Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: Jörg R. Becker
Frankfurt am Main, Deutschland (Hessen) - Kaiserdom Sankt Bartholomaeus
Gemeinde: Frankfurt am Main
Adresse: Domplatz 1, 60311, Frankfurt am Main
Website: http://www.dom-frankfurt.de/
Beschreibung nr.: 2000807.
Gebaut von: Klais Orgelbau (1957) - Opus 1109
De Kaiserdom in Frankfurt is gebouwd van 1239 tot 1260. Het gebouw werd in 1867 verwoest door een grote brand. Na de herbouw leverde de firma Walcker in 1891 een drieklaviers orgel met 55 stemmen. Door bombardementen in de Tweede Wereldoorlog ging dit instrument verloren in 1944. De kathedraal werd na de oorlog geheel gerestaureerd. In 1951 plaatste Walcker een koororgel met één klavier en 19 stemmen. Na de voltooiing van de restauratie van de kerk startte Klais in 1954 met de bouw van een groot vierklaviers hoofdorgel met 72 stemmen. Het orgel, met opusnummer 1109 van Klais, kon in 1957 in gebruik worden genomen. Het is opgesteld op een galerij in het noordertransept. Hans Gerd Klais reviseerde het orgel en breidde het uit in 1989. De Quint en de Nasard van het Haupt- en Schwellwerk verwisselde hij van plaatst, terwijl aan het Schwellwerk een Gamba en een Vox Coelestis werden toegevoegd. Als vijfde werk is een Trompetaria toegevoegd met enkele Spaanse trompetten. Dit werk is door koppels op ieder klavier te gebruiken. Na een grote restauratie van het interieur van de kathedraal in de jaren 1991 tot 1994 is het orgel opnieuw vergroot door Klais. Bijna alle tongwerken werden vervangen door nieuwe exemplaren. De Vox Humana van het Oberwerk werd verschoven naar het Schwellwerk. Klais plaatste in 1994 ook een nieuw koororgel, dat een eigen speeltafel heeft, maar ook vanaf de speeltafel van het grote orgel te bespelen is.
Technische Daten
Disposition
Hauptwerk (C-g'''): Principal 16', Gedacktpommer 16', Principal 8', Holzflöte 8', Spitzgedackt 8', Quinte 5 1/3' - 1994, Superoctave 4', Rohrflöte 4', Terz 3 1/5', Quinte 2 2/3', Principal 2', Cornett 5 fach - 1994, Rauschpfeife 3 fach (2 2/3'), Mixtur 6 fach (2'), Acuta 5-6 fach (1'), Trompete 16' - 1994, Trompete 8' - 1994, Trompete 4' - 1994, Glockenspiel - 1994.
Rückpositiv (C-g'''): Rohrflöte 16' - transmissie van Schwellwerk, Salicet 8' - 1994, Traversflöte 8' - 1994, Quintadena 8', Lieblich Gedackt 8', Principal 4', Blockflöte 4', Nasard 2 2/3' - 1994, Rohrflöte 2', Terz 1 3/5' - 1994, Sifflöte 1 1/3', Octave 1', Scharff 4-5 fach (1'), Septimcymbel 3 fach (1/3') - 1957/1994, Trompete 8' - 1994, Cromorne 8' - 1994, Tremulant.
Oberwerk (C-g'''): Principal 8', Rohrflöte 8', Weidenpfeife 8', Octave 4', Singend Gedackt 4', Flachflöte 2', Septime 1 1/7', Tertian 2 fach (1 3/5' + 1 1/3'), Mixtur 5-6 fach (1 1/3'), Cymbel 4 fach (1/3'), Dulcian 16', Schalmey 8', Kopftrompete 4' - 1957/1994, Tremulant.
Schwellwerk (C-g'''): Rohrflöte 16', Principal 8', Holzgedackt 8', Gemshorn 8', Gamba 8' - 1989, Vox Coelestis 8' (from c°) - 1989, Octave 4', Violflöte 4', Nasard 2 2/3', Schwegel 2', Terz 1 3/5', Nonencornett 6 fach (2 2/3'), Mixtur 5-6 fach (1 1/3'), Bombarde 16' - 1994, Trompete 8', Oboe 8', Vox Humana 8' - 1994, Clairon 4' - 1994, Tremulant.
Trompetaria (geen eigen klavier) (C-g'''): Trompeta Imperial 32' (discant), Trompeta Magna 16', Trompeta Real 8', Bajoncillo 8' (from a), Trompeta Imperial 8' (bas), Bajoncillo 4' (tot gis).
Pedalwerk (C-f'): Untersatz 32', Principal 16', Kupferflöte 16', Subbaß 16', Octave 8', Rohrgedackt 8', Cello 8' - transmissie van Schwellwerk, Octave 4', Koppelflöte 4', Nachthorn 2', Hintersatz 6 fach (4'), Mixtur 6-8 fach (2'), Bombarde 32' - 1989, Posaune 16' - 1994, Trompete 8', Clarine 4', Singend Cornett 2'.
Koppeln: Hauptwerk - Rückpositiv, Hauptwerk - Oberwerk, Hauptwerk - Schwellwerk, Hauptwerk - Trompetaria, Rückpositiv - Oberwerk, Rückpositiv - Schwellwerk, Rückpositiv - Trompetaria, Oberwerk - Schwellwerk, Oberwerk - Trompetaria, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Rückpositiv, Pedal - Oberwerk, Pedal - Schwellwerk, Pedal - Trompetaria.
Nebenregister und Spielhilfen: 128 electronische Setzercombinaties, Registerwals.
Bild: Jörg R. Becker
Frankfurt am Main, Deutschland (Hessen) - Kaiserdom Sankt Bartholomaeus
Gemeinde: Frankfurt am Main
Adresse: Domplatz 1, 60311, Frankfurt am Main
Website: http://www.dom-frankfurt.de/
Beschreibung nr.: 2000807.
Gebaut von: Klais Orgelbau (1957) - Opus 1109
| Jahr | Orgelbauer | Opus | Aktivität | 1957 | Klais Orgelbau | 1109 | Neubau | 1989 | Klais Orgelbau | Vergrößerung | 1994 | Klais Orgelbau | 1724 | Vergrößerung |
De Kaiserdom in Frankfurt is gebouwd van 1239 tot 1260. Het gebouw werd in 1867 verwoest door een grote brand. Na de herbouw leverde de firma Walcker in 1891 een drieklaviers orgel met 55 stemmen. Door bombardementen in de Tweede Wereldoorlog ging dit instrument verloren in 1944. De kathedraal werd na de oorlog geheel gerestaureerd. In 1951 plaatste Walcker een koororgel met één klavier en 19 stemmen. Na de voltooiing van de restauratie van de kerk startte Klais in 1954 met de bouw van een groot vierklaviers hoofdorgel met 72 stemmen. Het orgel, met opusnummer 1109 van Klais, kon in 1957 in gebruik worden genomen. Het is opgesteld op een galerij in het noordertransept. Hans Gerd Klais reviseerde het orgel en breidde het uit in 1989. De Quint en de Nasard van het Haupt- en Schwellwerk verwisselde hij van plaatst, terwijl aan het Schwellwerk een Gamba en een Vox Coelestis werden toegevoegd. Als vijfde werk is een Trompetaria toegevoegd met enkele Spaanse trompetten. Dit werk is door koppels op ieder klavier te gebruiken. Na een grote restauratie van het interieur van de kathedraal in de jaren 1991 tot 1994 is het orgel opnieuw vergroot door Klais. Bijna alle tongwerken werden vervangen door nieuwe exemplaren. De Vox Humana van het Oberwerk werd verschoven naar het Schwellwerk. Klais plaatste in 1994 ook een nieuw koororgel, dat een eigen speeltafel heeft, maar ook vanaf de speeltafel van het grote orgel te bespelen is.
Technische Daten
| Anzahl Register pro Manual | |
| - Hauptwerk | 18 |
| - Rückpositiv | 16 (15) |
| - Oberwerk | 13 |
| - Schwellwerk | 18 |
| - Trompetaria | 4 |
| - Pedalwerk | 16 (15) |
| Gesamtzahl der Stimmen | 85 (83) |
| Tastentraktur | Electrical |
| Registertraktur | Electrical |
| Windlade(n) | Slider chests |
| Temperatur | Equal temperament |
| Winddruck | 60 mm (Rückpositiv en Oberwerk), 65 mm (Schwellwerk), 70 mm (Hauptwerk), 80 mm (Pedal), 90 mm (Trompetaria) en 130 mm (Pedal 32'). |
Disposition
Hauptwerk (C-g'''): Principal 16', Gedacktpommer 16', Principal 8', Holzflöte 8', Spitzgedackt 8', Quinte 5 1/3' - 1994, Superoctave 4', Rohrflöte 4', Terz 3 1/5', Quinte 2 2/3', Principal 2', Cornett 5 fach - 1994, Rauschpfeife 3 fach (2 2/3'), Mixtur 6 fach (2'), Acuta 5-6 fach (1'), Trompete 16' - 1994, Trompete 8' - 1994, Trompete 4' - 1994, Glockenspiel - 1994.
Rückpositiv (C-g'''): Rohrflöte 16' - transmissie van Schwellwerk, Salicet 8' - 1994, Traversflöte 8' - 1994, Quintadena 8', Lieblich Gedackt 8', Principal 4', Blockflöte 4', Nasard 2 2/3' - 1994, Rohrflöte 2', Terz 1 3/5' - 1994, Sifflöte 1 1/3', Octave 1', Scharff 4-5 fach (1'), Septimcymbel 3 fach (1/3') - 1957/1994, Trompete 8' - 1994, Cromorne 8' - 1994, Tremulant.
Oberwerk (C-g'''): Principal 8', Rohrflöte 8', Weidenpfeife 8', Octave 4', Singend Gedackt 4', Flachflöte 2', Septime 1 1/7', Tertian 2 fach (1 3/5' + 1 1/3'), Mixtur 5-6 fach (1 1/3'), Cymbel 4 fach (1/3'), Dulcian 16', Schalmey 8', Kopftrompete 4' - 1957/1994, Tremulant.
Schwellwerk (C-g'''): Rohrflöte 16', Principal 8', Holzgedackt 8', Gemshorn 8', Gamba 8' - 1989, Vox Coelestis 8' (from c°) - 1989, Octave 4', Violflöte 4', Nasard 2 2/3', Schwegel 2', Terz 1 3/5', Nonencornett 6 fach (2 2/3'), Mixtur 5-6 fach (1 1/3'), Bombarde 16' - 1994, Trompete 8', Oboe 8', Vox Humana 8' - 1994, Clairon 4' - 1994, Tremulant.
Trompetaria (geen eigen klavier) (C-g'''): Trompeta Imperial 32' (discant), Trompeta Magna 16', Trompeta Real 8', Bajoncillo 8' (from a), Trompeta Imperial 8' (bas), Bajoncillo 4' (tot gis).
Pedalwerk (C-f'): Untersatz 32', Principal 16', Kupferflöte 16', Subbaß 16', Octave 8', Rohrgedackt 8', Cello 8' - transmissie van Schwellwerk, Octave 4', Koppelflöte 4', Nachthorn 2', Hintersatz 6 fach (4'), Mixtur 6-8 fach (2'), Bombarde 32' - 1989, Posaune 16' - 1994, Trompete 8', Clarine 4', Singend Cornett 2'.
Koppeln: Hauptwerk - Rückpositiv, Hauptwerk - Oberwerk, Hauptwerk - Schwellwerk, Hauptwerk - Trompetaria, Rückpositiv - Oberwerk, Rückpositiv - Schwellwerk, Rückpositiv - Trompetaria, Oberwerk - Schwellwerk, Oberwerk - Trompetaria, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Rückpositiv, Pedal - Oberwerk, Pedal - Schwellwerk, Pedal - Trompetaria.
Nebenregister und Spielhilfen: 128 electronische Setzercombinaties, Registerwals.
| Übrige dispositiondaten | |
|---|---|
| Mehrere dispositionen |
De dispositie van het orgel was bij de oplevering in 1957: Hauptwerk: Principal 16', Gedacktpommer 16', Octave 8', Holzflöte 8', Spitzgedackt 8', Superoctave 4', Rohrflöte 4', Große Terz 3 1/5', Nasard 2 2/3', Principal 2', Rauschpfeife 3 fach, Mixtur 6 fach, Acuta 5-6 fach, Trompete 16', Trompete 8', Kopftrompete 4'. Rückpositiv: Quintadena 8', Lieblich Gedackt 8', Principal 4', Blockflöte 4', Rohrflöte 2', Sifflöte 1 1/3', Octävlein 1', Scharff 4-5 fach, Terzzimbel 3 fach, Krummhorn 8', Tremulant . Oberwerk: Principal 8', Rohrflöte 8', Weidenpfeife 8', Octav 4', Singend Gedackt 4', Flachflöte 2', Septime 1 1/7', Tertian 2 fach, Mixtur 5-6 fach, Cymbel 4 fach, Dulcian 16', Schalmey 8', Vox Humana 8', Tremulant . Schwellwerk: Rohrflöte 16', Principal 8', Holzgedackt 8', Gemshorn 8', Octav 4', Violflöte 4', Quinte 2 2/3', Schwegel 2', Terz 1 3/5', Sifflet 1', Nonencornett 6 fach, Mixtur 6-8 fach, Septimcymbel 3 fach, Fagott 16', Trompete 8', Oboe 8', Clairon 4', Tremulant . Pedaal: Untersatz 32', Principal 16', Kupferflöte 16', Subbaß 16', Rohrflöte 16' (Transmissie), Octav 8', Rohrgedackt 8', Octav 4', Koppelflöte 4', Nachthorn 2', Hintersatz 6 fach, Mixtur 6-8 fach, Contrafagott 32', Posaune 16', Trompete 8', Clarine 4', Singend Cornett 2'. Koppelingen: 5 manuaalkoppels, 4 pedaalkoppels. |
| Literatur |
|
| Aufnahmen |
|
| Weblinks |
https://orgelbau-klais.com/m.php?tx=113 |
 |