Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.

Foto: Piet Bron

Veendam, Nederland (Groningen) - Grote Kerk
Gemeente: Veendam
Adres: J.G. Pinksterstraat 5, 9641 AX, Veendam
Website: http://www.pknveendam.nl/
https://www.grotekerkveendam.nl/

Beschrijving nr.: 1003281.
Groningen Orgelland nummer: 635.

Gebouwd door: Faber & Dienes (1928)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1824 van Johannes Wilhelmus Timpe

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1824 Johannes Wilhelmus Timpe  nieuwbouw
1866 firma Van Oeckelen & Zn.  ombouw
1928 Faber & Dienes  nieuwbouw in bestaande kas
1993 fa. S. de Wit  restauratie
2024 Adema's Kerkorgelbouw  restauratie

  • Johannes Timpe bouwde in 1824 een nieuw orgel voor de Hervormde Kerk te Veendam. Het instrument werd in 1866 verbouwd door de firma Van Oeckelen. Het originele binnenwerk is echter geheel verloren gegaan. Op 2 januari 1928 is gestart met de afbraak van het instrument, op het front na.
  • In de oude kas van Timpe plaatste de firma Faber & Dienes in 1928 een nieuw pneumatisch orgel. Het rugwerk werd leeggehaald. De vrijstaande speeltafel staat hier achter. Op 4 april 1928 is het instrument in gebruik genomen. Het orgel is daarbij bespeeld door dhr. Schmidt-Marlissa.
  • In 1993 restaureerde de firma De Wit het orgel. De tractuur werd geëlectrificeerd, alle windladen werden vervangen en er werden nog kleine wijzigingen uitgevoerd. De dispositie werd uitgebreid met een Hobo 8' van De Koff uit 1939, geschonken door de organist van de kerk, Tjamke de Harder.
  • In 2023-2024 is Adema's Kerkorgelbouw gestart met een restauratie van het orgel. Adviseur is Natascha Reich.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal I12
- Manuaal II14
- Manuaal III19
- Pedaal15
Totaal aantal stemmen60
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk83 mm

Dispositie
Manuaal I (C-g'''): Prestant 8', Roerfluit 8', Dubbelfluit 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Bachfluit 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Ruischpijp II sterk, Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'.
Manuaal II (in zwelkast) (C-g'''): Quintadeen 16', Vioolprestant 8', Roerfluit 8', Concertfluit 8', Unda Maris 8', Gemshoorn 4', Dwarsfluit 4', Roerquint 2 2/3', Woudpijp 2', Terts 1 3/5', Cornettino V sterk, Fagot 16', Hobo 8' - 1939, Tremulant, Staalspel.
Manuaal III (in zwelkast) (C-g'''): Lieflijk Gedekt 16', Aeoline 16', Stilprincipaal 8', Quintadeen 8', Zachtgedekt 8', Aeoline 8', Vox Celestis 8', Diapason 4', Gemshoorn 4', Spitsfluit 4', Nazard 2 2/3', Blokfluit 2', Terts 1 3/5', Septiem 1 1/7', Siffluit 1', Sesquialtera II sterk, Ranket 16', Kromhoorn 8', Schalmei 4', Tremulant.
Pedaal (C-f'): Majorbas 32', Subbas 16', Zachtbas 16', Violon 16', Quintbas 10 2/3', Basfluit 8', Bourdonbas 8', Violon 8', Nazard 5 1/3', Koraalbas 4', Nachthoorn 4', Basfluit 4', Nachthoorn 2', Bazuin 16', Trompet 8'.
Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II Sub, Manuaal I - Manuaal II Super, Manuaal I - Manuaal III, Manuaal I - Manuaal III Super, Manuaal II - Manuaal III, Manuaal II - Manuaal III Sub, Manuaal II - Manuaal III Super, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Pedaal - Manuaal II Super, Pedaal - Manuaal III, Pedaal - Manuaal III Super.
Speelhulpen: Vaste combinaties (pp - p - mf - f - ff - tutti).

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De oorspronkelijke dispositie van het Timpe-orgel luidde waarschijnlijk:
Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 16', Octaaf 8', Quintadena 8', Gedekte Quint 6', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur IV-V sterk, Cornet IV sterk, Fagot 16', Trompet 8'.
Rugwerk: Holpijp 8', Fluit Travers 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Fluit d'Amour 4', Quint 3', Woudfluit 2', Tertsfluit 2', Scherp III sterk, Vox Humana 8'.
Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Quint 3', Nachthoorn 2', Bazuin 16', Trompet 8'.
Literatuur
  • Het orgel in de Ned. Hervormde Kerk te Veendam. - In: Nieuwsblad van het Noorden, donderdag 5 april 1928.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek II / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 27, april 1982.
  • Een kleine orgelmaker in Groningerland : Over Geert Pieters Dik en zijn orgel in Doezum : Deel 1 / Victor Timmer. - In: Het Orgel, jrg. 89 nr. 10, oktober 1993.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel III Oldambt/Westerwolde / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1996. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 18).
  • Johannes Wilhelmus Timpe (1770-1837) : Orgelmaker te Groningen / Willem Jan Cevaal. - Utrecht : Universiteit Utrecht, Vakgroep Muziekwetenschap, 1997. - Doctoraalscriptie.
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).
  • Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel VI Aanvullingen 1994-2009 / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Victor Timmer. - [S.l.] : Stichting Groningen Orgelland, 2009. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 29).
  • Uit de orgelwereld : Restauratie Faber & Dienes-orgel Veendam / Martin Panman. - In: De Orgelvriend, jrg. 62 nr. 1, januari/februari 2020.
  • Restauratie Faber & Dienes-orgel Veendam komt dichterbij / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 62 nr. 10, december 2020.
  • Uit de orgelwereld : Contracten orgelrestauratie Veendam ondertekend / Gerco Schaap [red.]. - In: De Orgelvriend, jrg. 63 nr. 2, maart 2021.
Links https://www.grotekerkveendam.nl/orgel
YouTube Hans Fidom vertelt over het Faber en Dienesorgel in de Grote Kerk te Veendam (6 juni 2018)


Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron