Orgel Databank | Beschreibung Orgel

Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel

Bild: Willem IJdo. Datering: 17 February 2019.

Bild: Willem IJdo

Amsterdam, Nederland (Noord-Holland) - Sint Willibrorduskerk binnen de Veste (De Duif)
Gemeinde: Amsterdam
Adresse: Prinsengracht 756, 1017 LD, Amsterdam
Website: http://www.xs4all.nl/~deduif/

Beschreibung nr.: 1000691.
Kartennummer "De Mixtuur": G38.

Gebaut von: Franciscus Cornelis Smits (1864)

Jahr	Orgelbauer	Opus	Aktivität
1864	Franciscus Cornelis Smits		Neubau
1882	Franciscus Cornelis Smits		Vergrößerung
1896	P.J. Adema & Zn.		Verschiedene Tätigkeiten
1942	Joseph Adema		Umbau
1997	Gebroeders Vermeulen		Restaurierung
2006	J.J. Elbertse & Zn.		Restaurierung

In 1862 bouwde Smits het orgel in Amsterdam. Het is één van de weinige Smits-orgel buiten Noord-Brabant. De orgelkas werd vervaardigd door Jacob Beuijssen uit Boxmeer. Het rugpositief kon begin 1863 in gebruik worden genomen, en in 1864 was het eerste gedeelte voltooid. In 1882 werd orgel het door de bouwer vergroot en voltooid. Adema plaatste in 1896 een Barker-machine op het Hoofdwerk. In 1941/1942 voerde Joseph Adema een restauratie uit, waarbij hij de dispositie ook wijzigde, hierbij geadviseerd door mr. Arie Bouman. Het werd jarenlang niet gebruikt, totdat in 1985 aan de bel werd getrokken. Het instrument was al in 1973 door de gemeente Amsterdam gekenmerkt als een uitzonderlijk instrument in de klasse A.
Restauratie liet lang om zich wachten: pas in 1997 werd begonnen door Vermeulen uit Weert. Hans van der Harst stelde een plan op voor de restauratie. Na het opgaan van Vermeulen in het bedrijf van Flentrop zette deze firma de restauratie van het pijpwerk voort. De windladen, blaasbalgen en het rugpositief werden uitbesteed aan de firma Elbertse te Soest. Nadat Hans van der Harst zich als adviseur terug had getrokken werd Ton van Eck aangesteld. In 2005 werd bekend dat de restauratie van het orgel voorlopig werd stopgezet. In de kerk was alleen de lege orgelkas aanwezig. Gelukkig kon in januari 2006 de opbouw weer worden voortgezet. Op 25 september 2006 is het orgel opnieuw in gebruik genomen. Het orgel werd daarbij bespeeld door Ton van Eck en Wim Diepenhorst.

Technische Daten

Anzahl Register pro Manual
- Hoofdwerk	13
- Rugwerk	10
- Bovenwerk	12
- Pedaal	10
Gesamtzahl der Stimmen	45
Tastentraktur	Mechanical
Registertraktur	Mechanical
Windlade(n)	Slider chests
Tonhöhe	a' = 482 Hz
Temperatur	Equal temperament

Disposition
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16' - 1882, Bourdon 16', Octaaf 8', Portunaal 8' - 1882, Holpijp 8', Open Quint 6' - 1882, Octaaf 4', Openfluit 4' - 1882, Quint 3', Octaaf 2' - 1867, Cornet V sterk (8') (from g°) - 1867, Mixtuur III-IV sterk (2'), Trompet 8', Bock - tremulant.
Rugwerk (C-f'''): Bourdon 16' (from g°), Salicet 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Vioolprestant 4', Dulcina 4', Holfluit 4', Piccolo 2', Cornet III sterk (4') (from g°), Fagot Hobo 8', Tremulant.
Bovenwerk (C-f'''): Bourdon 16' - 1882, Prestant 8' - 1882, Viola di Gamba 8', Vox Coelestis 8' - 1882, Holpijp 8', Octaaf 4' - 1882, Gemshoorn 4', Viola 4' - 1882, Violine 2' - 1882, Sesquialter I-II sterk (2 2/3') - 1882, Euphone 16', Clarinet 8' - 1882.
Pedaal (C-f'): Major 32' - 1882, Prestant 16' - 1882, Violon 16' - 1882, Subbas 16' - 1874, Quint Gedekt 12' - 1882, Cello 8' - 1882, Gedekt 8' - 2006, Gedekt 4' - 1882, Bazuin 16', Trompet 8'.
Koppeln: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Bovenwerk - Rugwerk.
Nebenregister und Spielhilfen: Ventil, Combinaties voor derde manuaal (links en rechts).

Übrige dispositiondaten
Mehrere dispositionen	De oorspronkelijke dispositie luidde: Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 16', Octaaf 8', Holpijp 8', Portunaal 8', Quint 5 1/3', Octaaf 4', Dolce 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (8', vanaf g), Mixtuur III-IV sterk (2'), Trompet 8'. Rugwerk: Bourdon 16' (discant), Salicet 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Salicet 4', Vioolprestant 4', Holfluit 4', Piccolo 2', Cornet III sterk (4'), Kromhoorn 8', Tremulant . Bovenwerk (in zwelkast): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Vox Coelestis 8', Octaaf 4', Viola 4', Gemshoorn 4', Doublet 2', Sexquialter I-II sterk (2 2/3'), Euphone 16', Schalmey 8'. Pedaal: Majorbas 32', Prestant 16', Subbas 16' (unit), Violon 16', Holquint 10 2/3', Cello 8', Gedekt 4', Bazuin 16', Klaroen 4'. Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Bovenwerk - Rugwerk. Vanaf 1942 was de dispositie: Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 16', Octaaf 8', Roerfluit 8' - 1864/1942, Portunaal 8', Octaaf 4', Fluit Harmoniek 4' - 1864/1942, Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (8') (vanaf g), Mixtuur IV-V sterk (1 1/3') - 1942, Groot Sexquialter I-II sterk (5 1/3') - 1942, Trompet 8'. Rugwerk: Salicet 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Vioolprestant 4', Holfluit 4', Flageolet 2' - 1942, Sifflet 1' - 1942, Cornet III sterk (4') (vanaf g), Cymbaal IV sterk (1/2') - 1942, Kromhoorn 8', Tremulant. Bovenwerk (in zwelkast): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Vox Coelestis 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Doublet 2', Sexquialter I-II sterk (2 2/3'), Scherp IV sterk (1') - 1942, Trechterregaal 16' - 1942, Schalmey 8'. Pedaal: Major 32', Prestant 16', Subbas 16' - unit, Openbas 8' - 1942, Wijdgedekt 8' - 1942, Koraalbas 4' - 1942, Holquintadeen 4' - 1942, Nachthoorn 2' - 1942, Ruischpijp IV sterk (2') - 1942, Bazuin 16', Klaroen 4'. Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Bovenwerk - Rugwerk. Speelhulpen: Ventil, Combinaties voor derde manuaal (links en rechts), Bock (Calcantenbel).

Übrige dispositiondaten

Mehrere dispositionen

De oorspronkelijke dispositie luidde:
Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 16', Octaaf 8', Holpijp 8', Portunaal 8', Quint 5 1/3', Octaaf 4', Dolce 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (8', vanaf g), Mixtuur III-IV sterk (2'), Trompet 8'.
Rugwerk: Bourdon 16' (discant), Salicet 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Salicet 4', Vioolprestant 4', Holfluit 4', Piccolo 2', Cornet III sterk (4'), Kromhoorn 8', Tremulant .
Bovenwerk (in zwelkast): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Vox Coelestis 8', Octaaf 4', Viola 4', Gemshoorn 4', Doublet 2', Sexquialter I-II sterk (2 2/3'), Euphone 16', Schalmey 8'.
Pedaal: Majorbas 32', Prestant 16', Subbas 16' (unit), Violon 16', Holquint 10 2/3', Cello 8', Gedekt 4', Bazuin 16', Klaroen 4'.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Bovenwerk - Rugwerk.

Vanaf 1942 was de dispositie:
Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 16', Octaaf 8', Roerfluit 8' - 1864/1942, Portunaal 8', Octaaf 4', Fluit Harmoniek 4' - 1864/1942, Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (8') (vanaf g), Mixtuur IV-V sterk (1 1/3') - 1942, Groot Sexquialter I-II sterk (5 1/3') - 1942, Trompet 8'.
Rugwerk: Salicet 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Vioolprestant 4', Holfluit 4', Flageolet 2' - 1942, Sifflet 1' - 1942, Cornet III sterk (4') (vanaf g), Cymbaal IV sterk (1/2') - 1942, Kromhoorn 8', Tremulant.
Bovenwerk (in zwelkast): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Vox Coelestis 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Doublet 2', Sexquialter I-II sterk (2 2/3'), Scherp IV sterk (1') - 1942, Trechterregaal 16' - 1942, Schalmey 8'.
Pedaal: Major 32', Prestant 16', Subbas 16' - unit, Openbas 8' - 1942, Wijdgedekt 8' - 1942, Koraalbas 4' - 1942, Holquintadeen 4' - 1942, Nachthoorn 2' - 1942, Ruischpijp IV sterk (2') - 1942, Bazuin 16', Klaroen 4'.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Bovenwerk - Rugwerk.
Speelhulpen: Ventil, Combinaties voor derde manuaal (links en rechts), Bock (Calcantenbel).

Literatur	Orgels in Nederland / mr. A. Bouman. - Amsterdam: Allert de Lange, 1943. - (Heemschutserie ; 34). Orgels in Katholiek Amsterdam : II. De Duif / Piet Visser. - In: De Schalmei, 1e Jaargang Nr. 4, Juli 1946. Mixturen / [Mr. A. Bouman]. - In: De Schalmei, 1e Jaargang Nr. 5, September 1946. Honderd jaar Adema-orgels / Piet Visser. - Amsterdam : fa. Joseph Adema - Hubert Schreurs Kerkorgelbouw, 1954. - Uitgegeven t.g.v. het honderdjarig bestaan van de firma. Werk van 1956-1960 : Orgels volgens mechanisch, electrisch en pneumatisch systeem : Adema's Orgelbouw van 1854 - Hubert Schreurs. - Amsterdam : Adema's Orgelbouw van 1854, 1961. Bij de foto's. - In: Het Orgel, jrg. 60 nr. 11, november 1964. Orgels in Amsterdam 1 : Rooms-Katholieke en Oud-Katholieke kerken en instellingen / Cor Boer, Theo Proeskie. - Amsterdam: Annie Bank, 1980. Orgels in Noord-Holland : Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse kerkorgels / Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot. - Schoorl : Uitgeverij Pirola, 1996. Rooms-katholieke kerken in Amsterdam 1306-1935 / Simon van Blokland. - Amsterdam : Stadsuitgeverij Amsterdam N.V., 2002. Restauratie Smits-orgel 'De Duif' van start / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 45 nr. 1, januari 2003. Het historische orgel in Nederland 1858 - 1865 / Teus den Toom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2003. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 8). Nieuws uit de orgelwereld : Restauratie orgel 'De Duif' stilgelegd / Gerco Schaap [red.]. - In: De Orgelvriend, jrg. 47 nr. 5, mei 2005. Kort nieuws : Restauratie van het Smits-orgel in De Duif te Amsterdam hervat. - In: De Orgelkrant, jrg. 11 nr. 4, april 2006. Het Smits-orgel in De Duif / Peter Prins [red.]. - Amsterdam : Vereniging van Vrienden van Stadsherstel Amsterdam, 2006. - (Nieuwsbrief nr. 62, september 2006). Smits-orgel De Duif in gebruik genomen / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 48 nr. 11, november 2006. Het Smits-orgel van 'De Duif' in Amsterdam / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 56 nr. 5, mei 2014. De orgelmakers Smits te Reek (bij Grave) / J.G.P.G. Boogaarts. - Zutphen : WalburgPers, 2017.
Aufnahmen	De Duif - Amsterdam : Rinck - Brahms - Mozart - Schumann - Reubke / Stephan van de Wijgert. - Tuliprecords TURE 185012 (CD). - 2013. Orgels van Stadsherstel Amsterdam NV / Ton van Eck, orgel m.m.v. Henk van Twillert, saxofoon. - Stadsherstel Amsterdam C12456 (CD). - 2007.
Weblinks	http://www.xs4all.nl/~deduif/Smits%20orgel/Smits-orgel-text.html

Bild: Willem IJdo

Quelle: Collectie Universiteit van Utrecht

Bild: Janco Schout

Bild: Piet Bron