Orgel Databank | Beschreibung Orgel

Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel

Bild: Michiel van 't Einde. Datering: 12 August 2009.

Bild: Michiel van 't Einde

Leens, Nederland (Groningen) - Andreaskerk
Gemeinde: Het Hogeland
Region:Hunsingo
Adresse: Valge 22, 9965 PG, Leens
Website: https://leens-mensingeweer.protestantsekerk.net/

Beschreibung nr.: 1003094.
Orgelnummer "Groningen Orgelland": 120. Kartennummer "Stichting Orgelcentrum": GR3936.

Gebaut von: Dirk Sjoerd Ypma (1840)
Die Orgel enthält älteren Material: Pipes aus 1668 von Conrad & Tobias Bader

Jahr	Orgelbauer	Opus	Aktivität
1840	Dirk Sjoerd Ypma		Neubau
1846	Willem Hardorff		Verschiedene Tätigkeiten
1888	Ehrenfried Leichel & Zn.		Übersetzung
1960	Jan van der Bliek		Restaurierung
1985	Bakker & Timmenga		Restaurierung

Na een kerkbrand te Arum in 1836 was het nodig dat het orgel van de Hervormde Kerk aldaar werd herbouwd. Dirk Sjoerd Ypma bouwde dit orgel, met gebruik van veel pijpwerk van Baders uit het vorige orgel. In 1840 was het instrument voltooid, maar zes jaar later al moest Hardorff enkele verbeteringen aanbrengen. Het orgel is in 1885 vervangen door een nieuw instrument van Leichel, waarna het verkocht werd aan de Gereformeerde Kerk in Leens. Hier is het in 1888 geplaatst door Leichel.
Leichel wijzigde de dispositie door een Salicionaal 8' op de plek van de Fluit 4' van het Hoofdwerk te zetten. Op het Bovenwerk plaatste hij een Viola di Gamba 8' en een Clarinet 8. Een restauratie in 1960 door Van der Bliek bracht weer andere wijzigingen met zich mee: de Salicionaal uit 1888 werd een Salicet 4'. De andere Leichel-stemmen verdwenen ten gunste van een Spitsquint 3' en een Flageolet 2'. Adviseur bij de werkzaamheden was dhr. A.P. Oosterhof.
Bakker & Timmenga restaureerde het instrument in 1985. Adviseur bij deze werkzaamheden was Jan Jongepier. Het orgel is niet teruggebracht in de oorspronkelijke staat, omdat hiervoor de gelden ontbraken. Op 14 juni 1985 is het instrument weer in gebruik genomen met een bespeling door de adviseur. Sinds de vorming van de Protestantse Kerk Nederland heeft de Gereformeerde Kerk de naam Andreaskerk gekregen.
De Bourdon 16' heeft twee standen: bij half opengetrokken stand spreken alleen de tonen C-d, bij helemaal opentrekken spreken alle tonen.

Kurze Übersicht der Orte, an denen die Orgel gestanden hat

1840	Arum	Hervormde Kerk
1888	Leens	Gereformeerde Kerk

Technische Daten

Anzahl Register pro Manual
- Hoofdwerk	10
- Bovenwerk	5
- Pedaal	1 (0)
Gesamtzahl der Stimmen	16 (15)
Tastentraktur	Mechanical
Registertraktur	Mechanical
Windlade(n)	Slider chests
Tonhöhe	a' = 440 Hz
Temperatur	Equal temperament

Disposition
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - 1668/1840, Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4' - gereserveerd, Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur III sterk, Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Fluit Douce 8' (B/D), Viola di Gamba 8' (from c°), Prestant 4', Fluit d'Amoer 4', Flageolet 2' - 1960.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - transmissie, Octaafbas 8' - gereserveerd.
Koppeln: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

Übrige dispositiondaten
Mehrere dispositionen	De oorspronkelijke dispositie luidde: Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur II-III-IV sterk, Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld). Onderklavier: Viola di Gamba 8' (discant), Prestant 4', Fluit Douce 4', Fluit d'Amour 4', Woudfluit 2'. Pedaal: Aangehangen. 2 afsluiters. Voor de restauratie van 1960 luidde de dispositie: Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicional 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur III sterk, Cornet III sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld). Bovenwerk: Viola di Gamba 8', Fluit Douce 8' (gedeeld), Prestant 4', Fluit d'Amour 4', Clarinet 8'. Pedaal: Aangehangen. Speelhulpen: Manuaalkoppel, Ventiel.

Übrige dispositiondaten

Mehrere dispositionen

De oorspronkelijke dispositie luidde:
Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur II-III-IV sterk, Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld).
Onderklavier: Viola di Gamba 8' (discant), Prestant 4', Fluit Douce 4', Fluit d'Amour 4', Woudfluit 2'.
Pedaal: Aangehangen.
2 afsluiters.

Voor de restauratie van 1960 luidde de dispositie:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicional 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur III sterk, Cornet III sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld).
Bovenwerk: Viola di Gamba 8', Fluit Douce 8' (gedeeld), Prestant 4', Fluit d'Amour 4', Clarinet 8'.
Pedaal: Aangehangen.
Speelhulpen: Manuaalkoppel, Ventiel.

Literatur

Een orgelrestauratie : Geref. Kerk te Leens (Gr.) / A.P. Oosterhof. - In: Organist & Eredienst, jrg. 26, nr. 285, juli 1960.
Ger. kerk Leens bezit wellicht uniek orgel : Waarschijnlijk oorspronkelijk Bader-pijpwerk / M. Seybel. - In: Reformatorisch Dagblad, donderdag 24 december 1981.
Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek II : Oude kerkorgels in de provincie Groningen, geplaatst na 1840 / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 27, april 1982.
Kroniek : 14 juni 1985. - In: De Mixtuur, nr. 52, januari 1986.
Orgelbouwnieuws / Jan Jongepier [red]. - In: Het Orgel, jrg. 82 nr. 7/8, juli/augustus 1986.
Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel I Hunsingo / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1994. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 15).
Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).

Bild: Michiel van 't Einde

Quelle: Fotokaart GR 3936 (Stichting Orgel Centrum)

Bild: Michiel van 't Einde