Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 March 2011.

Foto: Michiel van 't Einde

Harderwijk, Nederland (Gelderland) - Christelijke Gereformeerde Kerk "De Zaaier"

Doorverwezen vanaf: Den Haag - Remonstrantse Kerk (1864 - 1990)

Gemeente: Harderwijk
Streek:Veluwe
Adres: E. den Herderstraat, hoek Laan 1940-1945, 3841 KX, Harderwijk
Website: http://www.cgkdezaaier.nl/

Beschrijving nr.: 1003043.

Gebouwd door: Flaes & Brünjes (1864)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1864 Flaes & Brünjes  nieuwbouw
1891 Johan Frederik Witte  diverse werkzaamheden
1940 Klais Orgelbau  ombouw
1990 Slooff Orgelbouw B.V.  reconstructie
2016 Slooff Orgelbouw B.V.  restauratie

  • In de jaren 1862-1864 werd door Flaes & Brünjes een orgel gebouwd voor de Remonstrantse Kerk in Den Haag. Het oude orgel van Isaac Reichner uit 1806 werd verkocht aan de parochiekerk in Krommenie. Het nieuwe orgel werd na oplevering gekeurd door Willem Nicolaï en P.G. Renaud. In 1891 voerde Johan Frederik Witte een grote reparatie uit. Het orgel bleek niet van een al beste constructie te zijn.
  • Plannen om een veel groter orgel te bouwen kregen vorm in 1940, toen de Duitse firma Klais Orgelbau een nieuwe kas maakte, de tractuur electrificeerde en een vierklaviers speeltafel plaatste. Van de geplande 57 stemmen werden er echter maar 21 geplaatst. Organist van de kerk Carel Pleijsier was adviseur bij deze verbouwing. De kerk is in 1971 gesloten, waarna de gemeente gebruik ging maken van de Doopsgezinde kerk. Het gebouw bleef tot eind 1979 in gebruik bij het Koninklijk Conservatorium. Op 24 januari 1980 begon de sloop.
  • Het orgel werd gedemonteerd door Slooff uit Ouderkerk aan de IJssel. Op 20 september 1990 is het in Harderwijk na reconstructie in gebruik genomen met een bespeling door adviseur Willem Hendrik Zwart. De dispositie is niet gewijzigd, maar er is een tremulant geplaatst op het Hoofdwerk, en er is een koppeling Pedaal - Bovenwerk aangebracht.. Een deel van het pijpwerk dat niet gebruikt kon worden is geschonken aan de Nederlandse Protestantenbond in Baarn voor de bouw van een nieuw instrument op een oude windlade van Witte.
  • In 2015-2016 is het orgel gerestaureerd door de firma Slooff. Op 23 april 2016 zal het weer in gebruik worden genomen met een concert door Wim Magré op het orgel en WIlbert Magré op piano.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1864Den HaagRemonstrantse Kerk
1990HarderwijkChristelijke Gereformeerde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk7
- Pedaal4
Totaal aantal stemmen21
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Gedekt Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (4') (discant), Mixtuur III sterk (2'), Trompet 8' (B/D), Tremulant - 1990.
Bovenwerk: Salicionaal 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Dulciaan 8', Tremulant.
Pedaal: Subbas 16', Prestant 8', Fagot 16', Trompet 8'.
Koppelingen: Manuaalkoppel (gehalveerd), Pedaalkoppel Hoofdwerk, Pedaalkoppel Bovenwerk (1990).
Speelhulpen: 3 afsluiters.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3'.
Cornet IV sterk discant (Hoofdwerk) c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Remonstrantsche Kerk te 's Gravenhage heeft 22 sprekende stemmen, twee klavieren en vrij pedaal. Het werk is in 1864 door de firma Flaes, uit Amsterdam, geleverd.
Organist de Heer P.G. Renaud.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Prestant 4', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 3 st., Cornet 4 st., Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Salicionaal 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Dulciaan 8'.
Pedaal: Prestant 8', Subbas 16', Fagot 16', Trompet 8'.
Stomme Registers: Koppelingen.
Verschillende disposities De laatste dispositie in Den Haag luidde:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Cornet II sterk (discant), Mixtuur III sterk, Trompet 8'.
Bovenwerk: Salicionaal 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Gemshoorn 2', Scherp, Kromhoorn 8'.
Pedaal: Subbas 16', Prestant 8', Octaaf 4', Bazuin 16'.
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Zeven eeuwen orgels in Den Haag / Herman de Kler, Ton van Eck. - Alphen aan den Rijn : Repro-Holland, 1987.
  • Het Flaes-orgel in de Chr. Geref. Kerk in Harderwijk. - In: De Orgelvriend, jrg. 33 nr. 7/8, juli/augustus 1991.
  • Kroniek : 20 september 1990. - In: De Mixtuur, nr. 71, juli 1992.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Het historische orgel in Nederland 1858 - 1865 / Teus den Toom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2003. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 8).
  • Het orgel van de Sint-Lodewijkskerk te Leiden (2) / Bart van Buitenen. - In: De Orgelvriend, jrg. 48 nr. 12, december 2006.
  • De orgelpracht van de Nederlandse steden II : Hattem - Elburg - Harderwijk : Drie Noord-Veluwse Hanzesteden / Maarten Seijbel. - Elburg : Nationaal Orgelmuseum, 2017.
Opnamen Harderwijkse Orgelmonumenten / Peter Drost, Henk Eijsinga, Roelof Kuik en Auke Steensma. - dubbel-CD.
Links http://www.cgkdezaaier.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=64&Itemid=83
http://www.refdag.nl/muziek/cgk_harderwijk_neemt_gerestaureerd_flaesorgel_in_gebruik_1_980419

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 March 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 March 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 March 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Jan van der Male. Datering: 8 December 2022.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 8 December 2022.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 8 December 2022.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 8 December 2022.
Foto: Jan van der Male
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 March 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Situatie in Den Haag. Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Situatie in Den Haag.
Situatie in Den Haag. Bron: De Orgelvriend.
Bron: De Orgelvriend