Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout
Sneek, Nederland (Fryslân) - Grote- of Martinikerk
Gemeente: Súdwest-Fryslân
Adres: Grote Kerkstraat 5, 8601 ED, Sneek
Website: http://www.pknsneek.nl/
Beschrijving nr.: 1002495.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0053.
Gebouwd door: L. van Dam & Zonen (1898)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas en pijpwerk (8 stemmen) uit 1711 van Arp Schnitger
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - 1711/1898, Holpijp 8' - 1711/1898, Violon 8', Octaaf 4' - 1711/1898, Fluit 4' - 1711/ca. 1800, Quint 3' - 1788/1898, Octaaf 2' - 1711/1898, Mixtuur II-III sterk - 1711/19e eeuw, Cornet III sterk (discant) - 1898, Trompet 8' - 1913.
Rugwerk (C-f'''): Roerfluit 8', Quintadeen 8', Prestant 4' - front 1711, rest 1987, Roerfluit 4' - 1885, Nasart 3' - 1987, Octaaf 2' - 1987, Sesquialter II sterk - 1987, Dulciaan 8' - 1987, Tremulant.
Zwelwerk (C-f'''): Salicionaal 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Salicet 4', Fluit Harmonique 4', Quintfluit 3' - 1711/1898, Woudfluit 2' - 1711/1898, Carillon II sterk - 1711/1898, Hobo 8' - 1943, Vox Humana 8' - 1862, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Prestant 16' - 1711/1925/1987, Subbas 16' - 1909/1987, Octaaf 8' - 1987, Gedekt 8' - 1885, Octaaf 4' - 1987, Bazuin 16' - 1987, Trompet 8' - 1987, Claron 4' - 1987.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Zwelwerk.
Speelhulpen: Tremulant.
Foto: Janco Schout
Sneek, Nederland (Fryslân) - Grote- of Martinikerk
Gemeente: Súdwest-Fryslân
Adres: Grote Kerkstraat 5, 8601 ED, Sneek
Website: http://www.pknsneek.nl/
Beschrijving nr.: 1002495.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0053.
Gebouwd door: L. van Dam & Zonen (1898)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas en pijpwerk (8 stemmen) uit 1711 van Arp Schnitger
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1711 | Arp Schnitger | nieuwbouw | 1779 | Lambertus van Dam | restauratie | 1833 | Willem van Gruisen | restauratie | 1898 | L. van Dam & Zonen | nieuwbouw in bestaande kas | 1925 | firma N.V. Van Dam | ombouw | 1943 | Bakker & Timmenga | restauratie | 1988 | Bakker & Timmenga | restauratie en uitbreiding | 2011 | Bakker & Timmenga | restauratie |
- Schnitger tekende in 1709 het contract voor de bouw van een nieuw orgel in Sneek. Hij werkte eraan in 1710 en 1711. Op 21 december 1711 was het opgeleverd. Het orgel werd gekeurd door Johann Eitzen en Petrus Havingha. Vanaf 1726 voerde Christian Müller het onderhoud uit. Van Dam repareerde het in 1779, en W. van Gruisen in 1833. In 1897 werd het instrument afgebroken, waarna de firma Van Dam een nieuw orgel maakte. Hierin werden ongeveer acht oude registers verwerkt. De oude kas is nog altijd bewaard gebleven.
- Het instrument van Van Dam werd in 1897 in gebruik genomen. In 1925 maakte de firma N.V. Orgelfabriek P. van Dam een nieuwe pneumatisch lade voor het pedaal met negen registers. Hierdoor gingen de pedaalladen van Schnitger verloren, evenals drie registers. In 1943 restaureerden Bakker & Timmenga het instrument, waarbij de Echo-Trompet uit 1898 door een Hobo werd vervangen, afkomstig uit het orgel van de Gereformeerde Kerk in IJlst.
- Organist Dirk S. Donker werkte samen met Piet Post al vanaf 1973 aan een restauratieplan. Dit plan behelsde reconstructie van een Borst- en Rugwerk van Schnitger, bouw van een nieuw Hoofdwerk en tenslotte de bouw van een nieuw Bovenwerk in een zwelkast met pijpwerk uit 1897. Dit betekende ook uitbreiding van het orgel met een vierde manuaal. Uiteindelijk kreeg Bakker & Timmenga de opdracht in 1984. Reconstructie van de toestand van 1711 werd te duur gevonden, zodat een plan werd ontworpen van een restauratie in de toestand van 1898, waarbij het rugwerk zou worden uitgebreid. Op 30 mei 1988 is het orgel weer in gebruik genomen met een bespeling door de vaste organist van de kerk, Dirk S. Donker.
- De restauratie hield de volgende punten in: De kassen werden gerestaureerd en ontbrekende delen werden nieuw gemaakt. De frontpijpen zijn schoongemaakt en voorzien van bladgoud op de labia. De klavieren uit 1898 zijn hersteld, terwijl een nieuw klavier is toegevoegd voor het rugwerk in bijpassen maatvoering en detaillering. Nieuwe naamplaatjes voor de registerknoppen werden gemaakt naar het voorbeeld uit 1898 en er is een nieuw pedaalklavier geplaatst. De windladen werden hersteld, terwijl voor het pedaal een nieuwe lade is gemaakt. Voor het herstel van pijpwerk werd ook gebruik gemaakt van bestaand pijpwerk van het huis Van Dam, afkomstig uit diverse plaatsen. Het rugwerk werd geheel nieuw ontworpen. Er kwamen drie registers in die afkomstig waren uit het orgel van de Grote Kerk te Leeuwarden, alwaar Van Dam ze in 1862 plaatste. De rest is nieuw gemaakt naar de factuur van Schnitger-Hinsz.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 11 |
| - Rugwerk | 8 |
| - Zwelwerk | 11 |
| - Pedaal | 8 |
| Totaal aantal stemmen | 38 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Temperatuur | Equal temperament |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - 1711/1898, Holpijp 8' - 1711/1898, Violon 8', Octaaf 4' - 1711/1898, Fluit 4' - 1711/ca. 1800, Quint 3' - 1788/1898, Octaaf 2' - 1711/1898, Mixtuur II-III sterk - 1711/19e eeuw, Cornet III sterk (discant) - 1898, Trompet 8' - 1913.
Rugwerk (C-f'''): Roerfluit 8', Quintadeen 8', Prestant 4' - front 1711, rest 1987, Roerfluit 4' - 1885, Nasart 3' - 1987, Octaaf 2' - 1987, Sesquialter II sterk - 1987, Dulciaan 8' - 1987, Tremulant.
Zwelwerk (C-f'''): Salicionaal 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Salicet 4', Fluit Harmonique 4', Quintfluit 3' - 1711/1898, Woudfluit 2' - 1711/1898, Carillon II sterk - 1711/1898, Hobo 8' - 1943, Vox Humana 8' - 1862, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Prestant 16' - 1711/1925/1987, Subbas 16' - 1909/1987, Octaaf 8' - 1987, Gedekt 8' - 1885, Octaaf 4' - 1987, Bazuin 16' - 1987, Trompet 8' - 1987, Claron 4' - 1987.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Zwelwerk.
Speelhulpen: Tremulant.
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Knock (1788) |
Hoofdwerk: Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Spitsfluit 4', Nasat Quint 3', Gemshoorn 2', Super Octaaf 2', Mixtuur IV-V-VI sterk, Ruischpyp II sterk, Sexquialter II sterk, Trompet 8' en Voxhumana 8'. Rugwerk: Gedekt 8', Quintadeen 8', Praestant 4', Octaaf 2', Quint 1 1/2', Scharp IV sterk, Sexquialter II sterk en Dulciaan 8'. Borstwerk: Fluit Dous 8', Holpyp 4', Gedekt Quint 3', Woudfluit 2', Praestant 2', Sifflet 1', Mixtuur III-IV sterk en Kromhoorn 8'. Pedaal: Praestant 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Nagthoorn 2', Mixtuur VI sterk, Bazuin 16', Trompet 8' en Clairon 4'. Koppelingen: 2 manuaalkoppels. Speelhulpen: 2 tremulanten, 4 afsluitingen, Ventyl, Calcanten Klok. Manuaalomvang C-c''', pedaalomvang C-d'. |
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de St. Martinikerk te Sneek heeft 36 sprekende stemmen, drie klavieren, vrij pedaal, en is in 1710 door Arp Schnitger uit Groningen, geleverd, terwijl het in 1832 verbeterd is. Organist de Heer J. Velds. Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Spitsfluit 4', Nazard 3', Superoctaaf 2', Gemshoorn 2', Sexquialter 2 sterk, Mixtuur 4-6 sterk, Trompet 8' en Vox Humana 8'. Bovenmanuaal: Prestant (disc.) 8', Fluit Dolce 4', Fluit 4', Ged. Quint 3', Prestant 2', Woudfluit 2', Siflet 1' en Kromhoorn 8'. Rugwerk: Prestant 8', Gedakt 8', Quintadeen 8', Koppeloctaaf 4', Octaaf 2', Quint 1 1/2', Sexquialter 2 sterk en Dulciaan 8'. Pedaal: Prestant 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Quint 3', Nachthoorn 2', Bazuin 16', Trompet 8' en Clairon 4'. Stomme registers: Afsluitingen, Ventielen, Tremulanten, Calcantenschel, Koppelingen. |
| Verschillende disposities |
|
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
| Links |
https://www.arpschnitger.nl/nl/ssneek.html |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |