Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.

Foto: Piet Bron

Axel, Nederland (Zeeland) - Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt)
Gemeente: Terneuzen
Streek:Zeeuws-Vlaanderen
Adres: Kerkdreef 21, 4571 GH, Axel
Website: https://www.gkvaxel.nl/

Beschrijving nr.: 1004878.

Gebouwd door: firma A. Standaart (1919)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1919 firma A. Standaart  nieuwbouw
1953 Bernard Pels & Zn.317 restauratie en uitbreiding
1975 Pels & Van Leeuwen  diverse werkzaamheden
2002 firma H.B. Scheuerman  restauratie

In 1918/1919 bouwde Standaart een orgel in de Gereformeerde Kerk in Axel. Het front is een ontwerp van Tjeerd Kuipers. Het instrument had twee manualen en vrij pedaal met in totaal 20 stemmen. Onder advies van mr. A. Bouman is het orgel in 1953 gerestaureerd door de firma Pels & Zn. Men breidde de dispositie uit tot 28 stemmen, en vernieuwde het grootste deel van het bestaande pijpwerk. De tractuur werd geëlectrificeerd, zodat ook een nieuwe speeltafel nodig was. Deze kreeg een plaats in een verdiepte ruimte van de kerkvloer. Eind 1953 kon het orgel weer in gebruik worden genomen, bij welke gelegenheid het bespeeld werd door dhr. P.C. Brakman, organist van de kerk. In 1975 werden enkele vulstemmen versterkt door Pels & Van Leeuwen. In 2002 restaureerde Scheuerman het instrument. Uitgangspunt was het originele instrument van Standaart te herstellen, en de dispositie hiervan uit te breiden. Scheuerman plaatste een nieuwe speeltafel, geleverd door de Duitse firma Laukhuff, en plaatste nieuw pijpwerk dat is gemaakt door de firma Stinkens uit Zeist. Op 23 november 2002 is het instrument opnieuw in gebruik genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal I12
- Manuaal II10
- Pedaal7 (3)
Totaal aantal stemmen29 (25)
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen

Dispositie
Manuaal I (C-g'''): Holquintadena 16', Prestant 8', Bourdon 8', Openfluit 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Superoctaaf 2', Cornet IV sterk (discant) - 1953/2002, Mixtuur III-V sterk (2'), Trompet 8' - 2002, Tremulant - 2002.
Manuaal II (C-g'''): Vioolprestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Voix Celeste 8', Salicet 4', Fluit 4', Woudfluit 2', Sesquialtera II sterk (discant), Basson Hobo 8', Clarinet 8', Tremulant.
Pedaal (C-f'): Resultantbas 32' - akoestisch, Subbas 16', Octaafbas 8', Gedekt 8' - unit, Koraalbas 4' - unit, Bazuin 16', Trombone 8' - unit.
Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II 16', Manuaal II - Manuaal I, Manuaal II - Manuaal I 4', Manuaal I - Manuaal I 4', Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Pedaal - Manuaal II 4'.
Speelhulpen: 1 vrije combinatie, 5 vaste combinaties (p - mf - f - ff - tutti), Registercrescendo.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde (De Harp, 1 april 1919):
    Manuaal I: Violon 16', Prestant 8', Bourdon 8', Quintadeen 8', Viool 8', Concertfluit 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Mixtuur-Cornet, Trompet 8'.
    Manuaal II: Holpijp 8', Aeoline 8', Voix Céleste 8', Lieflijk Gedekt 4', Spitsfluit 4', Piccolo 2', Basson-Hobo 8'.
    Pedaal: Subbas 16', Bourdon 16'.

  • De dispositie luidde van 1953 tot 1975:
    Manuaal I: Holquintadeen 16', Prestant 8', Bourdon 8', Open Fluit 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Nasard 2 2/3', Superoctaaf 2', Mixtuur II-V sterk (1 1/3'), Cornet IV sterk (4') (discant), Trompet 8'.
    Manuaal II: Baarpijp 8', Quintadeen 8', Viola di Gamba 8', Prestant 4', Open Fluit 4', Blokfluit 2', Sesquialter II sterk (1 1/3') (discant), Scherp V sterk (1'), Dulciaan 8', Tremulant.
    Pedaal: Bourdon 32' (C-H akoestisch), Subbas 16', Octaafbas 8', Gedekt 8' (unit), Koraalbas 4' (unit), Zwegel 2' (unit), Bazuin 16', Trombone 8' (unit).
    Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal II - Manuaal I, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Sub Manuaal I - Manuaal II, Super Pedaal - Manuaal II.
    Speelhulpen: Vrije combinatie, 5 vaste combinaties (mp - mf - f - ff - tutti), Pedaal piano, Generaal Crescendo.

  • De dispositie van het orgel luidde van 1975 tot 2002:
    Manuaal I: Holquintadeen 16', Prestant 8', Bourdon 8', Open Fluit 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Superoctaaf 2', Mixtuur II-V sterk, Cornet IV sterk (discant), Trompet 8'.
    Manuaal II: Baarpijp 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Open Fluit 4', Nasard 2 2/3', Blokfluit 2', Sesquialter II sterk (discant), Scherp V sterk, Dulciaan 8', Tremulant.
    Pedaal: Bourdon 32' (C-H akoestisch), Subbas 16', Octaafbas 8', Gedekt 8' (unit), Koraalbas 4' (unit), Zwegel 2' (unit), Bazuin 16', Trombone 8' (unit).

Literatuur
  • De Harp, 1 april 1919.
  • Orgelberichten : Het orgel in de Gereformeerde Kerk (art. 31 K.O.) te Axel / mr. A. Bouman. - In: Organist & Eredienst, jrg. 19, nr. 211, december 1953.
  • Orgelbouwnieuws - disposities / Ad de Blaeij. - In: De Orgelvriend, jrg. 23, nr. 6, juni 1981.
  • Korte geschiedenis van ons orgel / J.A. Oppeneer. - Axel : Gereformeerde Kerk (Vrijgemaakt), 2002.
  • Eerherstel voor 'fabrieksorgel' : Axel restaureert Standaart-orgel / Peter Sneep. - In: Nederlands Dagblad, 22 november 2002.
  • Romantiek uit de diepte : Het orgel van de Gereformeerde Kerk (vrijg.) te Axel / Sietze de Vries. - In: Eredienst, jrg. 30 nr. 4, augustus 2003.
Links https://www.gkvaxel.nl/over-ons/orgel-geschiedenis/

Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 9 September 2023.
Foto: Piet Bron
Bron: Postcard.
Bron: Postcard