Spring naar content
Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: © Dennis Wubs. Datering: 21 May 2011.

Bild: © Dennis Wubs

Altenesch, Deutschland (Niedersachsen) - Reformierte Kirche (Sankt Galluskirche)
Gemeinde: Lemwerder
Region:Ostfriesland
Adresse: Hauptstraße 23, 27809, Altenesch

Beschreibung nr.: 2003984.

Gebaut von: Georg Wilhelm Wilhelmy (1795)

JahrOrgelbauerOpusAktivität
1795 Georg Wilhelm Wilhelmy  Neubau
1820 Anton Friedrich Schmid  Verschiedene Tätigkeiten
ca. 1865 Johann Claussen Schmid  Änders der Disposition
1969 Werner Bosch  Umbau
2008 firma Van der Putten  Reconstruction

  • Het orgel in de Sankt Galluskirche in Altenesch is gebouwd door Georg Wilhelmy in 1794-1795. In de loop van de tijd is het orgel wel gewijzigd, maar veel origineel materiaal bleef bewaard.
  • In 1820 is het orgel door Anton Friedrich Schmid gestemd in een evenredig zwevende temperatuur. Rond 1865 is de Trompete 8' van het pedaal vervangen door een Subbas 16', vermoedeijk door Johann Clausen Schmid, die het orgel in die tijd in onderhoud had.
  • In 1969 voerde de firma Werner Bosch een restauratie uit. Daarbij is veel gewijzigd aan het orgel: de tracturen zijn vernieuwd in aluminum en messing, de klavieren zijn vernieuwd en Cis-groot is toegevoegd aan het pijpwerk en de windladen werden voorzien van telescoophulzen. De kas werd verstevigd door een stalen frame te plaatsen. De toonhoogte is door Bosch gewijzigd naar a' = 440 Hz door opschuiven van al het pijpwerk en waar nodig inkorten.
  • In 2008 voerde de firma Van der Putten een restauratie uit, waarbij de originele toestand zoveel mogelijk is hersteld. De Subbas van het pedaal is rond 1865 toegevoegd, maar deze stond op de plaats van de originele Trompete. Besloten is deze Subbas te behouden, en op een aparte lade achter het orgel te plaatsen. Al het verdwenen pijpwerk is gereconstrueerd naar voorbeelden van Wilhelmy, evenals de mechanieken, de klaviatuur en de windvoorziening. In september 2008 is het orgel weer in gebruik genomen.

Technische Daten
Anzahl Register pro Manual
- Hauptwerck8
- Brustwerck5
- Pedal5
Gesamtzahl der Stimmen18
Tonumfang ManualCD-c'''
Tonumfang PedalCD-d'
TastentrakturMechanical
RegistertrakturMechanical
Windlade(n)Slider chests
Tonhöhea' = 484 Hz
TemperaturYoung (1/6-komma)
Winddruck68 mm

Disposition
Hauptwerck (CD-c'''): Quinta Dena 16' - C-H 2008; C-H 8', Prinzipal 8' - fron 2008; C gedackt, Gedackt 8', Octave 4', Quinte 2 2/3', Octave 2', Mixtur 4 fach (1'), Trompete 8'.
Brustwerck (CD-c'''): Quinta Dena 8', Octave 4' - C-H gedackt, Flöte 4', Sesquialtera 2 fach - 2008, Dulcian 8' - 2008.
Pedal: Subbas 16' - ca. 1865, Octave 8', Octave 4', Posaune 16', Trompete 8' - 2008.
Koppeln: Cupplung - schuifkoppel, Pedalkoppel Hauptwerck.
Nebenregister und Spielhilfen: Tremulant 3', Calcantenglocke, 3 Sperrventile.

Gemischte StimmeZusammensetzung
Mixtur 4 fach C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c':4' - 2 2/3' - 2' - 11/3'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Sesquialtera 2 fach C: 1 1/3' - 4/5'. c°: 2 2/3' - 1 3/5'.
Übrige dispositiondaten
Mehrere dispositionen De dispositie luidde voor de restauratie:
Hauptwerk: Bordun 16', Prinzipal 8', Gedackt 8', Oktave 4', Quinte 2 2/3', Oktave 2', Mixtur 4 fach, Trompete 8'.
Brustwerk: Quintatön 8', Oktave 4', Flöte 4', Terzian 2 fach.
Pedal: Subbaß 16', Oktavbaß 8', Oktave 4', Posaune 16'.
Koppelingen: Pedalkoppel.
Literatur
  • Klingendes Friesland : Orgeln zwischen Weser und Ems / Günter Seggermann. - Cuxhaven : Verlag Olivia, 1959. - (Kleinen Cux-Bücher ; 5).
  • Die Orgeln Ostfrieslands : Orgeltopographie / Walter Kaufmann. - Aurich : Verlag Ostfriesische Landschaft, 1968. - (Abhandlungen und Vorträge zur Geschichte Ostfrieslands ; XLVIII).
  • Die Georg-Wilhelm- Wilhelmi-Orgel St Gallus Altenesch : Festschrift, 2008.
  • Orgelbouwnieuws : Altenesch (Dld), Evangelische Kirche St.-Gallus / Willem Jan Cevaal & Cees van der Poel [red.]. - In: NotaBene, jrg. 1 nr. 6, december 2008.
Aufnahmen Theo Jellema bespeelt het 18e eeuwse Georg Wilhelm Wilhelmi-orgel in de St. Galluskerk te Altenesch, Duitsland / Theo Jellema. - Sappho CD 0416 12 (CD). - 2009.
Weblinks https://www.nomine.net/altenesch-st-gallus
Übrige Quellen
  • Wim Dijkstra

Bild: © Dennis Wubs. Datering: 21 May 2011.
Bild: © Dennis Wubs
Bild: © Dennis Wubs. Datering: 21 May 2011.
Bild: © Dennis Wubs