Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Aart Wimmenhove. Datering: 9 May 2013.

Foto: Aart Wimmenhove

Salzburg, Österreich (Salzburg) - Domkirche
Gemeente: Salzburg
Adres: Domplatz 1, 5020, Salzburg
Website: https://www.salzburger-dom.at/

Beschrijving nr.: 2001709.

Gebouwd door: Oskar Metzler & Söhne (1988) - opus 554
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1703 van Joseph Christoph Egedacher

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1703 Johann Christoph Egedacher  nieuwbouw
1706 Johann Christoph Egedacher  uitbreiding
1844 Ludwig Mooser  restauratie en uitbreiding
1882 Matthäus Mauracher (jr.)  restauratie en uitbreiding
1914 Matthäus Mauracher (jr.)  ombouw
  Dreher & Reinisch Orgelbau  uitbreiding
1988 Oskar Metzler & Söhne554 nieuwbouw in bestaande kas

Het hoofdorgel van de Salzburger Domkirche is oorspronkelijk een werkstuk uit 1703 van Johann Christoph Egedacher, dat hij vervaardigde samen met zijn zonen Johann Christoph en Johann Ignaz. Het had 24 stemmen, maar het werd al drie jaar later door Johann Christoph uitgebreid tot 41 stemmen. Het werd hierna nog vele malen vergroot. Ludwig Moser bouwde het instrument in de jaren 1841-1844 om tot een nog groter orgel met 60 stemmen, waarvan nog 23 van Egedacher. Matthias Mauracher vergrootte het in de jaren 1880-1882 tot 70 stemmen. De mechaniek maakte hij in 1914 electro-pneumatisch. Het had nu 101 stemmen, en was het grootste orgel van Oostenrijk. Na de Tweede Wereldoorlog werd het door Dreher & Reinisch nog groter gemaakt: 120 stemmen. In 1988 voltooide de firma Metzler een nieuw binnenwerk met mechanische sleepladen, dat wat dispositie betreft aansluit bij het werk van Egedacher uit 1703 en 1706.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk16
- Rückpositiv14
- Schwellwerk15
- Pedal13
Totaal aantal stemmen58
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 442 Hz
TemperatuurGemodificeerde Werckmeister III
Winddruk80 mm (manualen) en 95 mm (pedaal)

Dispositie
Hauptwerk (C-g'''): Principal 16', Octave 8', Hohlflöte 8', Viola 8', Grossquinte 5 1/3', Octave 4', Nachthorn 4', Terz 3 1/5', Quinte 2 2/3', Superoctave 2', Cornet 5 fach, Mixtur Major 4-5 fach (2'), Mixtur Minor 5-6 fach (1 1/3'), Trompete 16', Trompete 8', Clairon 4'.
Rückpositiv (C-g'''): Quintade 16', Praestant 8', Coppel 8', Holzflöte 8', Principal 4', Rohrflöte 4', Octave 2', Waldflöte 2', Larigot 1 1/3', Sifflöte 1', Sesquialtera 2 fach, Scharf 4-5 fach (1'), Krummhorn 8', Vox Humana 8', Tremulant, Zimbelstern.
Schwellwerk (C-g'''): Bourdon 16', Principal 8', Gedackt 8', Salicional 8', Piffaro 8', Octave 4', Flauta 4', Gemshorn 4', Nasard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Mixtur 5 fach (2'), Fagott 16', Trompete 8', Schalmey 8', Tremulant.
Pedal (C-f'): Principal 32' - C-F acoustic, Praestant 16', Holzprincipal 16', Subbaß 16', Octavbaß 8', Spitzflöte 8', Octave 4', Bauernflöte 2', Hintersatz 6 fach (2 2/3'), Bombarde 16', Fagott 16', Trompete 8', Clairon 4'.
Koppelingen: Hauptwerk - Rückpositiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Rückpositiv, Pedal - Schwellwerk.
Speelhulpen: Plenum-trede, Tongwerken-trede.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De oorspronkelijke dispositie van 1703 luidde:
Hauptwerk (CDEFGA-c'''): Prinzipal 8' (metal), Prinzipal 8' (wood), Coppel 8', Quintadena 8', Oktave 4', Nachthorn 4', Flöte 4', Quinte 2 2/3', Oktave 2', Horn (Cornett) 4 fach, Mixtur 6 fach (2 2/3'), Zimbel 4 fach (1').
Manual II (CDEFGA-c'''): Salizional 8', Viola 8', Oktave 4', Rohrflöte 4', Quinte 2 2/3', Waldflöte 2', Rauschwerk 12 fach, Harpa (Regal) 16'.
Manual III (CDEFGA-c'''): Prinzipal 8', Flöte 4', Flûte Douce 4', Piffaro 4', Flageolet 2', Schwiegal 2', Trombone 8', Posaune 8', Fagott 8', Scarpa 4', Schalmei 4', Cornetti 2'.
Pedal (CDEFGA-fis°gis°): Infrabass 32', Prinzipal 16', Subbass 16', Prinzipal 8', Suboktave 8', Oktave 4', Rauschwerk 10 fach (8'), Mixtur 8 fach (2 2/3'), Bombarde 16', Sordun 8'.
Vogelgesang, Pauken.
Literatuur
  • [Vermischtes]. - In: Urania : Musik-Zeitschrift, 2. Jhg. no. 3, 1845.
  • The European Organ 1450 - 1850 / Peter Williams. - London : B T Batsford Ltd, 1966.
  • Orgeln in Österreich / Alois Forer. - Wien ; München : Verlag Anton Schroll & Co., 1973.
  • Registratiekunst in Zuidduitse bronnen (1500-1800) (5) / Luk Bastiaens. - In: Orgelkunst, elfde jaargang nummer 2, juni 1988.
  • Festschrift zur Weihe der neuen grossen Orgel im Salzburger Dom 1988. - Salzburg : Metropolitankapitel, 1988.
  • Die Orgeln im Dom zu Salzburg / Heribert Metzger. - Salzburg : Metropolitankapitel, [2007].
Links https://www.metzler-orgelbau.ch/htm/organs/salzburg-d.htm
https://www.salzburger-dom.at/informationen/orgeln
http://www.dommusik-salzburg.at/dommusik_2010/page.asp?id=16611
https://de.wikipedia.org/wiki/Salzburger_Dom#Hauptorgel

Foto: Aart Wimmenhove. Datering: 9 May 2013.
Foto: Aart Wimmenhove
Foto: Aart Wimmenhove. Datering: 10 May 2013.
Foto: Aart Wimmenhove
Foto: Aart Wimmenhove. Datering: 10 May 2013.
Foto: Aart Wimmenhove
Foto: Aart Wimmenhove. Datering: 10 May 2013.
Foto: Aart Wimmenhove
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Links het Renaissance orgel, in het midden het Metzlerorgel. Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 6 June 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 6 June 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Piet Bron. Datering: 1 June 2012.
Foto: Piet Bron