Spring naar content
Complete description of the selected organ
Photo: Dirco Oskam. Date: 10 September 2011.

Photo: Dirco Oskam

Sappemeer, Nederland (Groningen) - Doopsgezinde Kerk Sappemeer-Noordbroek
Municipal: Midden-Groningen
Region:Gorecht
Address: Noorderstraat 53, 9611 AB, Sappemeer

Description nr.: 1006375.
Groningen Orgelland number: 505.

Built by: Gerhard Willem Lohman (1855)

YearBuilderOpusActivity
1855 Gerhard Willem Lohman  new organ
1859 Nicolaas Anthonie Gerhardus Lohman  enlargement
1866 firma Van Oeckelen & Zn.  enlargement
1935 J. de Koff & Zoon  maintenance/reparations
1990 Mense Ruiter Orgelmakers  restoration

  • Het orgel van de in 1847 gebouwde Doopsgezinde Kerk in Sappemeer is gebouwd in de jaren 1854/1855 door G.W. Lohman. Het had oorspronkelijk een aangehangen pedaal. W..G. Hauff keurde het orgel op 15 december 1855. In 1859 plaatste men enkele gereserveerde stemmen, mogelijk is dat gedaan door N.A.G. Lohman.
  • Het orgel werd al in 1866 uitgebreid met een vrij pedaal door de firma Van Oeckelen. Hiervoor maakten zij twee pedaaltorens die door tussenvelden met het oude front zijn verbonden. De rechtertoren is slechts voor de symmetrie gemaakt, het pedaal staat geheel achter de linker. Achter de rechttoren bevindt zich de klaviatuur. Van Oeckelen wijzigde ook de dispositie van het bestaande gedeelte: er werd een Openfluit 4' op het Bovenwerk geplaatst, evenals een doorslaande Clarinet 8'. De oude Woudfluit 2' van het Bovenwerk verschoof men tot een Quint voor het Hoofdwerk, en er is ook een nieuwe Octaaf 2' op het Hoofdwerk geplaatst. De Gemshoorn 2', die in 1859 op het Hoofdwerk was geplaatst, verhuisde naar het Bovenwerk naar de vrijgekomen plaats van de Woudfluit.
  • De firma De Koff verbouwde het orgel in 1935, hierbij geadviseerd door K.M. Luyten uit Enschede. Zij plaatsten het Bovenwerk in een zwelkast en wijzigden de dispositie hiervan door de Openfluit te vervangen door een Vioolprestant 8'. Ook is de Trompet van het Hoofdwerk vervangen door een nieuw exemplaar.
  • Mense Ruiter restaureerde het orgel in de jaren 1988-1990 onder advies van Jan Jongepier, waarbij zoveel mogelijk de situatie van 1866 is hersteld. De Vioolprestant van De Koff is vervangen door een Nachthoorn 4', gemaakt door Van Oeckelen voor het orgel van de Martinikerk in Groningen. Bij de restauratie is een nieuwe Trompet geplaatst, en ook is het pedaalklavier uit 1935 vervangen door een nieuw. Op 3 februari 1990 werd het orgel weer in gebruik genomen. Het werd hierbij bespeeld door Jan Jongepier en door dhr. J.J. Soesbeek, organist van de kerk.

Technical data
Number of stops per division
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk7
- Pedaal6
Total number of stops23
Key actionMechanical
Stop actionMechanical
Windchest(s)Slider chests
Pitcha' = 440 Hz
TemperamentEqual temperament
Wind pressure73 mm

Specification
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Praestant 8', Salicional 8' (discant), Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3' - 1866, Octaaf 2' - 1866, Mixtuur III sterk (B/D), Trompet 8' (B/D) - 1990.
Bovenwerk (C-f'''): Violin Praestant 4', Zacht Gedakt 8' (B/D), Viola di Gamba 8' - C-fis uit Zachtgedakt, Nachthoorn 4' - 1838, Roerfluit 4', Gemshoorn 2' - 1859, Clarinet 8' (B/D) - 1866, Tremulant - 1935, Nihil.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1866, Prestant 8' - 1866, Bourdon 8' - 1866, Bazuin 16' - 1866, Trombone 8' - 1866.
Couplers: Manuaalkoppel (B/D), Pedaal - Hoofdwerk.

Compound stopComposition
Mixtuur III-IV-V sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'.
Other specifications
Different specifications De oorspronkelijke dispositie van Lohman luidde:
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicional 8' (discant), Octaaf 4', Gedaktfluit 4', Octaaf 2' (gereserveerd), Gemshoorn 2' (gereserveerd), Mixtuur II-IV-V sterk (B/D), Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Zachtgedakt 8' (B/D), Viola di Gamba 8', Violinprestant 4', Roerfluit 4', Holfluit 4' (gereserveerd), Woudfluit 2', Vox Humana 8' (B/D, gereserveerd).
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Literature
  • Orgelbouwnieuws : Sappemeer, Doopsgezinde Kerk / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 80 nr. 11, november 1984.
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 83 nr. 6, juni 1987.
  • Kroniek : 3 februari 1990. - In: De Mixtuur, nr. 70, februari 1992.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel IV Stad Groningen/Gorecht / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1997. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 20).
  • Het historische orgel in Nederland 1850 - 1858 / Peter van Dijk (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2002. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 7).

Photo: Dirco Oskam. Date: 10 September 2011.
Photo: Dirco Oskam
Photo: Mense Ruiter Orgelbouw. Date: 1988.
Photo: Mense Ruiter Orgelbouw
Photo: Koos Soesbeek.
Photo: Koos Soesbeek
Photo: Koos Soesbeek.
Photo: Koos Soesbeek
Photo: Koos Soesbeek.
Photo: Koos Soesbeek
Photo: Koos Soesbeek.
Photo: Koos Soesbeek
Photo: Koos Soesbeek.
Photo: Koos Soesbeek
Photo: Piet Bron. Date: 18 January 2016.
Photo: Piet Bron