Spring naar content
Description complète d'orgue sélectionné
Photo: Piet Bron. Datation: 30 July 2007.

Photo: Piet Bron

Paris, France (Paris (75)) - Église Saint-Eustache (1e arrondissement)
Commune: Paris
Région:Île-de-France
Adresse: Place du Jour, 75001, Paris
Site Web: https://www.saint-eustache.org/

Description no.: 2000073.

Bâti par: Van den Heuvel Orgelbouw (1989) - opus 41
L'orgue comprend le parent le matériel: de 1854 de Pierre-Alexandre Ducroquet

AnnéeFacteurOpusActivité
1854 Pierre-Alexandre Ducroquet  orgue neuf
1879 Joseph Merklin  restauration
1929 Maison Rinckenbach  conversion
1932 Etablissements Gonzalez  conversion
1965 Jean Hermann  conversion
1972 Etablissements Gonzalez  restauration
1989 Van den Heuvel Orgelbouw41 orgue neuf dans buffet vieille
2010 Van den Heuvel Orgelbouw  activités différentes

  • In de jaren 1849 tot 1854 bouwde de firma Ducroquet samen met Charles Barker een groot orgel voor de Saint-Eustache. Het front is gemaakt door Victor Baltard. César Franck, Jacques Nicolas Lemmens, Piétro Cavallo, Auguste-Erneste Bazille en Edouard Batiste bespeelden het instrument bij de ingebruikname op 26 mei 1854. Als gevolg van de Commune in 1871 raakte het orgel beschadigd. Herstel liet op zich wachten tot 1878. In dat jaar startte Joseph Merklin met een grote restauratie en uitbreiding tot 72 stemmen. De heringebruikname op 21 maart 1879 was een groots concert, met beroemde Parijse organisten: César Franck, Alexandre Guilmant, Théodore Dubois, Eugène Gigout en de nieuwe organist titulaire van de Saint-Eustache, Henri Dallier. Vanaf 1905 was het orgel eigendom van de stad Parijs.
  • Tot 1925 bleef het goed functioneren. Het begon in dat jaar echter steeds meer gebreken te vertonen. Op aanraden van de toenmalige organist titulaire, Joseph Bonnet, werd het instrument door maison Rinckenbach omgebouwd tot een electro-pneumatisch orgel met een speeltafel en speelhulpen naar Amerikaans model. Rinckenbach ging in 1929 failliet, waarna het werk werd voortgezet door Victor Gonzalèz. Uiteindelijk had het orgel nu 84 stemmen gekregen. Op 18 februari 1932 werd het in gebruik genomen met een bespeling door Bonnet.
  • Bonnet's opvolger, André Marchal, stelde in 1963 weer een verbouwing en vergroting voor. Hoewel het werk zou worden gegund aan de firma Gonzalèz, gunde het kerkbestuur het werk aan Jean Hermann. Hierop nam Marchal ontslag. Toen Hermann in 1965 overleed was eigenlijk alleen de vijfklaviers speeltafel gereed, met wippers voor 102 stemmen. Gonzalèz voltooide het werk, dat pas op 7 december 1972 in gebruik werd genomen met een bespeling door de nieuwe titulaire, Jean Guillou. De tractuur was echter zeer slecht van kwaliteit, en vijf jaar later, in 1977, moest het orgel al het zwijgen opgelegd worden. Er volgde weer een restauratie, nu door de firma Dunand uit Lyon. Na zes jaar bleek enkel de speeltafel gereed.
  • Het bestuur van Parijs besloot hierop een geheel nieuw orgel in de oude kas te laten bouwen. De opdracht ging op 29 mei 1986 naar de Nederlandse orgelbouwer Van den Heuvel. Jean-Louis Coignet werd als adviseur aangesteld. Het instrument is ontworpen in Frans-symphonische stijl. Het orgel heeft twee speeltafels: één op de galerij en één verrijdbare speeltafel op de begane grond. Op 21 september 1989 is het orgel officieel in gebruik genomen.
  • In de loop van de jaren werd het kerkgebouw enkele malen getroffen door de bliksem. Hierdoor raakte de electronica in het orgel beschadigd. Omdat reparatie steeds moeilijker werd besloot men het systeem geheel te laten moderniseren. Door de firma Van den Heuvel werd een nieuwe setzer met 10.000 combinaties geïnstalleerd, er werd een USB-aansluiting gerealiseerd voor het wegschrijven van data. Verder zijn nieuwe koppels geïnstalleerd op de speeltafel op de kerkvloer. Tenslotte zijn mogelijkheden geplaatst om het pedaal te splitsen (Coupure Pédale) en is een nieuw MIDI-systeem geplaatst. In augustus en september 2010 is het orgel ook geheel schoongemaakt.
  • Eind 2020 zal groot onderhoud worden uitgevoerd door Van den Heuvel Orgelbouw. Daarbij worden onder andere de blaasbalgen opnieuw beleerd.

Données techniques
Nombre de registres par manuel
- Grand-Orgue16
- Positif18
- Récit Exrpessif17
- Grand-Choeur19
- Solo11
- Pédale20
Nombre de jeux total101
Transmission des clésMechanical
Transmission des jeuxElectrical
Sommier(s)Slider chests
Hauteur tonalea' = 440 Hz
TempératureEqual temperament
Presse de VentPédale: 110 mm, 125 mm (tongwerken)

Composition
Grand-Orgue (C-c''''): Montre 32', Montre 16', Principal 8', Flûte à Cheminée 8', Violoncelle 8', Grosse Flûte 8' (1-2 rangs), Prestant 4', Flûte 4', Doublette 2', Grande Fourniture 4-8 rangs, Plein-Jeu 4-5 rangs, Sesquialtera 2 rangs, Grand Cornet 3-5 rangs, Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'.
Positif (C-c''''): Quintaton 16', Montre 8', Salicional 8', Unda-Maris 8', Bourdon 8', Prestant 4', Flûte à Fuseau 4', Nasard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Larigot 1 1/3', Septième 1 1/7', Fourniture 5 rangs, Cymbale 2 rangs, Douçaine 16', Trompette 8', Cromorne 8', Clairon 4', Trémulo.
Récit Expressif (C-c''''): Flûte à Cheminée 16', Principal 8', Cor de Nuit 8', Flûte Traversière 8', Viole de Gambe 8', Voix Céleste 8', Octave 4', Flûte Octaviante 4', Octavin 2', Plein-Jeu 6 rangs, Carillon 3 rangs, Contrebasson 32', Bombarde 16', Basson-Hautbois 8', Voix Humaine 8', Trompette Harmonique 8', Clairon Harmonique 4', Trémulo.
Grand-Choeur (C-c''''): Violonbasse 16', Bourdon 16', Diapason 8', Flûte Majeure 8', Violon 8', Grande Quinte 5 1/3', Principal 4', Flûte Conique 4', Grande Tierce 3 1/5', Quinte 2 2/3', Grande Septième 2 2/7', Fifre 2', Grande Neuvième 1 7/9', Plein-Jeu Harmonique 2-8 rangs, Clarinette 16', Tuba Magna 16' - winddruk 150 mm, Cor de Basset 8', Tuba Mirabilis 8' - winddruk 150 mm, Cor Harmonique 4' - winddruk 150 mm.
Solo (C-c''''): Flûte Harmonique 8', Flûte Octaviante 4', Nasard Harmonique 2 2/3', Octavin 2', Tierce Harmonique 1 3/5', Piccolo Harmonique 1', Harmoniques 3 rangs, Ranquette 16', Chalumeau 8', Trompeteria 2 rangs, Trompette en Chamade 8' (1-3 rangs), Trémulo.
Pédale (C-g'): Principale Basse 32', Flûte 16', Contrebasse 16', Soubasse 16', Grande Quinte 10 2/3', Flûte 8', Violoncelle 8', Grande Tierce 6 2/5', Quinte 5 1/3', Flûte 4', Flûte 2', Théorbe 2 rangs (4 4/7' en 3 5/9'), Mixture 5 rangs, Contre-Bombarde 32', Contre-Trombone 32', Bombarde 16', Basson 16', Trompette 8', Baryton 8', Clairon 4'.
Accouplements: Copula Positif/Grand-Orgue, Copula Récit/Grand-Orgue, Copula Grand-Choeur/Grand-Orgue, Copula Solo/Grand-Orgue, Copula Positif/Récit, Copula Solo/Récit, Octaves Graves Grand-Orgue, Octaves Graves Récit, Octaves Graves Grand-Choeur, Octaves Graves Solo, Tirasse Grand-Orgue, Tirasse Positif, Tirasse Récit, Tirasse Grand-Choeur, Tirasse Solo, Copula Grand Choeur/Positif - 2010; vrijstaande speeltafel, Copula Solo/Positif - 2010; vrijstaande speeltafel, Copula Grand Choeur/Récit - 2010; vrijstaande speeltafel, Tirasse Récit 4' - 2010; vrijstaande speeltafel, Tirasse Grand Choeur 4' - 2010; vrijstaande speeltafel, Soprano Grand Choeur/Pédale - 2010; vrijstaande speeltafel, Soprano Récit Pédale - 2010; vrijstaande speeltafel, Basse Grand Choeur/Pédale - 2010; vrijstaande speeltafel.
Jouer conseils: Crescendo Générale, Appèl Machine Grand-Orgue, MIDI - 2010, 10.000 Combinaisons - 2010, Coupure Pédale - 2010.

AliquotComposition
Trompeteria 2 rangs (Solo) C: 8' - 4'. c': 16' - 4'. c'': 32' - 16'.
Autres données des dispositions
Autres dispositions
  • De oorspronkelijke dispositie uit 1854 was:
    Grand Orgue (C-f'''):
    Jeux de Fonds: Montre 16', Montre 8', Flûte à Pavillon 8', Flûte Harmonique 8', Bourdon 8', Prestant 4', Flûte Ouverte 4', Nasard 2 2/3', Doublette 2', Cymbale 4 rangs, Cornet 5 rangs.
    Jeux de Combinaison: Fourniture 5 rangs, Euphone 16', 1ère Trompette 8', 2ème Trompette 8', Clairon 4'.
    Positif (C-f'''):
    Jeux de Fonds: Montre 8', Flûte Harmonique 8', Bourdon 8', Kéraulophone 8', Flûte Harmonique 4', Salicional 4', Plein Jeu 5 rangs, Basse de Basson 8' (C-f'), Hautbois 8' (vanaf f', opslaand), Hautbois 8' (vanaf f', doorslaand).
    Jeux de Combinaison: Cor Anglais 16', Trompette 8', Cromorne 8', Clairon 4'.
    Récit Expressif (C-f'''):
    Jeux de Fonds: Bourdon 16', Flûte Harmonique 8', Flûte Ouverte 8', Flûte Octaviante 4', Trompette 16', Euphone 8', Voix Humaine 8'.
    Jeux de Combinaison: Trompette 8', Trompette-Hautbois 8', Clairon 4'.
    Bombarde (C-f'''):
    Jeux de Fonds: Bourdon 16', Gambe 16', Bourdon 8', Salicional 8', Gambe 8'.
    Jeux de Combinaison: Quintadene 8', Salicional 4', Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'.
    Pédale (C-f'):
    Jeux de Fonds: Flûte 32', Flûte 16', Contrebasse 16', Bourdon 16', Flûte 8', 2ème Flûte 8'.
    Jeux de Combinaison: Salicional 8', Violoncelle 8', Flûte 4', Salicional 4', Bombarde 32', Bombarde 16', Basson 16', 1ère Trompette 8', 2ème Trompette 8', Basson 8', Clairon 4', Basson 4'.

  • De dispositie vóór de nieuwbouw door Van den Heuvel luidde:
    Grand Orgue: Quintaton 16', Montre 16', Montre 8', Bourdon 8', Gemshorn 8', Flûte Harmonique 8', Flûte à Pavillon 8', Quinte 5 1/3', Prestant 4', Flûte à Cheminée 4', Diapason 4', Tierce 3 1/5', Quinte 2 2/3', Doublette 2', Grand Cornet 5 rangs, Fourniture 4 à 6 rangs, Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'.
    Grand Choeur: Bourdon 16', Gambe 16', Diapason 8', Violoncelle 8', Flûte Majeure 8', Principal 4', Octave 2', Cornet 5 rangs, Plein-Jeu 4 rangs, Cymbale 4 rangs, Bombarde (Chamade) 16', Trompette (Chamade) 8', Clairon (Chamade) 4', Cor de Basset 8'.
    Positief: Montre 8', Flûte 8', Bourdon 8', Prestant 4', Flûte 4', Quintaton 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Larigot 1 1/3', Septième 1 1/7', Piccolo 1', Plein-Jeu 3 à 4 rangs, Cromorne 8', Trompette 8', Clairon 4'.
    Récit: Flûte à Cheminée 16', Bourdon 8', Principal 8', Flûte Harmonique 8', Gambe 8', Voix Céleste 8', Prestant 4', Flûte Octaviante 4', Nazard 2 2/3', Flageolet 2', Cornet 5 rangs, Plein-Jeu 3 à 4 rangs, Cymbale 3 rangs, Bombarde 16', Trompette 8', Hautbois 8', Voix Humaine 8', Clairon 4'.
    Solo: Principal 8', Salicional 8', Unda Maris 8', Bourdon à Cheminée 8', Flûte à Fuseau 4', Quinte 2 2/3', Principal 2', Larigot 1 1/3', Fourniture 4 rangs, Cymbale 3 rangs, Ranquette 16', Régule 8', Petite Trompette 8', Chalumeau 4'.
    Pédale: Flûte 32', Soubasse 16', Contrebasse 16', Flûte 16', Violoncelle 16', Quinte 2 2/3', Bourdon 8', Flûte 8', Violoncelle 8', Tierce 6 2/5', Septième 4 4/7', Flûte 4', Quintaton 4', Flûte à Cheminée 2', Plein-Jeu 4 rangs, Bombarde 32', Bombarde 16', Basson 16', Basson 8', Trompette 8', Clairon 4'.

Références
  • La facture moderne : Étudiée à l'orgue de Saint-Eustache / Abbé H.J. Ply. - 1878.
  • Orgels in Parijse Kathedralen : Eglise St. Eustache / P. Baak. - In: De Orgelvriend, jrg. 13 nr. 8, augustus 1971.
  • Die große Orgel von St.-Eustache zu Paris / Josef Burg. - In: Musica Sacra, nr. 94, 1974.
  • La facture moderne : Étudiée à l'orgue de Saint-Eustache / Abbé H.J. Ply. - 1878. - Facsimile heruitgave, Paris : Chez Leonce Laget, 1981.
  • Er zit muziek in Parijs voor Dordtse orgelbouwer : Broers Van den Heuvel stropen mouwen op / Herman Kersbergen. - In: De Dordtenaar, 30 mei 1986.
  • Nieuw Orgel in de Saint-Eustache in Parijs / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 28 nr. 7, juli 1986.
  • Dordtse orgelbouwer winnaar 'Franse slag' : Bouw nieuw St.-Eustache-orgel miljoenenorder / Ferd Op de Coul. - In: Brabants Dagblad, zaterdag 2 augustus 1986.
  • Nieuw orgel voor de St Eustache te Parijs / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 31 nr. 9, september 1989.
  • Een orgel als een Stradivarius : Mooiste instrument van deze eeuw / Céline Rutten. - In: Brabants Dagblad, zaterdag 16 september 1989.
  • Dordtenaar stopt teloorgang van de Franse orgelbouw / Christo Lelie. - In: Trouw, donderdag 21 september 1989.
  • Superorgel voor kerk : Broers Van den Heuvel bouwden drie jaar / Doron Nagan. - In: Algemeen Dagblad, maandag 25 september 1989.
  • Het nieuwe Van den Heuvel orgel voor de St. Eustache in Parijs / W.J. Eradus. - In: Kerk & Muziek, november/december 1989.
  • The Van den Heuvel-organ of Saint-Eustache, Paris / Jean-Lous Coignet. - Dordrecht : J.L. van den Heuvel-Orgelbouw, 1989.
  • Het nieuwe orgel in de St. Eustache in Parijs (1) / Gerco A. Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 31 nr. 12, december 1989.
  • Ars Organi 4/1989.
  • Het nieuwe orgel in de St. Eustache in Parijs (2) / Gerco A. Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 32 nr. 1, januari 1990.
  • Een nieuwe kijk op het orgel in de St. Eustache te Parijs / Gerco A. Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 33 nr. 11, november 1991.
  • Les orgues de Paris / Béatrice de Andia, Jean-Louis Coignet, Michel Le Moël [red.]. - Paris : Action Artistique de la Ville de Paris, 2005.
  • Les Orgues de la région parisienne / Jean-Claude Péruchot. - In: Association François-Henri Cliquot Poitiers, Bulletin No. 32, 2008-2009.
  • Uit de orgelwereld : Groot onderhoud Van den Heuvel-orgel Paris / Gerco Schaap [red.]. - In: De Orgelvriend, jrg. 62 nr. 8, oktober 2020.
Enregistrements
  • Jean Guillou Organ Works Vol. 1 : Jean Guillou - Franz Liszt Symphonic Poems / Zuzana Ferjenčíková. - Aeolus AT11391 (2CD). - 2023.
  • Improvisation : Saint-Eustache Paris / Gerben Mourik. - Vita Recordings 202102 (CD). - 2021.
  • Liszt, ue divine tragédie / Thomas Ospital. - Editions Hortus 145 (CD). - 2017.
  • César Franck : l'Oeuvre d'Orgue / André Marchal. - Solstice SOCD 265/66 (2CD). - 2010. - Opnamen uit 1958.
  • Peter Wildeman in Parijs / Peter Wildeman. - Interclassic Music ICM 203015 (CD).
  • Reprovisatie / Marco den Toom. - Cum Laude Classics CLS-71027 (single-CD). - 2007.
  • Martin Mans & Martin Zonnenberg in Parijs deel 2 / Martin Mans, Martin Zonnenberg. - STH820205-2 (CD). - 2002.
  • Vierne - Mulet - Reubke : Anne Horsch an der Van den Heuvel-Orgel in St. Eustach, Paris / Anne Horsch. - Arte Nova Classics 74321914302 (CD). - 2002.
  • Martin Mans & Martin Zonnenberg in Parijs / Martin Mans, Martin Zonnenberg. - DHCD8200032 (CD). - 2001.
  • Roberto Bertero plays the organ of St. Eustache, Paris, France. - Priory PRCD 690 (CD). - (Great European Organs ; 59).
  • Marie-Madeleine Duruflé Memorial / Marie-Madeleine Duruflé. - Festivo 6941 772 (CD). - 2001.
  • Bernhard Leonardy joue-spielt-plays Duruflé St-Eustache, Paris / Bernhard Leonardy. - Motette 12531 (CD), - 2000.
  • The art of organ building : Exclusively at Van den Heuvel organs / Dirk S. Donker, Jean Guillou, Naji Hàkim, Karl Maureen, Ben van Oosten, Lionel Rogg, Torvald Torén. - UM Records UMCD 9704/5 (dubbel-CD). - 1997.
  • Jean Guillou : Oeuvres pour Orgue / Jean Guillou. - Philips 456 512-2 (CD). - 1997.
  • Widor Organ Symphonies nos. 5 & 7 / Jane Parker-Smith. - ASC DCA 958 (CD). - 1996.
  • l'Orgue du XXe Siècle /Jean Guillou. - Philips Classics 446 645-2 (CD). - 1995. - Recorded in 1966 (Paris) and 1970 (Berlin).
  • Franck : l'Oeuvre intégral pour orgue / André Marchal. - Erato 4509-94828-2 (dubbel-CD). - 1995. - Opnamen uit ca. 1960.
  • Messiaen - Chamouard / Jean-Paul Imbert. - Skarbo SK 3925 (CD). - 1995.
  • Les orgues de Paris : De Couperin à Messiaen. - Erato 2292-45867-2 (box met 3 CD's). - 1992.
  • W.A. Mozart : Symphonie No. 41 - KV. 551 (Jupiter) : Adagii et fugues KV. 404 Nos. 6-3-2 : Adagio et Rondo en Ut KV 617 / Yanka Hekimova. - Opes 3D 8006 (CD). - 1991.
  • Organ Fireworks III / Christopher Herrick. - Hyperion CDA 66457 (CD). - 1991.
  • Marcel Dupré - Oeuvres d'Orgue / Jean-Paul Imbert. - Studio SM 12 18.06 (CD). - 1990.
  • The organ works of Cesar Franck / Jean Guillou. - Dorian DOR 90135 (dubbel-CD). - 1990.
  • The art of improvisation / Jean Guillou. - Dorian DOR 90101 (CD). - 1990. - Opgenomen op vier orgels.
  • The great organ of Saint Eustache, Paris - Inaugural recording / Jean Guillou. - Dorian DOR-90134 (CD). - 1989.
  • Jean Guillou spielt/plays/joue Brahms, Liszt, Mendelssohn, Schumann à l'orgue de St. Eustache, Paris. - Philips 6587 750 (LP). - 1972. - (Les Maîtres de l'Orgue).
  • Visions Cosmiques : Improvisations dédiées à l'équipage d'Apollo / Jean Guillou. - Philips 863-890 DSY (LP). - 1970.
  • Jeux d'Orgue / Jean Guillou. - Philips 836886 DSY (LP). - 1970. - Improvisaties.
  • J.S. Bach : Prélude et Fugue en Si mineur [...] / André Marchal. - Ducretet Thomson 320 C 055 (LP).
  • Charles Tournemire : Les sept paroles du Christ / André Mérineau. – EMI 2C 065 12169 (LP).
  • L'Orgue Français : L'âge romantique et symphonique : 2e période: Les grands Romantiques : César Franck - l'oeuvre intégral pour orgue vol. 1 / André Marchal / Erato EDO 203 (LP). - 1968. - (L'Encyclopédie de l'Orgue ; 3)
  • L'Orgue Français : L'âge romantique et symphonique : 2e période: Les grands Romantiques : César Franck - l'oeuvre intégral pour orgue vol. 2 / André Marchal / Erato EDO 204 (LP). - 1968. - (L'Encyclopédie de l'Orgue ; 4)
  • L'Orgue Français : L'âge romantique et symphonique : 2e période: Les grands Romantiques : César Franck - l'oeuvre intégral pour orgue vol. 3 / André Marchal / Erato EDO 205 (LP). - 1968. - (L'Encyclopédie de l'Orgue ; 5)
Lièns https://www.saint-eustache.org/musique-a-st-eustache/orgue/
https://www.orguesainteustache.org/
https://vandenheuvel-orgelbouw.nl/cms/frankrijk/sainteustacheparis
https://www.organsparisaz4.vhhil.nl/St%20Eustache.htm
http://orgue.free.fr/eustache.html
https://www.musiqueorguequebec.ca/orgues/france/seustachep.html
https://nl.wikipedia.org/wiki/Orgel_van_de_%C3%89glise_Saint-Eustache
https://www.orgues-et-vitraux.ch/default.asp/2-0-2202-11-6-1/
YouTube
Photo: Piet Bron. Datation: 30 July 2007.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 30 July 2007.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 30 July 2007.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 30 July 2007.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 30 July 2007.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 30 July 2007.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 30 July 2007.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 30 July 2007.
Photo: Piet Bron
Source: Van den Heuvel Orgelbouw.
Source: Van den Heuvel Orgelbouw
Photo: Piet Bron. Datation: July 1990.
Photo: Piet Bron
Photo: Aart Wimmenhove. Datation: 16 May 2011.
Photo: Aart Wimmenhove
Photo: Piet Bron. Datation: July 1990.
Photo: Piet Bron
Photo: Henk van der Schoor.
Photo: Henk van der Schoor