Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.

Foto: Michiel van 't Einde

Berghuizen, Nederland (Drenthe) - Gereformeerde Kerk Ruinerwold-Koekange
Gemeente: De Wolden
Adres: Berghuizen 20, 7961 LT, Ruinerwold

Beschrijving nr.: 1000741.

Gebouwd door: Matthias Amoor (1743)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1743 Matthias Amoor  nieuwbouw
1785 Johannes Schot  wijzigen dispositie
1850 J. Hofmeyer  overplaatsing
1884 Jan Proper  overplaatsing
1903 Jan Proper  wijzigen dispositie
1951 Klaas Doornbos  ombouw
1978 firma D.A. Flentrop  restauratie
2011 Flentrop Orgelbouw  restauratie

  • De Groningse orgelbouwer Matthias Amoor bouwde voor de Nederlands Hervormde Kerk van Raamsdonk in 1743 een nieuw orgel. Het had één manuaal met 11 registers, waarvan de meeste gedeeld, en een aangehangen pedaal. In 1774 wordt het door Hess genoemd. Johannes Schot uit Breda verving in 1785 de Cornet door een Bourdon 16' discant. In 1850 kocht men in Raamsdonk een nieuw orgel. T. Hofmeyer uit Amsterdam verplaatste het oude orgel naar de Hervormde Kerk van Aartswoud. Reeds in 1884 werd het door Proper naar Berghuizen overgeplaatst. In 1903 wijzigde hij de dispositie nog enigszins.
  • De grootste ingreep in de geschiedenis van het orgel was de verbouwing in 1951 door Klaas Doornbos uit Groningen. Deze maakte een rugwerk, met een kas in de stijl van de hoofdwerkkas. Verder maakte hij alle registerdelingen ongedaan. Hij maakte ook een pneumatische pedaallade met een Subbas 16'. De orgelkas werd opnieuw geschilderd, maar niet in de oorspronkelijke kleur. Tijdens de werkzaamheden kwam Doornbos te overlijden. Het werk werd voltooid door zijn knechts Mateboer en Praat. De kwaliteit van het werk was niet zo fantastisch. Al snel vertoonde het orgel mankementen.
  • In 1975 startte D.A. Flentrop een restauratie onder advies van dr. Maarten Vente. Het hoofdwerk werd teruggebracht in de toestand van 1743. Om rug- en hoofdwerk te scheiden werden de registerknoppen van het rugwerk in de rugwerkkas aangebracht. Er werden nieuwe mechanieken in oude stijl gemaakt, ter vervanging van de slechte mechaniek van 1951. Op het rugwerk was nog een plaats vrij, waar een Dulciaan 8' werd geplaatst. De uit 1951 daterende Trompet op het Hoofdwerk werd ook vervangen door een nieuwe, die gekopieerd was van het Amoor-orgel uit Eexta. Het rugwerk werd opnieuw geïntoneerd, zodat het beter bij het hoofdwerk past. De Subbas kreeg een mechanische lade. De oorspronkelijke kleur werd ook hersteld, en het orgel werd gestemd in de Werckmeister-stemming. In 1978 was de restauratie gereed.
  • In 2011 is het orgel door de firma Flentrop gereviseerd en schoongemaakt. Het interieur van de kerk is in 2019 gerenoveerd, waarbij het deels in nieuwe kleuren is geschilderd.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1743RaamsdonkHervormde Kerk
1850AartswoudHervormde Kerk
1884BerghuizenGereformeerde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk12
- Rugwerk7
- Pedaal1
Totaal aantal stemmen20
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 465 Hz
TemperatuurWerckmeister III

Dispositie
Hoofdwerk (C-c'''): Praestant 8' (B/D), Holpijp 8', Octaaf 4', Bourdon 4' (B/D), Quint 3' (B/D), Gedact Quint 3' (B/D), Octaaf 2' (B/D), Woudfluit 2' (B/D), Quint 1 1/2' (B/D), Cornet II sterk (discant) - 1978, Mixtuur III-V sterk (B/D) - deels 1978, Trompet 8' (B/D) - 1978; Kopie uit Eexta.
Rugwerk (C-c'''): Baarpijp 8' - 1951, Quintadeen 8' - 1951, Praestant 4' - 1951, Nachthoorn 2' - 1951, Sesquialter I-II sterk - 1951, Scherp IV sterk - 1951, Dulciaan 8' - 1978.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1977; Spreekt permanent.
Koppelingen: Schuifkoppel manualen, Pedaalkoppeling Hoofdwerk.
Speelhulpen: Tremulant, Ventiel.

Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Raamsdonk - Het orgel in de Gereformeerde-Kerk, is aldus gedisponeerd:
Linkerhand: Praestant 8', Holpyp 8', Bourdon 4', Octaav 2', Waltfluit 2', Quint 3', Ged. Quint 3', Quint 1 1/2', Mixtuur 4 st., Trompet 8' en Tremulant.
Rechterhand: Praestant 8', Octaav 4', Bourdon 4', Octaav 2', Waltfluit 2', Quint 3', Quint 1 1/2', Cornet 2 st., Mixtuur 4 st., Trompet 8' en Ventil.
Verschillende disposities De dispositie luidde tot 1951:
Hoofdwerk: Praestant 8' (gedeeld), Holpijp 8', Octaaf 4', Bourdon 4' (gedeeld), Quint 3' (gedeeld), Gedact Quint 3' (gedeeld), Octaaf 2' (gedeeld), Woudfluit 2' (gedeeld), Quint 1 1/2' (gedeeld), Cornet II sterk, Mixtuur IV sterk (gedeeld), Trompet 8' (gedeeld).
Pedaal: Aangehangen.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Bij de foto's / J.F. van Os. - In: Het Orgel, jrg. 63 nr. 1, januari 1967.
  • Geref. kerk Ruinerwold bezit een Barok-orgel / Maarten Seybel. - Onbekende krant, januari 1967.
  • [Orgels in Drenthe : Aanvulling] / A. de Groot. - In: De Orgelvriend, jrg. 11 nr. 4, april 1969.
  • Het Nederlandse huisorgel in de 17de en 18de eeuw / Arend Jan Gierveld. - [Utrecht] : Vereniging voor Nederlandse muziekgeschiedenis, 1977. - (Muziekhistorische monografieën; 6).
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Er staat een orgel in... / Gert Oost, Bert Wisgerhof, Piet Hartemink. - Baarn: Bosch & Keuning, 1983.
  • Repertorium van de orgels gebouwd door Petrus van Oeckelen, orgelmaker te Harendermolen (Groningen) : doctoraalscriptie muziekwetenschap / Lex Gunnink. - Zwolle : A.C. Gunnink, 1990.
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • 275 jaar Amoor-orgel in Berghuizen / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 60 nr. 3, april 2018.
  • Het Amoor orgel in de kerk van Berghuizen, een Rijksmonument / Lammert van der Heide. - April 2018.
Links https://www.orgelsindrenthe.nl/nederlands/berghuiz.html
http://bert.webbink.eu/?page_id=375

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Berghuizen - Gereformeerde Kerk Ruinerwold-Koekange

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 31 May 2014.
Foto: Michiel van 't Einde