Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 16 March 2010.

Foto: Piet Bron

Raalte, Nederland (Overijssel) - Basiliek van de Heilige Kruisverheffing
Gemeente: Raalte
Adres: Kerkstraat 8, 8102 EA, Raalte
Website: http://www.kruisverheffingraalte.nl/
http://parochieheiligkruis.nl/

Beschrijving nr.: 1004851.

Gebouwd door: Gebroeders Adema (1927)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1927 Gebroeders Adema  nieuwbouw
1964 Adema-Schreurs Kerkorgelbouw  overplaatsing
1991 Kaat & Tijhuis  restauratie
2008 Kaat & Tijhuis  overplaatsing

  • De oude neogotische Sint Michaelskerk aan de Nieuwstraat in Zwolle werd op 27 september 1892 gewijd. Het gebouw verving de voorgaande kerk, die in 1848 was gebouwd. Dit kerkgebouw bleef echter wel bestaan, en is in 1987 verbouwd tot woningen. Voor deze kerk bouwde Petrus van Oeckelen in 1854 groot orgel met twee manualen en pedaal. Dit instrument is overgeplaatst naar de nieuwe kerk, waar het in 1892 in gebruik is genomen. De firma Adema bood in 1926 aan een nieuw orgel te maken. Het oude werd verkocht aan de Noorderkerk in Alphen aan den Rijn. Op 19 juli 1927 nam men het Adema-orgel in gebruik, een instrument met drie klavieren en vrij pedaal.
  • Door de ontvolking van de binnenstad werd de grote kerkruimte na 1960 al snel veel te groot. De kerk is dan ook in 1965 afgebroken en vervangen door een kleiner gebouw aan de Willebrandlaan. Het orgel kreeg op advies van Jan de Bruijn namens KKOR ook in dit gebouw weer een plaats. Op 7 maart 1964 werd de nieuwe kerk nog zonder het orgel in gebruik genomen. Twee dagen later startte de demontage van het instrument door Hubert Schreurs. Bij de overplaatsing verving hij de Unda Maris van het Reciet door een Terts, en schoof hij de Sesquialter van het Positief op tot een Ripiéno. Het orgel is in 1990 en 1991 door Kaat & Tijhuis samen met vele vrijwilligers opgeknapt, schoongemaakt en voorzien van een dak.
  • Het kerkgebouw in Zwolle is in 2006 gesloten en werd later afgebroken. In april werd de inventaris verkocht. Het orgel is hierna gerestaureerd en overgeplaatst naar de Kerk van de Heilige Kruisverheffing te Raalte. Deze werkzaamheden werden uitgevoerd door de firma Kaat & Tijhuis. Op 14 september 2008 nam men het orgel in Raalte officieel in gebruik. Op 20 september 2008 volgde het inauguratieconcert door Toon Hagen.
  • Het orgel heeft in 2015-2016 een restauratie ondergaan. Daarbij zijn alle membranen vernieuwd en is oxidatie van de tongwerken verholpen.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1927ZwolleSint Michaëlskerk
1965ZwolleNieuwe Sint Michaëlskerk
2008RaalteBasiliek van de Heilige Kruisverheffing

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk12
- Positief11
- Reciet12
- Pedaal8
Totaal aantal stemmen43
ToetstractuurPneumatisch
RegistertractuurPneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk100 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Bourdon 8', Flûte Harmonique 8', Violon 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet III-V sterk (2 2/3'), Mixtuur IV-V sterk (2 2/3'), Trompet Harmonique 8'.
Positief (in zwelkast) (C-g'''): Bourdon 16', Viool Prestant 8', Viola di Gamba 8', Vox Coelestis 8', Holpijp 8', Fugara 8', Viool 4', Open Fluit 4', Woudfluit 2', Sexquialter II sterk (2 2/3'+1 3/5') - 1927/2009, Echotrompet 8', Tremulant.
Reciet (in zwelkast) (C-g'''): Gedekt 16', Nachthoorn 8', Quintadeen 8', Salicionaal 8', Dolce 8', Unda Maris 8' - 2009, Roerfluit 4', Viola d'Amore 4', Nasard 2 2/3', Piccolo 2', Basson-Hobo 8', Vox Humana 8'.
Pedaal (C-f'): Contrabas 16', Subbas 16', Violonbas 16', Quintbas 10 2/3', Cello 8', Fluitbas 8', Bazuin 16', Clairon 4'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Positief, Hoofdwerk - Reciet, Positief - Reciet, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief, Pedaal - Reciet, Hoofdwerk - Positief 4', Hoofdwerk - Positief 16', Positief - Positief 4', Positief - Positief 16', Reciet - Reciet 16'.
Speelhulpen: 7 vaste combinaties, 2 vrije combinaties, Generaal Crescendo, Tongwerken af, Automatisch pedaal.

VulstemSamenstelling
Mixtuur IV-V sterk (Hoofdwerk) C: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'.
Cornet II-V sterk (Hoofdwerk) C: 2 2/3' - 1 3/5'. c°: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'. c': 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Sexquialter II sterk (Positief) C: 2 2/3' - 1 3/5'.
Literatuur
  • Honderd jaar Adema-orgels / Piet Visser. - Amsterdam : fa. Joseph Adema - Hubert Schreurs Kerkorgelbouw, 1954. - Uitgegeven t.g.v. het honderdjarig bestaan van de firma.
  • Adema's kerkorgelbouw van 1854 : Hubert Schreurs Amsterdam / P. Visser. - Amsterdam : Adema's Kerkorgelbouw van 1854, 1966.
  • Het orgel van de St. Michaëlparochie te Zwolle / Lex Gunnink. - Sneek : Boeijenga, 1991.
  • Koninklijke instrumenten rond de Peperbus / J. Erdtsieck, J.M. de Ruiter, M.P. Logtenberg. - Kampen : De IJsselacademie, 2001.
  • Adema 150 jaar orgelbouw : Een 150 jaar jong bedrijf in een oud ambacht : Sinds 1855 / Ton van Eck, Arjen Looyenga, Victor Timmer. - Hillegom : Adema's Kerkorgelbouw bv, 2006.
  • Basiliek van de H. Kruisverheffing Raalte : Beschrijving van het Adema-orgel : Een korte beschrijving van een indrukwekkend instrument. - Folder, 2008.
  • Orgelbouwnieuws : Raalte, Basiliek van de H.-Kruisverheffing / Willem Jan Cevaal, Cees van der Poel [red.]. - In: NotaBene, jaargang 2, nummer 1, januari 2009.
  • Nieuw leven voor Zwols Adema-orgel in Raalte / Lex Gunnink. - In: De Orgelvriend, jrg. 51 nr. 5, mei 2009.
Opnamen
  • Festivo : Johan den Hoedt 30 jaar organist / Johan den Hoedt. - Crea-Logic 180002 (CD). - 2018.
  • In omnibus Requiem quaesivi / David de Jong. - Tulip Records Ture 201522 (CD). - 2015.
  • Evert van der Veen bespeelt het Adema-orgel in de Basiliek van de Heilige Kruisverheffing te Raalte / Evert van der Veen. - Viva la Musica (CD). - 2012.
  • Prière / Toon Hagen. - B&A Records 04051975 (CD). - 2009. - Uitgave van Kaat & Tijhuis.
Links http://www.adema-raalte.nl/
http://bert.webbink.eu/?page_id=244
http://www.hgunnink.nl/fmichak.htm
http://www.adema-kerkorgelbouw.nl/orgels/ja/page129/zwolle_michael.html

Foto: Piet Bron. Datering: 16 March 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 March 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 March 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 March 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 March 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 March 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 16 March 2010.
Foto: Piet Bron
Bron: Adema Orgelbouw.
Bron: Adema Orgelbouw
Foto: © Gérard van Betlehem. Datering: April 2007.
Foto: © Gérard van Betlehem