Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: Evert-Jan van der Leij
Gera, Deutschland (Thüringen) - Johanniskirche
Gemeinde: Gera
Adresse: Zabelstraße 3, 07545, Gera
Website: http://www.ev-kirchenkreis-gera.de/stadt/stadt3Johannis/stadt-3-a.htm
http://www.kirchbauverein-gera.de/kirchen/johannis.htm
Beschreibung nr.: 2019960.
Gebaut von: Richard Kreutzbach (1885) - Opus 42
Technische Daten
Disposition
Hauptwerk (C-a'''): Prinzipal 16', Bordun 16', Prinzipal 8', Viola di Gamba 8', Hohlflöte 8', Gemshorn 8', Gedackt 8', Principal 4', Spitzflöte 4', Rohrflöte 4', Quinte 2 2/3' - 1952, Oktave 2', Cornett 2-4 fach, Mixtur 5 fach, Zimbel 3 fach, Trompete 8' - 1967.
Positiv (C-a'''): Gedackt 16', Prinzipal 8', Flûte Harmonique 8', Salicional 8', Rohrflöte 8', Dolce 8', Principal 4', Quintatön 4' - 1885/1932, Traversflöte 4', Piccolo 2', Blockflötenterz 1 3/5' - 1932, Mixtur 4 fach, Zimbel 3 fach - 1932, Krummhorn 8' - 1958, Tremulant.
Schwellwerk (C-a'''): Lieblich Gedackt 16', Prinzipal 8' - 1892, Gedackt 8', Quintade 8' - 1885/1932, Zartgeige 8' - 1952, Voix Celeste 8', Principal 4' - 1967, Pommer 4' - 1967, Rohrquinte 2 2/3' - 1932, Nachthorn 2' - 1932, Superquinte 1 1/3' - 1932, Sifflet 1' - 1932, Harmonia Ätherea 3 fach, Zimbel 3 fach - 1967, Schalmei 8' - 1967, Tremulant.
Pedal (C-f'): Contrabaß 32', Prinzipalbaß 16', Violon 16', Subbaß 16', Gedacktbaß 16', Octavbaß 8', Baßflöte 8', Choralbaß 4', Weitpfeife 2' - 1932, Posaune 16', Basstrompete 8', Bassethorn 4' - 1892.
Koppeln: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Positiv - Schwellwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv, Pedal - Schwellwerk - voorbereid.
Nebenregister und Spielhilfen: 1 freie Kombination, 4 feste Kombinationen (p - mf - f - ff), Crescendo/Descrescendo, Combinatioin der Rohrwerke, 4 Sperrventile, Calcantenruf, Windablass.
Bild: Evert-Jan van der Leij
Gera, Deutschland (Thüringen) - Johanniskirche
Gemeinde: Gera
Adresse: Zabelstraße 3, 07545, Gera
Website: http://www.ev-kirchenkreis-gera.de/stadt/stadt3Johannis/stadt-3-a.htm
http://www.kirchbauverein-gera.de/kirchen/johannis.htm
Beschreibung nr.: 2019960.
Gebaut von: Richard Kreutzbach (1885) - Opus 42
| Jahr | Orgelbauer | Opus | Aktivität | 1885 | Richard Kreutzbach | 42 | Neubau | 1892 | Richard Kreutzbach | Vergrößerung | 1932 | Jehmlich Orgelbau | Umbau | 1952 | Jehmlich Orgelbau | Änders der Disposition | 1958 | Reinhard Schmeisser | Änders der Disposition | 1967 | Jehmlich Orgelbau | Änders der Disposition | 1988 | Hermann Lahmann | Restaurierung |
- In 1884-1885 bouwde Richard Kreutzbach een drieklaviers orgel met 49 stemmen voor de nieuwe in neogotische stijl gebouwde Johanniskirche te Gera. Het orgel werd gebouwd met Kastenladen en Glasspielventilen, een systeem dat Kreutzbach zelf had ontwikkeld. De keuring van het orgel vond plaats op 12 en 13 september 1885, en werd uitgevoerd door twee organisten uit Gera (hofkapelmeester Tschirch en stadsorganist Prüfer) en de hoforganist van Weimar, A.W. Gottschalg. Op 18 september 1885 werden kerk en orgel feestelijk in gebruik genomen. Vier stemmen (Geigenprincipal 8', Viola di Braccio 8', Horn 4' en Gedeckt 4') werden in 1892 nog geplaatst, die bij de bouw gereserveerd waren gebleven.
- In 1932 is het orgel door Jehmlich omgebouwd en uitgebreid tot 56 stemmen. De tractuur werd vervangen door Röhren-pneumatiek. De oude orgelkas werd verwijderd, en het orgel werd in open opstelling geplaatst in een halve boog rond het roosvenster. Jehmlich handhaafde grotendeels de dispositie van Kreutzbach. Op het Hauptwerk verwijderde hij het quintkoor van de Rauschquinte. Het tweede klavier breidde hi uit met een Blockflötenterz en een Cymbel, en de Quintatön 16' werd opgeschoven tot een viervoet. Het zwelwerk verloor de Viola d'Amour en de Fugara 4', en er kwamen als nieuwe registers Schwebeflöte 8', Quintade 8', Rohrquinte 2 2/3', Nachthorn 2', Superquinte 1 1/3' en Nachthorn 1'. Tenslotte verving men op het pedaal de Cello 8' door een Weitpfeife 2'.
- Er volgden nog meer dispositiewijzigingen. In de jaren 1950 tot 1952 werd door Jehmlich de Harmonica 8' van het Schwellwerk vervangen door een Zartgeige 8', de Fagott 16' van het Hauptwerk door een Quinte 2 2/3' en de Klarinette van het Positiv door een Oboe 8'. Daarna volgden werkzaamheden door de firma Schmeisser in 1958. Hierbij is de Oboe uit 1952 vervangen door een Krummhorn. In 1957 werkte Jehmlich weer aan het orgel. Het werd uitgebreid met een Principal 4', Pommer 4', Zimbel 3 fach en een Rohrschalmei 8' op het Schwellwerk en een Trompete op het Hauptwerk.
- Het orgel is in de jaren 1981-1988 gerestaureerd door Hermann Lahmann. Daarbij werd de tractuur geëlectrificeerd en werd een nieuwe speeltafel geplaatst. In 1988-1989 plaatste hij het front van het Kreutzbach-orgel uit 1898 van de Sankt Nepomukkirche te Zwickau voor de kas van het zwelwerk, aan de linkerzijde van de galerij.
Technische Daten
| Anzahl Register pro Manual | |
| - Hauptwerk | 16 |
| - Positiv | 14 |
| - Schwellwerk | 15 |
| - Pedal | 12 |
| Gesamtzahl der Stimmen | 57 |
| Tastentraktur | Electropneumatic |
| Registertraktur | Electropneumatic |
| Windlade(n) | Cone chests |
Disposition
Hauptwerk (C-a'''): Prinzipal 16', Bordun 16', Prinzipal 8', Viola di Gamba 8', Hohlflöte 8', Gemshorn 8', Gedackt 8', Principal 4', Spitzflöte 4', Rohrflöte 4', Quinte 2 2/3' - 1952, Oktave 2', Cornett 2-4 fach, Mixtur 5 fach, Zimbel 3 fach, Trompete 8' - 1967.
Positiv (C-a'''): Gedackt 16', Prinzipal 8', Flûte Harmonique 8', Salicional 8', Rohrflöte 8', Dolce 8', Principal 4', Quintatön 4' - 1885/1932, Traversflöte 4', Piccolo 2', Blockflötenterz 1 3/5' - 1932, Mixtur 4 fach, Zimbel 3 fach - 1932, Krummhorn 8' - 1958, Tremulant.
Schwellwerk (C-a'''): Lieblich Gedackt 16', Prinzipal 8' - 1892, Gedackt 8', Quintade 8' - 1885/1932, Zartgeige 8' - 1952, Voix Celeste 8', Principal 4' - 1967, Pommer 4' - 1967, Rohrquinte 2 2/3' - 1932, Nachthorn 2' - 1932, Superquinte 1 1/3' - 1932, Sifflet 1' - 1932, Harmonia Ätherea 3 fach, Zimbel 3 fach - 1967, Schalmei 8' - 1967, Tremulant.
Pedal (C-f'): Contrabaß 32', Prinzipalbaß 16', Violon 16', Subbaß 16', Gedacktbaß 16', Octavbaß 8', Baßflöte 8', Choralbaß 4', Weitpfeife 2' - 1932, Posaune 16', Basstrompete 8', Bassethorn 4' - 1892.
Koppeln: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Positiv - Schwellwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv, Pedal - Schwellwerk - voorbereid.
Nebenregister und Spielhilfen: 1 freie Kombination, 4 feste Kombinationen (p - mf - f - ff), Crescendo/Descrescendo, Combinatioin der Rohrwerke, 4 Sperrventile, Calcantenruf, Windablass.
| Übrige dispositiondaten | |
|---|---|
| Mehrere dispositionen |
De oorspronkelijke dispositie luidde: Hauptwerk (C-f'''): Prinzipal 16', Bordun 16', Prinzipal 8', Gamba 8', Gemshorn 8', Hohlflöte 8', Gedackt 8', Octave 4', Spitzflöte 4', Rohrflöte 4', Quinte & Octave 2 2/3'+2'', Cornett 3-4 fach, Mixtur 5 fach, Cymbel 3 fach, Fagott 16', Trompete 8'. Positiv (C-f'''): Gedackt 16', Quintatön 16', Prinzipal 8', Salicional 8', Dolce 8', Rohrflöte 8', Flûte Harmonique 8', Prinzipal 4', Traversflöte 4', Quintflöte 2 2/3', Piccolo 2', Mixtur 4 fach, Oboe 8'. Schwellwerk (C-f'''): Lieblich Gedackt 16', Geigenprinzipal 8' - gereserveerd, Gedackt 8', Viola d'Amour 8', Flauto Amabile 8', Harmonika 8', Voix Céleste 8', Fugara 4', Concertflöte 4', Harmonia Ätherea, Clarinette 8'. Pedal (C-d'): Contrabass 32', Prinzipal 16', Violon 16', Subbass 16', Gedackt 16', Prinzipal 8', Violoncello 8', Hohlflöte 8', Oktave 4', Bombarde of Tuba 32' - gereserveerd, Posaune 16', Trompete 8'. Koppelingen: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Positiv - Schwellwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv, Pedal - Schwellwerk - voorbereid. Speelhulpen: 1 freie Kombination, 4 feste Kombinationen (p - mf - f - ff), Crescendo/Descrescendo, Combinatioin der Rohrwerke, 4 Sperrventile, Calcantenruf, Windablass. |
| Literatur |
|
| Weblinks |
https://kirchenmusik-gera.de/johanniskirche/ |
 |
 |
 |
 |
 |