Spring naar content
Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: Piet Bron. Datering: 4 May 2007.

Bild: Piet Bron

Oirschot, Nederland (Noord-Brabant) - Sint Pieterskerk (Kerk van Sint Petrus' Banden)

Weitergeleitet von: Hertogenbosch, 's - Sint Pieterskerk (1847 - 1977)

Gemeinde: Oirschot
Adresse: Markt, 5688, Oirschot
Website: http://www.petrusparochie.nl/

Beschreibung nr.: 1001117.

Gebaut von: Franciscus Cornelis Smits (1847)

JahrOrgelbauerOpusAktivität
1847 Franciscus Cornelis Smits  Neubau
1866 Johannes J. Vollebregt & Zn.  Verschiedene Tätigkeiten
1900 Gebroeders Franssen  Umbau
1947 Verschueren Orgelbouw  Restaurierung
1956 Verschueren Orgelbouw  Restaurierung
1978 Verschueren Orgelbouw  Übersetzung
2000 Verschueren Orgelbouw  Restaurierung
2014 Verschueren Orgelbouw  Verschiedene Tätigkeiten

  • In de Sint Petruskerk te Oirschot had sinds 1807 het oude orgel uit de Maastrichtse Minderbroederskerk gestaan. Het gebouw was sinds 1804 weer in katholieke handen. Dit orgel was in de negentiende eeuw uitgebreid met een vrij pedaal. In 1904 stortte de toren van de kerk in, waardoor het orgel ernstig beschadigd raakte. In 1920 kocht men een nieuw pneumatisch instrument bij de Oostenrijkse orgelfabriek Caecilia, dat in 1924 werd geplaatst. Bij een beschieting in 1944 brandde kerk en toren volledig uit. Na de herbouw bouwde Vermeulen in 1953 een nieuw drieklaviers electro-pneumatisch instrument. Dit orgel is in 1977 verkocht en vervangen door het orgel afkomstig uit de Bossche Pieterskerk, die per 1 januari 1972 werd gesloten. Ook de preekstoel uit de Pieterskerk is in Oirschot geplaatst. In 1983 is de Bossche kerk afgebroken.
  • Franciscus Cornelis Smits bouwde tussen 1843 en 1847 aan het nieuwe orgel voor de Bossche Sint Pieterskerk. Deze kerk was een zogenaamde Waterstaatskerk, gebouwd in 1842-1843 naar ontwerp van J.H. Laffertee. Het front van het nieuwe orgel was geïnspireerd door het front van het orgel in de Sint Janskathedraal in Den Bosch. Het instrument kon worden besteld dankzij een grote schenking van Martinus Franciscus de Wijs, jeneverstoker in Den Bosch. Het orgel had van oorsprong een transponeerinrichting, waardoor het gehele instrument een halve toon hoger kon worden gestemd. Deze inrichting is echter al lang verdwenen. In 1866 is het orgel gerepareerd door Vollebregt. De gebroeders Franssen werkten in 1900 aan het instrument. Zij maakten een nieuwe klaviatuur met een pneumatische Barker-machine voor het hoofdwerk. Het bovenwerk werd in een zwelkast geplaatst, en de toonhoogte van het instrument werd gewijzigd in de Parijse kamertoon (435 Hz).
  • Tijdens de tweede wereldoorlog raakte het orgel beschadigd. Na de oorlog reviseerde Verschueren het in de jaren 1946/1947. In 1956 volgde een restauratie onder advies van Hub. Houët namens de KKOR. Na sluiting van de kerk in 1972 leek het lot van het orgel bezegeld. Door inzet van Hans Straatman is uiteindelijk een nieuwe plaats voor het instrument gevonden in Oirschot. Verschueren plaatste het orgel over in 1977/1978 en voerde een grondige restauratie uit. De oude toestand is geheel hersteld. Naar voorbeeld van de Smits-klavieren in Grave is een nieuwe klaviatuur gemaakt. De zwelkast is verwijderd, de toonhoogte hersteld en het gehele orgel is in nieuwstaat gebracht. De transpositie-inrichting is niet hersteld, omdat er geen enkel spoor meer van was te vinden. Ook de oorspronkelijke zwelinrichting van Smits - het dak van het orgel kon op en neer worden bewogen - is niet hersteld. Adviseur bij de restauratiewerkzaamheden was Hans van der Harst.
  • De firma Verschueren voerde in 2000 een restauratie uit, waarbij het pijpwerk is hersteld. In 2014 zal opnieuw een restauratie worden uitgevoerd door de firma Verschueren omdat er opnieuw problemen zijn door het verzakken van de kernen in de grote labiaalpijpen en er oxydatie optreedt op de tongwerken.

Kurze Übersicht der Orte, an denen die Orgel gestanden hat
1847Hertogenbosch, 'sSint Pieterskerk
1978OirschotSint Pieterskerk

Technische Daten
Anzahl Register pro Manual
- Hoofdwerk12
- Rugwerk11
- Bovenwerk12
- Pedaal10
Gesamtzahl der Stimmen45
TastentrakturMechanical
RegistertrakturMechanical
Windlade(n)Slider chests
TonhöheKamertoon (1/2 toon onder a'=440 Hz)
TemperaturEqual temperament
Winddruck78 mm

Disposition
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Quint 3' (bas), Octaaf 2', Mixtuur IV sterk, Cornet III sterk (discant), Trompet 16', Trompet 8', Harmonica 8', Tremulant.
Rugwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Fluittravers 8' (discant), Prestant 4', Fluit 4' (B/D), Octaaf 2', Flagelet 1', Mixtuur II sterk, Trompet 8', Dulciaan 8', Tremulant.
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Viola da Gamba 8', Prestant 4', Gemshoorn 4', Blokfluit 2', Carillon III sterk (discant), Sesquialter II sterk, Oboë 8' (discant), Ophikleïd 8' (bas), Kromhoorn 8', Vox Humana 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Fluit 8', Prestant 4', Mixtuur III sterk, Bazuin 16', Trompet 8', Serpent 8', Klairon 4'.
Koppeln: Hoofdwerk - Rugwerk (gedeeld), Hoofdwerk - Bovenwerk (gedeeld), Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk.

Gemischte StimmeZusammensetzung
Mixtuur IV sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'- 1/2'. c°: 2' - 1 1/3' - 1' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 2'.
Cornet III sterk discant (Hoofdwerk) c': 8' - 4' - 2 2/3'.
Mixtuur II sterk (Rugwerk) C: 1' - 2/3'. c°: 1 1/3' - 1'. c': 2' - 1 1/3'. c'': 2 2/3' - 2'. c''': 4' - 2 2/3'.
Sesquialter II sterk (Bovenwerk) C: 2 2/3' - 1 3/5'.
Carillon III sterk discant (Bovenwerk) c': 4' - 1 3/5' - 1'.
Mixtuur V sterk (Pedaal) C: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'.
Übrige dispositiondaten
Broekhuijzen (1855) Groot-Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Quint 3' (bas), Octaaf 2', Mixtuur IV sterk, Cornet III sterk (discant), Trompet 16', Trompet 8' en Harmonica 8'.
Rugwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Fluittravers 8' (discant), Prestant 4', Fluit 4' (gedeeld), Octaaf 2', Flagelet 1', Mixtuur II sterk, Trompet 8' en Dulciaan 8'.
Bovenwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Prestant 4', Gemshoorn 4', Blokfluit 2', Sesquialter II sterk, Carillon III sterk (discant), Kromhoorn 8', Vox Humana 8', Ophikleid 8' (bas) en Oboë 8' (discant).
Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Fluit 8', Prestant 4', Mixtuur V sterk, Bazuin 16', Trompet 8', Serpent 8' en Klairon 4'.
Twee gehalveerde manuaalkoppels, voorts koppels Pedaal - Groot-Manuaal en Pedaal - Rugwerk.
Vier afsluiters, tremulant, ventiel, zwelling. Zes blaasbalgen.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de St. Pieterskerk te 's Hertogenbosch heeft 44 sprekende stemmen, drie klavieren en vrij pedaal. In 1847 is het werk door Smits uit Reek geleverd.
Organist de Heer Henri Cooymans.
Hoofdklavier: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet 3 st., Mixtuur 2 st., Trompet 16', Trompet 8', Basson 8'.
Bovenklavier: Prestant 8', Viola di Gamba 8', Holpijp 8', Prestant 4', Gemshoorn 4', Fluit 2', Sexquialter 3 st., Carillon, Hautbois-Basson 8', Kromhoorn 8', Vox Humana 8'.
Rugwerk: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Fluit trav. (disc.) 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Flageolet 1', Mixtuur, Trompet 8', Clairon 8'.
Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Holpijp 8', Prestant 4', Mixtuur 2 (st.), Bazuin 16', Trompet 8', Serpent 8', Clairon 4'.
Stomme registers: Koppelingen, Afsluiting, Tremulant.
Literatur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Orgels in Nederland / mr. A. Bouman. - Amsterdam: Allert de Lange, 1943. - (Heemschutserie ; 34).
  • Nederland... orgelland / mr. A. Bouman. - 3e geh.omgew.druk. - Leiden: Spruyt, Van Mantgem & De Does, 1964.
  • Nederlandse Orgelpracht : Het orgel in de St.Pieterskerk te 's-Hertogenbos / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 12 nr. 12, december 1970.
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 2, februari 1973.
  • Voorzitter Bossche werkgroep laat zich uit protest verbaliseren.... : Befaamd Smits-orgel prooi van ergerlijk vandalisme. - In: De Orgelvriend, jrg. 15 nr. 9, september 1973. - Overgenomen uit 'Brabants Dagblad'.
  • Orgelbouwnieuws : Orgel Sint Pieter te 's-Hertogenbosch. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 11, november 1973.
  • Orgel ABC : Orgelfoto-album. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1976]. - Extra editie van "De Orgelvriend".
  • Korte orgelbouw-berichten / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 72 nr. 10, oktober 1976.
  • Uit dagbladen & tijdschriften: Orgel uit Bossche St. Pieter wordt gerestaureerd, Oirschot monument rijker. - In: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 10, oktober 1976. - Overgenomen uit het Brabants Dagblad van 6 augustus 1976.
  • Orgels in de Parochiekerk van Sint Pieter te Oirschot / Hans van der Harst. - [Oirschot] : [Parochie Sint Pieter], 1978. - Uitgegeven ter gelegenheid van de ingebruikname.
  • Het orgel in de Kerk van Sint Petrus banden te Oirschot / Hans van der Harst. - In: Het Orgel, jrg. 74 nr. 10, oktober 1978.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Orgels (1) / Bert Wisgerhof. - In: Katholiek Nieuwsblad, 25 mei 1984.
  • Het orgel in de kerk van Sint Petrus Banden te Oirschot. - In: De Orgelvriend, jrg. 27 nr. 9, september 1985.
  • Werk van Niehoff, Hocque en Goltfus in Oirschot / F.P.M. Jespers. - In: De Mixtuur, nr. 70, februari 1992. - Artikel over de periode vóór 1764.
  • De St.Petruskerk te Oirschot en haar orgel / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 36 nr. 5, mei 1994.
  • De orgelbouwers Smits : enkele aspecten van hun leven en werk / Angeline Augustus, Johan Zoutendijk [red.]. - [S.l.] : Het Brabantse Orgel, [1994].
  • Het historische orgel in Nederland 1840 - 1849 / Peter van Dijk (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2002. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 6).
  • Orgelrijk / Carel van Gestel. - Zaltbommel : Aprilis, 2003.
  • Sint Pieter : Een verdwenen parochiekerk uit de binnenstad van 's-Hertogenbosch / Toine Janssen. - 's-Hertogenbosch : Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch, [s.a.].
  • Brabants orgel allerlei : Herstel majestueuze Smits-orgel (1846) in Oirschot. - In: Brabants Orgelrijkdom 2014.
  • De orgelmakers Smits te Reek (bij Grave) / J.G.P.G. Boogaarts. - Zutphen : WalburgPers, 2017.
  • Kerken en kapellen in de stad 's-Hertogenbosch en hun orgels. - 's-Hertogenbosch : Kring Vrienden van 's -Hertogenbosch, 2017.
  • Najaarsexcursie Zaterdag 12 oktober / Wim van der Ros. - In: Brabants Orgelrijkdom 2019. - [Gratis Orgelmagazine van de Brabantse Orgelfederatie].
  • Najaarsexcursie naar Eindhoven, Oirschot en Boxtel / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 61, nr. 8, oktober 2019.
  • De orgelmakers Smits en het orgel van de Sint Jan in Den Bosch / Frans Jespers. - In: De Orgelvriend, jrg. 63, nr. 9, november 2021.
Aufnahmen
  • Brabants Orgelrijkdom XXVIII : Zaterdag 12 oktober 2019 : Eindhoven Oirschot Boxtel. - BOF 201902 (CD). - 2019. - Opgenomen in Eindhoven en Oirschot.
  • Het Smitsorgel in de Sint Petruskerk te Oirschot / Gerard Hafkenscheid m.m.v. Auke van der Merk, trompet. - RFS200402 (CD). - 2004.
  • Smits-orgels : Aarle-Rixtel, Boxtel, Den Dungen, Oirschot, Schijndel / Aldert Winkelman. - Jubal ZV 90108 (CD). - 1993.
  • Smits-orgel St. Petruskerk te Oirschot / Aldert Winkelman. - Jubal ZV 8999-2 (CD) . - 1989.
  • Werken uit Rococo en Romantiek / Willem van Twillert. - Festivo FECD 110 (CD). - 1988.
  • De Smits-orgels : Louis Toebosch bespeelt het Smits-orgel van de St.Petruskerk te Oirschot. - Eurosound ES 46402 (LP). - 1980. - (Brabantse orgelcultuur). - Uitgegeven door het Noordbrabants Genootschap.
YouTube
Bild: Piet Bron. Datering: 4 May 2007.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 4 May 2007.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 4 May 2007.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 4 May 2007.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 4 May 2007.
Bild: Piet Bron
Bild: Piet Bron. Datering: 4 May 2007.
Bild: Piet Bron
Bild: Michiel van 't Einde. Datering: 9 January 2013.
Bild: Michiel van 't Einde
Bild: Michiel van 't Einde. Datering: 9 January 2013.
Bild: Michiel van 't Einde
Bild: Michiel van 't Einde. Datering: 9 January 2013.
Bild: Michiel van 't Einde
Bild: Michiel van 't Einde. Datering: 9 January 2013.
Bild: Michiel van 't Einde
Bild: Michiel van 't Einde. Datering: 9 January 2013.
Bild: Michiel van 't Einde
Bild: Michiel van 't Einde. Datering: 9 January 2013.
Bild: Michiel van 't Einde
Bild: Willem IJdo. Datering: 12 October 2019.
Bild: Willem IJdo
Bild: Michiel van 't Einde. Datering: 9 January 2013.
Bild: Michiel van 't Einde
Bild: Piet Bron. Datering: 20 September 2008.
Bild: Piet Bron
Situatie in 's-Hertogenbosch.
Situatie in 's-Hertogenbosch.
Situatie in 's-Hertogenbosch.
Situatie in 's-Hertogenbosch. Quelle: Studio Wijdio.
Quelle: Studio Wijdio
Situatie in 's-Hertogenbosch.
Situatie in 's-Hertogenbosch.
Situatie in 's-Hertogenbosch.