Spring naar content
Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Tijdens het jaarfeest van de Deutsche Sängerbund. Datering: 30 July 1937.

Wrocław, Polska (Województwo Dolnośląskie) - Hala Stulecia (Jahrhunderthalle)
Gemeinde: Wrocław
Adresse: Wystawowa 1, 51-618, Wrocław
Website: http://halastulecia.pl/

Beschreibung nr.: 2002844.

Gebaut von: Wilhelm Sauer Orgelbau (1913)
Demolished (1952)

JahrOrgelbauerOpusAktivität
1913 Wilhelm Sauer Orgelbau  Neubau
1937 Wilhelm Sauer Orgelbau  Vergrößerung

De firma Wilhelm Sauer bouwde in 1912 een enorm orgel voor de Jahrhunderhalle in Breslau. Deze hal was gebouwd als gedachtenis aan de Befreiungskrieg uit 1813 en werd ontworpen door Max Berg. Het gebouw kreeg een koepel met een doorsnede van 65 meter. Onder leiding van Karl Straube werd het orgel ontworpen, dat tweehonderd registers had, waaronder dertien transmissies. Op 23 september 1913 gaf Straube het eerste concert op het orgel. Het werd echter officieel in gebruik genomen op 24 september 1913. Karl Straube speelde toen de Introduction, Passacaglia und Fuge (opus 127) van Max Reger, dat speciaal voor deze gelegenheid was geschreven. Een bijzonderheid was het Antiphon-Orgel, dat opgesteld stond aan de andere kant van het gebouw, 80 meter van het hoofdorgel. Het was bespeelbaar vanaf het vijfde klavier en had ook acht eigen pedaalstemmen. In 1937 is het instrument verbouwd en uitgebreid tot 222 stemmen. Adviseur bij de uitbreiding was Gerhard Zeggert. Na de Tweede Wereldoorlog werd het orgel afgebroken en gebruikt bij de bouw van drie nieuwe orgels, waaronder het orgel in de kathedraal van Breslau, dat sinds 1945 Wrocław heet en in Polen gelegen is.

Technische Daten
Anzahl Register pro Manual
- I. Manual42 (35)
- II. Manual40 (34)
- III. Manual41
- IV. Manual13
- V. Manual (Antiphon-Orgel)23
- Pedal33
- Fernpedal (Antiphon-Orgel)8
Gesamtzahl der Stimmen200
TastentrakturElectropneumatic
RegistertrakturElectropneumatic
Windlade(n)Cone chests

Disposition
I. Manual (C-c''''): Principal 16', Majorbaß 16' - transmissie van IV. Manual, Gedackt 16', Principal 8', Principal Amabile 8', Geigenprincipal 8', Viola di Gamba 8', Stentorgamba 8' - transmissie van IV. Manual, Harmonika 8', Doppelflöte 8', Flûte Harmonique 8', Flauto Dolce 8', Spitzflöte 8', Gedackt 8', Gemshorn 8', Quintatön 8', Quinte 5 1/3', Groß-Oktave 4' - transmissie van IV. Manual, Oktave 4', Flûte Octaviante 4', Gemshorn 4', Rohrflöte 4', Violini 4', Viole d'Amour 4', Quinte 2 2/3', Piccolo 2' - transmissie van IV. Manual, Oktave 2', Rauschquinte 2 fach (2 2/3' - 2'), Progressio 3-4 fach, Groß-Cymbel 5-6 fach, Scharf 3 fach, Mixtur 3-6 fach, Mixtur 4-5 fach, Groß-Mixtur 7-9 fach, Kornett 5 fach, Posaune 16', Tuba Mirabilis 8' - transmissie van IV. Manual, Basson 8', Trompete 8', Oboe 8' - transmissie van IV. Manual, Clairon 4' - transmissie van IV. Manual, Clarine 4'.
II. Manual (Schwellwerk) (C-c''''): Gamba Major 16', Quintatön 16', Stentorprincipal 8' - transmissie van IV. Manual, Principal 8', Schalmei 8' - labiaal, Viola 8', Stentorflöte 8' - transmissie van IV. Manual, Flûte Harmonique 8', Soloflöte 8', Quintatön 8', Flauto Dolce 8', Dulciana 8', Geigenprincipal 8', Flötenprincipal 8', Bourdon 8', Harmonika 8', Vox Angelica 8', Oktave 4', Jubalflöte 4', Fugara 4', Zartflöte 4', Dolce 4', Quintatön 4', Flûte Octaviante 4' - transmissie van IV. Manual, Quinte 2 2/3', Piccolo 2', Sesquialter 2 fach, Mixtur 3 fach, Kornett 4 fach, Groß-Kornett 3-5 fach - transmissie van IV. Manual, Cymbel 3 fach, Scharf 5 fach, Bombarde 16' - transmissie van IV. Manual, Basson 16', Posaune 8', Trompete 8' - transmissie van IV. Manual, Cor Anglais 8', Klarinette 8', Clairon 4', Glockenspiel (a-d''' met Pizzicato).
III. Manual (Schwellwerk) (C-c''''): Nachthorn 16', Salicional 16', Principal 8', Flötenprincipal 8', Geigenprincipal 8', Nachthorn 8', Jubalflöte 8', Quintatön 8', Spitzflöte 8', Violoncello 8', Wienerflöte 8', Flûte d'Amour 8', Gedackt 8', Gemshorn 8', Salicional 8', Aeoline 8', Voix Céleste 8', Praestant 4', Nachthorn 4', Rohrflöte 4', Violini 4', Flûte d'Amour 4', Dulciana 4', Gemshorn 4', Nasat 2 2/3', Flautino 2', Sifflöte 1', Bifra 2 fach (8' - 4'), Rauschquinte 2 fach (2 2/3' - 2'), Harmonia Aetherea 3 fach, Kornett 5 fach, Mixtur 4 fach, Scharf 3 fach, Cymbel 4 fach, Groß-Cymbel 7 fach, Fagott 16', Trompette Harmonique 8', Oboe 8', Klarinette 8', Vox Humana 8', Trompete 4', Tremolo.
IV. Manual (Schwellwerk, Hochdrück) (C-c''''): Majorbaß 16', Stentorprincipal 8', Stentorgamba 8', Stentorflöte 8', Oktave 4', Flûte Octaviante 4', Piccolo 2', Groß-Kornett 3-5 fach, Bombarde 16', Tuba Mirabilis 8', Trompete 8', Oboe 8', Clarine 4'.
V. Manual (Schwellwerk, Antiphon-Orgel) (C-c''''): Dulciana 16', Bourdon 16', Principal 8', Hohlflöte 8', Viola di Gamba 8', Aeoline 8', Voix Céleste 8', Quintatön 8', Flûte Harmonique 8', Gedackt 8', Oktave 4', Flauto Dolce 4', Flageolet 2' - overblazend, Mixtur 3 fach, Kornett 3-6 fach, Baßtuba 16', Tuba 8', Trompete 8', Basson 8', Klarinette 8', Vox Humana 8', Clarine 4', Glockenspiel (c'-c'''), Tremolo.
Fernpedal (Antiphon-Orgel) (C-c''''): Violon 16', Subbaß 16', Dolce 16', Viola 8', Baßflöte 8', Dolce 8', Oktave 4', Trompete 8'.
Pedal (C-g'): Principal 32', Kontraviolon 32', Untersatz 32', Kontrabaß 16' - hogedrukstem, Principal 16', Violon 16', Subbaß 16', Gemshorn 16', Harmonikabaß 16', Lieblich Gedackt 16', Quintbaß 10 2/3', Principal 8', Oktavbaß 8' - hogedrukstem, Violoncello 8', Gemshorn 8', Flötenbaß 8', Gedacktbaß 8', Dulciana 8', Quinte 5 1/3', Oktave 4' - hogedrukstem, Spitzflöte 4', Fugara 4', Oktave 2', Groß-Rauschquinte 2 fach, Sesquialter 2 fach, Kornett 4-5 fach, Kontraposaune 32', Posaune 16', Fagott 16', Trompete 8', Ophikleide 8', Baßklarinette 8', Clairon 4'.
Koppeln: I. Manual - II. Manual, I. Manual - III. Manual, I. Manual - IV. Manual, II. Manual - III. Manual, II. Manual - IV. Manual, II. Manual - V. Manual, III. Manual - IV. Manual, III. Manual - V. Manual, Pedal - I. Manual, Pedal - II. Manual, Pedal - III. Manual, Pedal - IV. Manual, Pedal - V. Manual, Pedal Superoktavkoppel, Oktavkoppel III. Manual, Oktavkoppel IV. Manual, Oktavkoppel V. Manual, Unteroktavkoppel III. Manual, Unteroktavkoppel IV. Manual, Unteroktavkoppel V. Manual, Oktavkoppel II. Manual - III. Manual, Oktavkoppel I. Manual - II. Manual, Unteroktavkoppel II. Manual - III. Manual, Unteroktavkoppel I. Manual - II. Manual, Generalkoppel, Tuttikoppel.
Nebenregister und Spielhilfen: Pianissimo-Pedal, Vaste combinaties: Piano, Mezzoforte, Forte en Tutti (per manual en pedaal), Vaste combinaties voor het gehele orgel (piano, mezzoforte, forte, fortissimo en tutti), Tutti für das ganze Werk enthaltend Koppel V/I und Fernpedal, Flöten (I, II en III), Gamben (I, II en III), Principale (I, II en III), Rohrwerke (I, II, III, IV en Pedal), Bläserchor V, Hochdruckstimmen ab (I, II en ganze Werk), 16' ab (per klavier en ganze Werk), Leerlaufkoppel I ab, Pedalstimmen ab, Pedalkoppeln ab, Handregister ab (per manuaal, Pedal en ganze Werk), Vrije combinatie per manuaal en Pedal, 3 vrije combinaties voor het hele werk, Hauptpedal ab, Fernpedal ab, Automatisch Pedalumschaltung für Hauptpedal, Rollschweller für die 3 ersten Manuale, Rollschweller ab, Jalousieschweller für II, III, IV und V.

Übrige dispositiondaten
Mehrere dispositionen De dispositie luidde na de uitbreiding van 1937:
I. Manual - Hauptwerk: Prinzipal 16', Gedackt 16', Prinzipal 8', Lieblich Prinzipal 8', Praestant 8', Gamba 8', Spitzflöte 8', Querflöte 8', Flauto Dolce 8', Gedackt 8', Gemshorn 8', Quintatön 8', Gedacktquinte 5 1/3', Groß Oktave 4', Oktave 4', Oktavflöte 4', Doppelflöte 4', Rohrflöte 4', Gemshorn 4', Viola d'Amore 4', Gedackt Pommer 4', Quinte 2 2/3', Super Oktave 2', Flachflöte 2', Spitzflöte 2', Scharfquinte 1 1/3', Sedecima 1', Rauschpfeife 2 fach, Kornett 5 fach, Quintmixtur 3-4 fach, Scharf 3 fach, Groß-Zimbel 5-6 fach, Mixtur 3-4 fach, Mixtur 4-5 fach, Großmixtur 7-9 fach, Trompete 16', Tuba 8', Trompete 8', Fagott 8', Oboe 8', Klarine 4', Schalmei 4'.
II. Manual - Schwellwerk: Quintatön 16', Prinzipal 8', Flötenprinzipal 8', Unda Maris 8', Schalmei 8', Dulciana 8', Vox Angelica 8', Großflöte 8', Traversflöte 8', Fernflöte 8', Flauto Dolce 8', Bordun 8', Quintatön 8', Oktave 4', Oktavflöte 4', Jubalflöte 4', Dolce 4', Zartflöte 4', Feldpfeife 4', Quintatön 4', Quinte 2 2/3', Superoktave 2', Waldflöte 2', Salizet 2', Gemshorn Quinte 1 1/3', Schweizer Pfeife 1', Sesquialtera 2 fach, Kornett 4 fach, Mixtur 3 fach, Scharf 5 fach, Zimbel 3 fach, Groß-Mixtur 4-5 fach, Posaune 16', Basson 16', Lieblich Posaune 8', Trompete 8', Englisch Horn 8', Klarinette 8', Clairon 4', Tremulant, Glockenspiel.
III. Manual - Oberwerk: Nachthorn 16', Prinzipal 8', Nachthorn 8', Gedackt 8', Bifra 8', Salizional 8', Italiänisch Prinzipal 4', Praestant 4', Rohrflöte 4', Salicet 4', Nasat 2 2/3', Superoktave 2', Blockflöte 2', Terz 1 3/5', Quintflöte 1 1/3', Rauschzimbel 2 fach, Kornett 5 fach, Mixtur 4 fach, Scharf 4 fach, Klingende Zimbel 3 fach, Groß-Mixtur 8 fach, Fagott 16', Trompete 8', Schalmei 8', Feldtrompete 4', Tremulant.
III. Manual - Oberwerk (Schweller): Flötenprinzipal 8', Jubalflöte 8', Flöte d'Amore 8', Gemshorn 8', Zartgeige 8', Geigen-Schwebung 8', Quintatön 8', Oktave 4', Gemshorn 4', Flöte d'Amore 4', Nachthorn 2', Sifflöte 1', Zartkornett 3 fach, Klarinette 8', Vox Humana 8', Oboe 4', Tremulant.
IV. Manual - Solowerk (Schweller): Prinzipal 8', Großflöte 8', Oktave 4', Oktavflöte 4', Gedackt Pommer 4', Superoktave 2', Flachflöte 2', Groß-Mixtur 4-5 fach, Posaune 16', Tuba 8', Trompete 8', Oboe 8', Klarine 4', Tremulant.
Pedal: Prinzipal 32', Kontraviolon 32', Untersatz 32', Kontrabaß 16', Prinzipal 16', Violon 16', Subbaß 16', Gemshorn 16', Quintbaß 10 2/3', Oktavbaß 8', Prinzipal 8', Violoncello 8', Gemshorn 8', Flötenbaß 8', Gedacktbaß 8', Quinte 5 1/3', Oktave 4', Starkflöte 4', Gemshorn 4', Flachflöte 2', Oktave 2', Groß-Rauschquinte 2 fach, Sesquialtera 2 fach, Kornett 4-5 fach, Mixtur 4 fach, Zimbel 2 fach, Kontraposaune 32', Posaune 16', Fagott 16', Trompete 8', Ophikleide 8', Baßklarinette 8', Klarine 4'.
V. Manual - Gegen-Orgel Schwellwerk (I. Manual Gegen-Orgel): Bordun 16', Prinzipal 8', Hohlflöte 8', Gedackt 8', Gambe 8', Viola d'Amore 8', Schwebung 8', Quintatön 8', Oktave 4', Flöte 4', Superoktave 2', Flageolett 2', Kornett 3-4 fach, Mixtur 3 fach, Zimbel 4 fach, Tuba 16', Horn 8', Trompete 8', Fagott 8', Cornopean 8', Vox Humana 8', Klarine 4', Tremulant, Glockenspiel.
V. Manual - Gegen-Orgel Barockwerk (II. Manual Gegen-Orgel): Holzgedackt 8', Quintade 8', Prinzipal 4', Blockflöte 4', Rohrquinte 2 2/3', Oktave 2', Bauernflöte 2', Terzflöte 4/5'-1 3/5', Superquinte 1 1/3', Septime 1 1/7', Schwiegel 1', Zimbel 3 fach, Acuta 4 fach, Hintersatz 5 fach, Rankett 16', Trompetenregal 8', Krummhorn 8', Lure 8', Trichterregal 4', Tremulant.
Pedal Gegen-Orgel: Violon 16', Subbaß 16', Prinzipal 8', Gedacktflöte 8', Oktave 4', Nachthorn 4', Rauschpfeife 4 fach, Posaune 16', Trompete 8', Schalmei 4', Singend Kornett 2'.
Literatur
  • Die Riesenorgel von Breslau : 1. und 2. Teil / Paul Walcker. - Frankfurt/Oder : Bratfisch, 1913.
  • Orgel Sauer Frankfurt/Oder anno 1929 : [Katalog].
  • Orgel International 5-6/2002.

Bild: Frans Sellies. Datering: 27 March 2012.
Bild: Frans Sellies
Bild: Piet Bron. Datering: 30 July 2016.
Bild: Piet Bron