Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Jan van der Male. Datering: 22 March 2011.

Foto: Jan van der Male

Haarlem, Nederland (Noord-Holland) - Kerk van Maria, Heilige Moeder van de Verlosser (Haarlem-Schalkwijk)
Gemeente: Haarlem
Adres: Rijksstraatweg 355, 2025 DB, Haarlem
Website: https://rkhaarlem.nl/

Beschrijving nr.: 1002112.

Gebouwd door: Maarschalkerweerd & Zoon (1905)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1902 Maarschalkerweerd & Zoon  nieuwbouw
1938 P.J. Adema & Zn.  diverse werkzaamheden
1976 Adema-Schreurs Kerkorgelbouw  overplaatsing
1999 J.J. Elbertse & Zn.  restauratie

  • In 1902 bouwde het Utrechtse orgelmakersbedrijf Maarschalkerweerd & Zoon een tweeklaviers orgel voor de in 1898 gebouwde Sint Jozefkerk in Breda. Oorspronkelijk zou het instrument 27 stemmen krijgen. Vermoedelijk zou het in twee kassen zijn gebouwd. Mogelijk in afwachting van betere financiële tijden kreeg het orgel slechts 10 stemmen in één orgelkas: 6 stemmen op het hoofdwerk en 4 op het tweede manuaal. Omdat de zes pedaalregisters niet verwezenlijkt werden, werd de Bourdon 16' van het hoofdwerk als transmissie op het pedaal bespeelbaar gemaakt. In 1938 werd het orgel door orgelmaker Adema uit Amsterdam binnen de kerk verplaatst. Na sluiting van de Sint Jozefkerk in 1976 werd het Maarschalkerweerd-orgel in datzelfde jaar overgeplaatst naar de H. Moeder van Verlosserkerk in Haarlem-Schalkwijk.
  • In deze kerk, ontworpen door architect J.G. de Groot en in 1966 in gebruik genomen, werd het orgel aan de linkerzijde van het liturgisch centrum opgebouwd. Hierbij werd de dispositie uitgebreid met twee stemmen op het Récit en twee stemmen op het pedaal. Waarschijnlijk werd hierbij tevens de oorsponkelijk pneumatische tractuur geëlektrificeerd. De werkzaamheden werden uitgevoerd door Hubert Schreurs van Adema Kerkorgelbouw. Daarbij assisteerden veel vrijwilligers van het koor Cantate Domino en andere parochianen. In 1999 werd door de firma J.J. Elbertse uit Soest groot onderhoud uitgevoerd. In 2011 of 2012 zal het instrument opnieuw worden schoongemaakt.
  • In 1898 kwam de Sint Jozefkerk in Breda gereed. Het was een driebeukige neogotische kruisbasiliek die was ontworpen door J.J. van Langelaar, een leerling van de bekende architect P.J.H. Cuypers. Pas in 1937 werd aan de westzijde een hoge kerktoren toegevoegd, ontworpen door J. Berben. Nadat ondermeer de Maria Hemelvaartkerk en de Sint Barbarakathedraal in respectievelijk 1967 en 1969 werden gesloopt, moest wegens teruglopend ledenaantal ook de de Sint Jozefkerk in 1975 sluiten. De laatste dienst was op 26 oktober 1975. De kerk en toren werden in 1976 gesloopt, de pastorie bleef behouden.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1902BredaSint Jozefkerk
1976HaarlemKerk van Maria, Heilige Moeder van de Verlosser (Haarlem-Schalkwijk)

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk6
- Reciet (Zwelwerk)6
- Pedaal3
Totaal aantal stemmen15
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Flûte Harmonique 8', Prestant 4', Mixtuur, Trompet 8'.
Reciet (in zwelkast) (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Voix Céleste 8', Flute Dolce 4', Woudfluit 2', Basson-Hobo 8'.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaaf 8', Fagot 16'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Reciet, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Reciet.

Literatuur
  • Vermeld in: Brabants orgelbezit : een inventarisatie van Brabantse orgels / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch: Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant, 1975.
  • Maarschalkerweerd & Zoon - Orgelmakers te Utrecht / Jos Laus. - Alphen aan den Rijn : Canaletto, 2008.
  • Het historische orgel in Nederland supplement / Peter van Dijk, Rogér van Dijk, Hans Fidom , Hans Steketee (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2010. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 15).
Overige bronnen
  • Jan van der Male

Foto: Jan van der Male. Datering: 22 March 2011.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 22 March 2011.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 22 March 2011.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 22 March 2011.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 22 March 2011.
Foto: Jan van der Male
Foto: Jan van der Male. Datering: 22 March 2011.
Foto: Jan van der Male