Spring naar content
Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: Piet Bron. Datering: 5 April 2005.

Bild: Piet Bron

Zaandam, Nederland (Noord-Holland) - Maartenskerk
Gemeinde: Zaanstad
Adresse: Vinkenstraat 34, 1506 CM, Zaandam
Website: http://www.evangelisch-luthers.nl/gemeente/Zaandam

Beschreibung nr.: 1001332.

Gebaut von: Maarschalkerweerd & Zoon (1900)
Die Orgel enthält älteren Material: Organ case aus 1737 von Christian Müller

JahrOrgelbauerOpusAktivität
1737 Christian Müller  Neubau
1842 Pieter Flaes  Änders der Disposition
1900 Maarschalkerweerd & Zoon  Neubau im alten Gehäuse

  • Christian Müller bouwde in 1737 een orgel voor de Lutherse Kerk te Zaandam. Het instrument was op 24 september 1737 gereed en goedgekeurd. Het orgel was een geschenk aan de kerk van Baltus van Sitten. Op 29 september 1737 is het officieel in gebruik genomen. Johan Pieter Zoutendaal werd als organist aangesteld. In 1842 werkte Pieter Flaes aan het orgel. Hij vernieuwde de Mixtuur en plaatste een nieuwe Holpijp.
  • Van het binnenwerk is niets meer overgebleven: in de oude kas van Müller uit 1737 bouwde Maarschalkerweerd in 1900 een nieuw pneumatisch orgel. In 1898 was een restauratie van het orgel dringend nodig. De firma D.G. Steenkuyl zou het werk uit gaan voeren. Steenkuyl stelde voor het instrument te wijzigen, maar met behoud van het meeste bestaande pijpwerk. Wel zouden windladen pneumatisch worden gemaakt. De werkzaamheden zouden echter te veel tijd gaan kosten. Een plan van Maarschalkerweerd voor een geheel nieuw pneumatisch binnenwerk werd daarom aangenomen en in 1900 uitgevoerd. De oude frontpijpen zijn opnieuw gebruikt, maar deze zijn wel gewijzigd. In het binnenwerk is nog enig pijpwerk uit 1737 aanwezig.

Technische Daten
Anzahl Register pro Manual
- Hoofdwerk8
- Zwelwerk7
- Pedaal4
Gesamtzahl der Stimmen19
TastentrakturPneumatic
RegistertrakturPneumatic
Windlade(n)Cone chests
TemperaturEqual temperament

Disposition
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' - grotendeels 1737, Prestant 8' - front 1737; discant dubbelkorig, Roerfluit 8' - discant 1737, Flûte Harmonique 8' - C-B uit Roerfluit, Salicionaal 8', Octaaf 4' - vanaf c 1737, Mixtuur II-IV sterk - 1842, Trompet 8'.
Zwelwerk (C-f'''): Fluit Travers 8', Holpyp 8' - 1842, Gamba 8', Voix Céleste 8', Melofoon 4', Piccolo 2' - 1737, Basson-Hobo 8'.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - C-b 1737, Octaaf 8', Fluit 4', Fagot 16'.
Koppeln: Hoofdwerk - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Zwelwerk.
Nebenregister und Spielhilfen: 3 vaste combinaties, Calcant, Nihil.

Übrige dispositiondaten
Mehrere dispositionen De dispositie van het Müller-orgel luidde in 1899:
Onderklavier: Bourdon 16', Quintadeen 8', Octaaf 4', Quint 3', Superoctaaf 2', Mixtuur , Tertiaan , Trompet 8'.
Bovenklavier: Prestant 8' (discant dubbelkorig), Roerfluit 8', Gemshoorn 4', Nachthoorn 2', Flageolet 1 1/2', Cornet (discant).
Pedaal: Aangehangen.
Manuaalomvang: C-c''', pedaalomvang C-c'.
Literatur
  • Het "Christian-Müller orgel" in de Lutherse kerk te Zaandam / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 62 nr. 2, februari 1966.
  • Het "Christian Müller-orgel" in de Lutherse kerk te Zaandam (II) / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 62 nr. 3, maart 1966.
  • Werklijst Flaes en Brünjes : 1842-1844a / G. Verloop. - In: De Mixtuur, nr. 2, maart 1971.
  • De mini Orgelvriend : Zaterdag 5 juni 1982, orgeldag Zaandam. - Amersfoort: Willemsen, 1982.
  • Een exemplaar van 'Hess' met aantekeningen / Victor Timmer. - In: De Mixtuur, nr. 59, maart 1988.
  • Orgels in Noord-Holland : Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse kerkorgels / Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot. - Schoorl : Uitgeverij Pirola, 1996.
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • Orgelrijk / Carel van Gestel. - Zaltbommel : Aprilis, 2003.
  • Maarschalkerweerd & Zoon - Orgelmakers te Utrecht / Jos Laus. - Alphen aan den Rijn : Canaletto, 2008.
  • Christian Müller Orgelmaker in Amsterdam : Proefschrift [...] / Geert Hermen (Gerben) Gritter. - Utrecht : Universiteit Utrecht, 2014.
Aufnahmen Verborgen parels van Michaël Maarschalkerweerd / Gerrit Christiaan de Gier, Erik Koevoets, Arjen Leistra, Gerben Mourik. - MMH2015/17-1 (4CD). - 2017. - Opgenomen op twaalf verschillende orgels.

Bild: Piet Bron. Datering: 5 April 2005.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 5 April 2005.
Bild: Piet Bron
Bild: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Bild: Janco Schout
Bild: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Bild: Janco Schout
Bild: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Bild: Janco Schout
Bild: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Bild: Janco Schout
Bild: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Bild: Janco Schout
Bild: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Bild: Janco Schout