Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron
Schiedam, Nederland (Zuid-Holland) - Grote- of Sint Janskerk
Gemeente: Schiedam
Website: http://www.pknschiedam.nl/
Beschrijving nr.: 1001193.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0030.
Gebouwd door: firma D.A. Flentrop (1975)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1552 van Hendrick Niehoff
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Octaaf 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk, Mixtuur IV-V sterk, Scherp IV sterk, Trompet 16', Trompet 8'.
Rugwerk (CDE-d'''): Prestant 8', Gedekt 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Sesquialter II sterk (B/D), Mixtuur IV sterk, Dulciaan 8'.
Bovenwerk (C-f'''): Baarpijp 8', Quintadeen 8', Roerfluit 4', Nasard 3', Woudfluit 2', Tertiaan 1 3/5', Flageolet 1', Vox Humana 8'.
Pedaal (C-f'): Prestant 16' - 2011, Bourdon 16', Roerquint 12' - 2011, Prestant 8', Bourdon 8', Roerquint 6', Octaaf 4', Mixtuur V sterk, Fagot 32' - 2012, Bazuin 16', Trompet 8', Klaroen 4'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk.
Foto: Piet Bron
Schiedam, Nederland (Zuid-Holland) - Grote- of Sint Janskerk
Gemeente: Schiedam
Website: http://www.pknschiedam.nl/
Beschrijving nr.: 1001193.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0030.
Gebouwd door: firma D.A. Flentrop (1975)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1552 van Hendrick Niehoff
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1552 | Hendrick Niehoff | nieuwbouw | 1737 | Rudolf Garrels | restauratie | 1776 | Pieter Stants | diverse werkzaamheden | 1778 | Albertus Johannes van Gruisen | diverse werkzaamheden | 1919 | firma A. Standaart | ombouw | 1952 | firma D.A. Flentrop | wijzigen dispositie | 1975 | firma D.A. Flentrop | nieuwbouw in bestaande kas | 1994 | Flentrop Orgelbouw | diverse werkzaamheden | 2011 | Van den Heuvel Orgelbouw | restauratie en uitbreiding | 2012 | Van den Heuvel Orgelbouw | uitbreiding |
- Het orgel van Schiedam dateert uit 1550-1552. In die jaren bouwde Hendrik Niehoff een nieuw orgel in de kerk. De kassen van Hoofdwerk en Rugwerk zijn gemaakt door Adriaan Schalken. De kassen van het pedaal zijn later aangebouwd, waarschijnlijk in 1680. Ook wordt Jacob Cools wel genoemd als maker van deze kassen, in 1712. Het snijwerk is uit 1724, van de hand van Alexander Pluskens. De bazuinblazende engel midden boven het orgel is in 1725 gemaakt door François van Douwe.
- In 1775 werd Hinsz gevraagd het orgel in Schiedam te keuren. Het was in 1736-1737 door Garrels verbouwd, maar verkeerde inmiddels in slechte staat. Hinsz adviseerde om een geheel nieuw orgel te laten bouwen. Als bouwer adviseerde hij Johan Godfried Hildebrand uit Hamburg. De kerkvoogdij nam daarop contact met deze bouwer op, maar hij kwam in 1776 te overlijden. Uiteindelijk werd beslist om het orgel niet te vervangen, maar te laten repareren. Pieter Stants uit Gouda begon hiermee, maar het werk werd in 1778 voltooid door Albertus van Gruisen.
- Het orgel is in de loop van de tijd meerdere malen verbouwd en aangepast. In 1919 voerde Standaart een enorme verbouwing uit. Hoewel dit niet werd toegegeven, bleek dat er een nieuw pneumatisch instrument achter de oude kassen was geplaatst. Vrijwel al het historische pijpwerk werd verwijderd en is vernietigd. Hieronder bevond zich nog pijpwerk uit 1550. Het rugpositief bleef leeg. Het nieuwe orgel werd op woensdag 18 december 1919 in gebruik genomen.
- In de jaren 1945-1948 is de kas in oorspronkelijke staat gebracht en de oude kleur opnieuw aangebracht. De firma Flentrop wijzigde in 1952 de dispositie door vier registers te vervangen: op manuaal I de Viool d'Amour 8' door een Quint 2 2/3', op manuaal II Viool da Gamba en Voix Celeste door respectievelijk Terts 1 3/5' en Prestant 4', en op het pedaal de Cello 8' door een Fluit 2'.
- Sinds dat jaar men aan de slag gegaan om een nieuw orgel in de kassen te plaatsen dat aan moest sluiten bij het historische karakter. De werkzaamheden startten in 1971. In 1975 leverde Flentrop een vrijwel geheel nieuw orgel op in de bestaande kassen. Adviseurs bij de bouw waren Willem Hülsmann en Jacques P. Bekkers. Hierin is maar weinig historisch pijpwerk gebruikt. Het binnenwerk van Standaart is gesloopt. Het orgel werd op woensdag 2 april 1975 aan de pers gepresenteerd. Op vrijdag 4 april 1975 is het orgel in gebruik genomen met een bespeling door de beide adviseurs. In 1994 voerde Flentrop revisiewerkzaamheden uit. Op advies van Henk Kooiker is de winddruk verlaagd, werden enkele correcties in de intonatie aangebracht en is de Werckmeister-III-temperatuur vervangen door een evenredig zwevende. Op 29 juli 1994 nam men het orgel weer in gebruik.
- In 2010/2011 voerde de firma Van den Heuvel groot onderhoud uit. Tevens is het orgel uitgebreid met twee nieuwe registers op het pedaal, te weten een Prestant 16' en een Roerquint 12'. Er is ruimte voorbereid voor een Fagot 32'. Op 30 april 2011 nam men het orgel weer in gebruik met een concert door Arjen Leistra. De Fagot 32' is in 2012 geplaatst en is op 30 april 2012 in gebruik genomen tijdens een concert door Arjen Leistra.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 12 |
| - Rugwerk | 7 |
| - Bovenwerk | 8 |
| - Pedaal | 12 (11) |
| Totaal aantal stemmen | 39 (38) |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 440 Hz |
| Temperatuur | Equal temperament |
| Winddruk | 83 mm |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Octaaf 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk, Mixtuur IV-V sterk, Scherp IV sterk, Trompet 16', Trompet 8'.
Rugwerk (CDE-d'''): Prestant 8', Gedekt 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Sesquialter II sterk (B/D), Mixtuur IV sterk, Dulciaan 8'.
Bovenwerk (C-f'''): Baarpijp 8', Quintadeen 8', Roerfluit 4', Nasard 3', Woudfluit 2', Tertiaan 1 3/5', Flageolet 1', Vox Humana 8'.
Pedaal (C-f'): Prestant 16' - 2011, Bourdon 16', Roerquint 12' - 2011, Prestant 8', Bourdon 8', Roerquint 6', Octaaf 4', Mixtuur V sterk, Fagot 32' - 2012, Bazuin 16', Trompet 8', Klaroen 4'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk.
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Hess (1774) |
Het Orgel in de Groote-Kerk, met drie Hand-Clavieren en een Vry Pedaal, heeft 30 stemmen. Manuaal, 12 stemmen: Praestant 8', Holpyp 8', Octaav 8', Octaav 4', Super Octaav 2', Gemshoorn 2', Quint 3', Mixtuur, Scherp, Sexquialtra en Cornet. BovenClavier, 6 stemmen: Baarpyp 8', Quintadeena 8', Rhoerfluit 4', Octaav 2', Tolkaan 8' en Voxhumana 8'. Rugpositief, 7 stemmen: Praestant 8', Holpyp 8', Praestant 4', Octaav 2', Siflet 1', Quint 3' en Mixtuur. Pedaal, 6 stemmen: Praestant 16', Bourdon 16', Praestant 8', Octaav 4', Quint 6' en Bazuyn 16'. |
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Groote of St. Janskerk te Schiedam heeft drie klavieren, vrij pedaal en 32 sprekende stemmen. Het is omstreeks 1680 vervaardigd; de naam van den Orgelmaker is echter niet meer bekend. Organist de Heer H.J.P. Textor. Hoofdmanuaal: Prestant 16' (disc.), Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2', Cornet 6 st., Mixtuur 2, 3 st., Sexquial. 2, 3 st., Scherp 2 st., Trompet 8'. Bovenmanuaal: Holpijp 8', Baarpijp 8', Quintadeen 8', Tolcaan 4', Vox Humana 8'. Rugwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Fluit trav. 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Octaaf 1', Sup. Octaaf 2', Mixtuur 3 st. Pedaal: Prestant 8', Bourdon 16', Subbas 16', Quint 6', Octaaf 4', Bazuin 16'. Stomme registers: Koppelingen, Tremulanten. |
| Verschillende disposities |
|
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
| Links |
http://vandenheuvel-orgelbouw.nl/component/k2/item/160-grotekerk-schiedam.html https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=4308 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |