Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Willem IJdo
Dordrecht, Nederland (Zuid-Holland) - Grote Kerk
Gemeente: Dordrecht
Adres: Lange Geldersekade 2, 3311 CJ, Dordrecht
Website: https://www.grotekerk-dordrecht.nl/
Beschrijving nr.: 1000821.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0001, GR1180 (Nieuwe editie), GR1879.
Gebouwd door: Willem Hendrik Kam (1859)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1675 van Nicolaes van Haeghen
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Gedekt 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Holfluit 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Gemshoorn 2' - 1869, Cornet V sterk (discant), Mixtuur IV-V sterk, Trompet 16', Trompet 8', Clarinet 4'.
Rugwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Bourdon 8', Salicet 8', Gemshoorn 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8', Dulciaan 8', Tremulant - 1987.
Bovenwerk (in zwelkast) (C-f'''): Quintadena 8', Baarpijp 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8' - 1939, Openfluit 4', Salicet 4', Gedektfluit 4', Nazard 3', Woudfluit 2', Carillon III sterk, Schalmei 8', Vox Humana 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 32', Principaal 16', Subbas 16', Violon 16' - 1939, Octaaf 8', Gedekt 8', Quint 6', Octaaf 4', Bazuin 16', Trombone 8', Trompet 4'.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk (1939), Pedaal - Bovenwerk (1987), Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk.
Speelhulpen: Afsluiters op alle klavieren, Barkermachine hoofdwerk - 1939, Pedaal tongwerken af (trede) (inclusief 32' en 6'), Ventiel.
YouTube
Foto: Willem IJdo
Dordrecht, Nederland (Zuid-Holland) - Grote Kerk
Gemeente: Dordrecht
Adres: Lange Geldersekade 2, 3311 CJ, Dordrecht
Website: https://www.grotekerk-dordrecht.nl/
Beschrijving nr.: 1000821.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0001, GR1180 (Nieuwe editie), GR1879.
Gebouwd door: Willem Hendrik Kam (1859)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1675 van Nicolaes van Haeghen
Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1859 | Willem Hendrik Kam | nieuwbouw | 1869 | Christian Gottlieb Friedrich Witte | diverse werkzaamheden | 1939 | Gerrit van Leeuwen | restauratie | 1987 | Ernst Leeflang | restauratie | 2010 | Orgelmakerij Reil | restauratie | 2021 | Orgelmakerij Reil | diverse werkzaamheden |
- Het grote orgel in de Grote Kerk is in 1671-1675 gebouwd door Nicolaas Hagen (of Van Haeghen) in opdracht van de burgemeesters van de stad. Het instrument werd gebouwd naar voorbeeld van het orgel van Hagen uit de Sint Pauluskerk te Antwerpen. De kas werd in 1763 en 1764 van nieuwe ornamenten in rococo-stijl voorzien. Jacobus Robbers voegde in 1767 een Prestant 16' (discant) toe. Het orgel had drie manualen en vrij pedaal, met in totaal 51 stemmen. De Dordrechtse orgelbouwer P.J. Geerkens bouwde het instrument in 1799 volledig om.
- In de jaren 1856-1859 maakte Willem Hendrik Kam een volledig nieuw orgel in de oude kas. De kas werd op onderdelen gewijzigd. C.G.F. Witte voerde in 1869 enkele verbeteringen uit, waarbij ook de dispositie werd gewijzigd: de Scherp van het Hoofdwerk werd vervangen door een Gemshoorn 2', en de samenstelling van de Mixturen paste hij aan, onder andere door de tertskoren te verwijderen.
- In 1939 is het orgel door Van Leeuwen gerestaureerd, geadviseerd door een commissie onder leiding van J.G. van Herwaarden, organist van de Nieuwe Zuiderkerk in Rotterdam. Van Leeuwen plaatste een barkermachine op het Hoofdwerk, en verving van de Viola di Gamba 8' (Bovenwerk) en de Violon 16' (Pedaal) het pijpwerk door nieuw. Tevens werd een zwelkast gemaakt om het Bovenwerk, er werd een koppeling Pedaal - Rugwerk gemaakt, en er werden twee stemmen toegevoegd. Op 24 mei 1939 nam men het orgel opnieuw in gebruik.
- In 1987 is het orgel gerestaureerd door de firma Leeflang uit Apeldoorn. Bij deze restauratie werd de tractuur deels vernieuwd, er werd een koppeling Pedaal - Bovenwerk aangelegd, en een Tremulant op het Rugwerk geplaatst.
- Aan het begin van de eenentwintigste eeuw is het orgel in een aantal fasen grondig gerestaureerd. De laatste fase werd in het voorjaar van 2010 afgesloten. De werkzaamheden werden uitgevoerd door de firma Reil. Op 21 april 2010 nam men het orgel weer feestelijk in gebruik.
- In 2021 worden de magazijnbalgen van het orgel opnieuw beleerd door de firma Reil. Op 28 mei 2021 kon het orgel weer in gebruik worden genomen. Het orgel werd hierbij bespeeld door Cor Ardesch.
Technische gegevens
Aantal registers per werk | |
- Hoofdwerk | 15 |
- Rugwerk | 13 |
- Bovenwerk | 12 |
- Pedaal | 11 |
Totaal aantal stemmen | 51 |
Toetstractuur | Mechanisch |
Registertractuur | Mechanisch |
Windlade(n) | Sleepladen |
Toonhoogte | a' = 435 Hz |
Temperatuur | Equal temperament |
Winddruk | Hoofdwerk 88 mm, Rugwerk 84 mm, Bovenwerk 75 mm en Pedaal 89 mm waterkolom |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Gedekt 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Holfluit 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Gemshoorn 2' - 1869, Cornet V sterk (discant), Mixtuur IV-V sterk, Trompet 16', Trompet 8', Clarinet 4'.
Rugwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Bourdon 8', Salicet 8', Gemshoorn 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8', Dulciaan 8', Tremulant - 1987.
Bovenwerk (in zwelkast) (C-f'''): Quintadena 8', Baarpijp 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8' - 1939, Openfluit 4', Salicet 4', Gedektfluit 4', Nazard 3', Woudfluit 2', Carillon III sterk, Schalmei 8', Vox Humana 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 32', Principaal 16', Subbas 16', Violon 16' - 1939, Octaaf 8', Gedekt 8', Quint 6', Octaaf 4', Bazuin 16', Trombone 8', Trompet 4'.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk (1939), Pedaal - Bovenwerk (1987), Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk.
Speelhulpen: Afsluiters op alle klavieren, Barkermachine hoofdwerk - 1939, Pedaal tongwerken af (trede) (inclusief 32' en 6'), Ventiel.
Vulstem | Samenstelling |
Mixtuur IV-V sterk (Hoofdwerk) | C: 2' - 1 1/3' - 1'. Fìs°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. fìs°: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. fis': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. fis'': 8' - 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'. |
Mixtuur III-IV sterk (Rugwerk) | C: 1 1/3' - 1'. Fìs°: 2' - 1 1/3' - 1'. fìs°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. fis': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. fis'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'. |
Overige dispositiegegevens | |
---|---|
Hess (1774) |
Het Orgel in de Groote-Kerk, met drie Hand-Clavieren en een Vry-Pedaal, heeft 51 stemmen. Manuaal, 16 stemmen: Praestant 16', Bourdon 16', Praestant 8', Holpyp 8', Quintadeen 8', Octaav 4', Fluit 4', Octaav 2', Cornet 3 st., Echo Cornet 3 st (a), Quint 3', Tertiaan 1 3/5', Mixtuur 6 st., Trompet 8', Voxhumana 8' en Claron 4'. Borstwerk, 13 stemmen: Baarpyp 8', Prestant 4', Openfluit 4', Openfluit 2', Super Oct. 1', Quintfluit 3', Sexquialtra D, Echo Cornet 3 st (b), Cimbel 3 st., Fagot 8' hout, Voxhumana 8', Echo Voxh. 8' D en Sing-Cornet. Rugpositief, 16 stemmen: Praestant 8', Holpyp 8', Octaav 4', Fluit 4', Duytsche fl. 4', Octaav 2', Gemshoorn 2', Super Oct. 1', Siflet 1', Quint 3', Quint 1 1/2', Cornet D, Sexquialtra, Mixtuur, Scherp en Fagot of Tousyn 8'. Pedaal, 6 stemmen: Praestant 16', Praestant 8', Octaav 4', Quint 3', Trompet 16' en Trompet 8'. Stomme Registers: 3 Afsluitingen, 3 Tremulanten, 1 Ventiel, 1 Coppel van 't Manuaal aan 't Borstp., 1 Coppel van 't Rugpositief aan 't Manuaal, 1 Coppel van 't Ondercl. aan het Bovencl. zonder het Middencl. te raaken. Behalven deeze Registers ontmoet men nog twee zogenaamde Nagtegaalen, namelyk een voor het Manuaal en een voor het Borstwerk. (a): Dit is een Echo, van de Cornet in 't Borstwerk. (b): Dit is een Echo, van de Cornet in 't Manuaal. Pronkt deeze Kerk, behalven zyne fraaye Cieraaden, met een kostbaaren Predikstoel, zo mag met regt dit Orgel ook onder een der fraaiste Ornamenten van dit gebouw geschat worden. Immers, behalven dat 'er in dit werk veel zuivere geluiden gevonden worden, welke, wanneer dezelve door kundige handen tot het gehoor overgebragt worden, eenen aanminnigen toon van zig geeven, zo mag insgelyks deszelfs uiterlyk aanzien ook zeer wel door 't oog beschouwd worden. |
Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Groote Kerk te Dordrecht heeft 51 sprekende stemmen, drie klavieren, vrij pedaal. Het werk is in 1859 door W.H. Kam, uit Rotterdam, geleverd. Organist de Heer G.J. de Vries. Hoofdmanuaal: Prestant 16', Gedekt 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Holfluit 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 4, 5 st., Scherp 3 st., Cornet 5 st., Trompet 16', Trompet 8', Clarinet 4'. Bovenmanuaal: Baarpijp 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Quintadeen 8', Salicionaal 4', Openfluit 4', Gedekt 4', Nazard 3', Woudfluit 2', Carillon, Schalmei 8', Vox Humana 8'. Rugpositief: Prestant 8', Bourdon 16', Gemshoorn 8', Salicionaal 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 3, 4 st., Cornet 5 st., Trompet 8', Dulciaan 8'. Pedaal: Subbas (Gedekt) 32', Prestant 16', Violon 16', Subbas 16', Octaaf 8', Gedekt 8', Quint 6', Octaaf 4', Bazuin 16', Trombone 8', Trompet 4'. Stomme registers: Koppelingen, Afsluitingen, Ventiel. |
Verschillende disposities |
|
Literatuur |
|
Opnamen |
|
Links |
https://www.grotekerk-dordrecht.nl/het-grote-kerk-gebouw/de-orgels/ https://www.corardesch.nl/orgels-en-projecten/kam-orgel https://www.orgelnieuws.nl/restauratie-kam-orgel-dordrecht-nadert-voltooiing/ https://bertelbertsen.nl/orgelinfo/dordrecht-grote-kerk/ |