaunenbaß 16'. Manualcoppel, Pedalcoppel I. Manual, Pedalcoppel II. Manual, Octavcoppel. 1 freie Kombination, 4 feste Kombinationen (p - mf - f - tutti), Registerschweller, Calcant. |
| Literatur |
Richard Kreutzbach (1839-1903) : Leben und Werk / Klaus Walter, Gert Rothe, Wolfram Hackel, Jiři Kocourek. - In: Acta Organologica ; Band 34. - Kassel : Merseburger, 2015. - (270. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde). |