Orgel Databank | Beschreibung Orgel

Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel

Quelle: Collectie Hans Kriek

Eanjum, Nederland (Fryslân) - Gereformeerde Kerk
Gemeinde: Noardeast-Fryslân
Adresse: Mounebuorren 11, 9133 MA, Eanjum

Beschreibung nr.: 1002327.

Gebaut von: Christian Gottlieb Friedrich Witte (1866)
Destroyed by fire (1967)

Jahr	Orgelbauer	Opus	Aktivität
1866	Christian Gottlieb Friedrich Witte		Neubau
1905	Taeke Pieters Klimstra		Übersetzung
1961	Ernst Leeflang		Restaurierung

Het orgel is gebouwd voor de Remonstrantse Kerk te Utrecht. Het is op 18 september 1866 opgeleverd. Organist van de kerk Willem Petri vond het eigenlijk te klein geworden na een verbouwing van de kerk. Er volgde overleg over uitbreiding of vervanging. Het lukte niet erg om het orgel te verkopen. Op 11, 18 en 25 maart 1904 adverteerde men er nog mee in de Kerkelijke Courant.
In 1905 is het verkocht aan de Gereformeerde Kerk te Anjum. Maarschalkerweerd bouwde in Utrecht in 1902 een nieuw instrument. Ernst Leeflang restaureerde het Witte-orgel in 1961. Hierbij werd de Mixtuur vernieuwd, en de Bourdon 16' vervangen door een Octaaf 2'. De bas van de Bourdon plaatste Leeflang als zelfstandige stem op het pedaal. Het Bovenwerk kreeg een Sesquialter II sterk op een kantsleep en een tremulant. De Violine 4' werd gewijzigd in een Flageolet 2'. Het pedaal vulde men aan met een nieuwe Schalmei 4' en een transmissie van de Prestant 8'. Adviseur bij de werkzaamheden was dhr. A.P. Oosterhof uit Leeuwarden namens de Gereformeerde Organisten Vereniging. Op 15 april 1961 werd het orgel in Anjum in gebruik genomen. Het werd bij deze gelegenheid bespeeld door Harke Iedema en B.J. Makkes van der Deijl.
Op 16 december 1967 zijn kerk en orgel door brand verwoest.

Kurze Übersicht der Orte, an denen die Orgel gestanden hat

1866	Utrecht	Remonstrantse Kerk
1905	Anjum	Gereformeerde Kerk

Technische Daten

Anzahl Register pro Manual
- Hoofdwerk	7
- Bovenwerk	4
- Pedaal	aangehangen
Gesamtzahl der Stimmen	11
Tastentraktur	Mechanical
Registertraktur	Mechanical
Windlade(n)	Slider chests
Temperatur	Equal temperament

Disposition
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Mixtuur I-III sterk, Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Holfluit 8', Viola di Gamba 8', Violini 4', Roerfluit 4'.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppeln: Manuaalkoppel.
Nebenregister und Spielhilfen: Ventiel, Calcant, Tacet.

Übrige dispositiondaten
Van 't Kruijs (1885)	Het Orgel in de Remonstrantsche Kerk te Utrecht heeft twee klavieren, aangehangen pedaal en 11 sprekende stemmen. In 1866 is dit werk door C.G.F. Witte geleverd. Organist de Heer J.J. Koopman. Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Mixtuur, Trompet 8'. Bovenmanuaal: Holfluit 8', Gamba 8', Violine 4', Roerfluit 4'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: Koppelingen, Ventiel, Calcant, Tacet.
Mehrere dispositionen	Na de werkzaamheden van Leeflang luidde de dispositie: Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2' (1961), Mixtuur III-V sterk, Trompet 8'. Bovenwerk: Holfluit 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 4', Flageolet 2' (1866/1961), Sesquialter II sterk (1961), Tremulant. Pedaal: Bourdon 16', Prestant 8' (transmissie), Schalmei 4' (1961). Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

Übrige dispositiondaten

Van 't Kruijs (1885)

Het Orgel in de Remonstrantsche Kerk te Utrecht heeft twee klavieren, aangehangen pedaal en 11 sprekende stemmen. In 1866 is dit werk door C.G.F. Witte geleverd.
Organist de Heer J.J. Koopman.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Mixtuur, Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Holfluit 8', Gamba 8', Violine 4', Roerfluit 4'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Koppelingen, Ventiel, Calcant, Tacet.

Mehrere dispositionen

Na de werkzaamheden van Leeflang luidde de dispositie:
Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2' (1961), Mixtuur III-V sterk, Trompet 8'.
Bovenwerk: Holfluit 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 4', Flageolet 2' (1866/1961), Sesquialter II sterk (1961), Tremulant.
Pedaal: Bourdon 16', Prestant 8' (transmissie), Schalmei 4' (1961).
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

Literatur

Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
Programma van de ingebruikneming van het gerestaureerde orgel in de Gereformeerde Kerk te Anjum op zaterdag 15 april 1961 's avonds 7.30 uur.
Bätz-Witte orgel prooi der vlammen / Harke Iedema. - In: Het Orgelblad, jrg. 14 nr. 1/2, januari/februari 1971.
Repertorium van advertenties in de 'Kerkelijke Courant' / W.D. van der Kleij. - In: De Mixtuur, nr. 66, september 1990.
Orgels in de stad Utrecht : Zes eeuwen geschiedenis en een inventarisatie / Peter van Dijk, Ronald Doornekamp. - Utrecht: Stichting Organisatie Oude Muziek, 1992.
De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
"Zoodat wij hem met vrijmoedigheid aan de Friesche Kerken aanbevelen" : over Taeke Pieters Klimstra (1858-1945) orgelmaker te Wierum en Metslawier / Victor Timmer. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 2006. - (Publicatie nr. 64).

Übrige Quellen

Jan Koelewijn

Quelle: Postcard

Bild: E.F. Georges