Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Willem IJdo. Datering: 18 February 2017.

Foto: Willem IJdo

Amersfoort, Nederland (Utrecht) - Grote- of St. Joriskerk
Gemeente: Amersfoort
Adres: Hof 1, 3811 CJ, Amersfoort
Website: http://www.sintjoriskerk-amersfoort.nl/

Beschrijving nr.: 1000663.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0006 (Eerste nummering (vóór december 1958)), GR2529 (Nieuwe editite).

Gebouwd door: Carl Friedrich August Naber (1844)
Het orgel bevat ouder materiaal: Pijpwerk uit 1551 van Cornelis Gerritsz, Pijpwerk uit 1636 van Galtus Germer van Hagerbeer

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1844 Carl Friedrich August Naber  nieuwbouw
1925 J. de Koff & Zoon  restauratie
1970 J. de Koff & Zoon  restauratie
1972 firma D.A. Flentrop  restauratie
1995 Flentrop Orgelbouw  restauratie

  • Carl Friedrich August Naber bouwde in 1844/1845 zijn grootste orgel voor de Joriskerk in Amersfoort. Het werd geplaats op het gotische oxaal, tussen koor en schip. In het orgel verwerkte hij zes stemmen van het vorige orgel uit 1551, gemaakt door Cornelis Gerritsz. In dit orgel bevond zich ook pijpwerk van Hagerbeer uit 1636, dat eveneens bewaard is gebleven. Op 9 november 1845 is het orgel in gebruik genomen. Het werd onderhouden door Naber tot 1851. Vanaf 1856 werd dit werk door Knipscheer uitgevoerd. Omdat de kerkvoogden niet tevreden waren over het werk van Knipscheer gaat het onderhoud in 1873 over naar Witte. Het orgel verkeerde niet in al te beste staat, maar het orgel kon wegens geldgebrek niet worden hersteld. In 1886 volgden zelfs plannen voor nieuwbouw, maar ook dit ging niet door. Witte restaureerde het Naber-orgel in 1886, waarna het op 15 november 1886 door J.A. Gullen werd gekeurd. In 1898 verving Witte de Quintadeen 8' door een Voix Céleste 8'.
  • J. de Koff werkte aan het orgel in 1903, 1925 en 1935. Drie registers sneuvelden hierbij. De pedaalomvang werd rond 1900 uitgebreid van C-c' naar C-f'. In 1925 is een vrij pedaal aangelegd.
  • De dispositiewijzigingen werden in 1970-1972 weer ongedaan gemaakt. Een restauratie werd uitgevoerd door J. de Koff & Zoon, en voltooid door D.A. Flentrop. Het orgel werd bij deze gelegenheid aan de westwand gehangen, en het oxaal werd hersteld. De nieuwe Dulciaan 8' is afkomstig uit het gesloopte Naber-orgel in Vriezenveen uit 1853. De restauratie werd afgesloten met een officiële ingebruikname op 15 december 1972 met een concert door Willem Hülsmann. Flentrop voerde in 1995 een nieuwe restauratie uit. Hierbij werd de mechaniek volledig gereviseerd. Op 31 maart 1995 is het weer in gebruik genomen, bij welke gelegenheid het bespeeld werd door Herman van Vliet, Jaap Remmelzwaal en Rudi van Straten.
  • De orgelkas is in de jaren 2011-2014 opnieuw geschilderd en verguld door de firma De Jongh uit Waardenburg.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk13
- Rugwerk9
- Bovenwerk11
- Pedaal6
Totaal aantal stemmen39
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 437 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk75 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8' - 1636, Holpijp 8', Octaaf 4' - 1636, Openfluit 4', Quint 3' - 1636, Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur IV-VI sterk, Scherp III-IV sterk - 1970, Fagot 16', Trompet 8'.
Rugwerk (C-f'''): Prestant 8', Bourdon 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Holfluit 4', Woudfluit 2', Sesquialter II sterk - 1551/1970, Mixtuur III-V sterk, Dulciaan 8' - 1853 (uit Vriezenveen).
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8' - 1551/1844, Quintadena 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Fluit 4', Nasard 3', Gemshoorn 2', Flageolet 1', Hoboe 8', Vox Humana 8', Tremulant - 1970.
Pedaal (C-f'): Prestant 16', Subbas 16', Octaafbas 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk (ca. 1900), Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Rugwerk - Hoofdwerk (1994).
Speelhulpen: Tremulant voor het gehele werk - 1995.

Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Groote Hervormde Kerk te Amersfoort heeft 38 sprekende stemmen, drie klavieren en vrij pedaal. Dit Orgel is in 1844 door C.F. Naber, uit Deventer, gebouwd.
Organist de Heer H.J. Cruijff.
Hoofdklavier: Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 4-6 st., Cornet 5 st., Fagot 16', Trompet 8'.
Bovenklavier: Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Fluit 4', Nazard 3', Gemshoorn 2', Flageolet 1', Vox Humana 8', Hobo 8'.
Rugwerk: Prestant 8', Bourdon 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Holfluit 4', Woudfluit 2', Sexquialter 2 st., Mixtuur 3-5 st., Dulciaan 8'.
Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'.
Stomme registers: Afsluitingen, Koppelingen, Ventiel, Schel, Tremulanten.
Verschillende disposities De dispositie van het orgel vóór 1967 luidde:
Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8' (1636), Holpijp 8', Octaaf 4' (1636), Openfluit 4', Quint 3' (1636), Octaaf 2', Mixtuur IV-VI sterk, Cornet V sterk, Fagot 16', Trompet 8'.
Rugwerk: Prestant 8', Bourdon 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Holfluit 4', Woudfluit 2', Sesquialter II sterk (1551/1844), Mixtuur III-V sterk, Echo-Trompet 8' (De Koff).
Bovenwerk: Prestant 8' (1636), Holpijp 8' (1551/1844), Vioolprestant 8' (De Koff), Viola di Gamba 8', Vox Céleste 8' (De Koff), Octaaf 4' (1636), Fluit 4' (1551), Nasard 3', Gemshoorn 2', Hoboe 8', Vox Humana 8', Tremulant .
Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk (ca. 1900).
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Berichten. - In: Het Orgel, 22e Jaargang No. 4, Januari 1925.
  • Nieuwe en Herstelde Orgels : Amersfoort (St. Joriskerk) / A.J.C. Mooij. - In: Het Orgel, 22e Jaargang No. 10, Juli 1925.
  • De orgelgeschiedenis van de St. Joriskerk : Galtus Germer van Hagerbeer en Andries Duyschot muntten uit in orgelbouw : Naber bouwde het laatste orgel / drs. M.A. Vente. - In: Amersfoortsch Dagblad, zaterdag 27 mei 1939.
  • Het orgel in de Grote of St. Joriskerk te Amersfoort / A. Bouman. - In: Organist & Eredienst, jrg. 11, nr. 117, mei 1942.
  • Gegevens, behorende bij de Orgelkalender 1963. - In: Het Orgelblad, jrg. 5 nr. 12, december 1962.
  • Uit de krant geknipt : De orgels in de Sint-Joriskerk : Verleden, heden en toekomst / Cornelis van Zwol. - In: De Orgelvriend, jrg. 9 nr. 10, oktober 1967.
  • Bij de foto's / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 64 nr. 4, april 1968.
  • Klein-orgelboek (deel 1). - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1970].
  • Restauratie van het orgel van de Grote- of St.Joriskerk te Amersfoort bijna voltooid. - In: De Orgelvriend, jrg. 15 nr. 1, januari 1973.
  • Het orgel in de St. Joriskerk te Amersfoort. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 5, mei 1973.
  • Gerestaureerde 19e eeuwse orgels. - In: Het Orgel, jrg. 73 nr. 11, november 1977.
  • Langs kerken en kapellen : Orgeltocht door Nederland. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1977].
  • Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
  • De orgels in de St.Joris- en in de Grachtkerk : Overgenomen uit: Utrechts Orgellandschap / Bert Wisgerhof. - In: De Orgelvriend, jrg. 22 nr. 9, september 1980.
  • Berichten : Heringebruikname Naber-orgel te Amersfoort. - In: Het Orgel, jrg. 91 nr. 4, april 1995.
  • De orgels in de Grote- of Sint-Joriskerk te Amersfoort / Jaap van der Steeg, Rudi van Straten, Jaap Remmelzwaal. - Amersfoort: Culturele Commissie St.-Joriskerk; Kerkvoogdij Hervormde Gemeente, 1995.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Luisterrijk : Nederlandse kerkorgels in beeld / Carel van Gestel. - Alphen aan den Rijn: Atrium, 1998.
  • Het historische orgel in Nederland 1840 - 1849 / Peter van Dijk (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2002. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 6).
  • Overzichtscatalogus Amersfoort Orgelstad / Jan Schuring. - In: Amersfoort Magazine Special Open Monumentendag, Jrg. 5, Nr. 4, September 2002.
  • De orgels in de Lutherse Kerk, de Joriskerk, de Oud-Katholieke Kerk en de Franciscus Xaveriuskerk in Amersfoort / Rogér van Dijk. - In: De Orgelkrant, jrg. 10 nr. 6, juni 2005.
  • Amersfoort orgelstad : Jubileum-orgeldag 50 jaar de Orgelvriend : Programmaboekje - 4 oktokber 2008. - Bijlage bij: De Orgelvriend, jrg. 50 nr. 10, oktober 2008.
Opnamen
  • Koraalbewerkingen door de eeuwen heen / Bram Brandemann. - Gebr. Koster CNR01 (CD).
  • Vincent de Vries speelt koraalbewerkingen van Feike Asma en Jan Zwart / Vincent de Vries. - Excellent Recordings ER132418 (CD). - 2018.
  • Vincent de Vries : St. Joriskerk te Amersfoort : Andriessen - Bach - Krebs - Guilmant - Halsey e.a. / Vincent de Vries - Excellent Recordings ER132318 (CD). - 2018.
  • J.S. Bach / Rien Donkersloot. - RDSL 175004 (CD). - 2016. - Opgenomen op het koor- en het hoofdorgel.
  • Saving all my love for you / Henk Veldman m.m.v. Marjon Strijk, sopraan. - Fresco Records FR 15115 (CD). - 2015.
  • Organ St.-Joriskerk Amersfoort / Rien Donkersloot. - RDSL 175003 (CD). - 2015.
  • Jan Zwart 1877-1937 : Orgelwerken II / Dirk Jansz. Zwart. - Festivo 6962 282 (4CD). - 2010. - Met als extra live-opnamen van Jan Zwart uit Amsterdam en Berlijn.
  • Kampen - Amersfoort - Hasselt : Koraalbewerkingen / Minne Veldman. - STH 1408182 (CD). - 2009. - Opgenomen in Kampen (Bovenkerk), Amersfoort (Joriskerk) en Hasselt (Stephanuskerk).
  • Jan Zwart 1877-1937 : Orgelwerken I / Dirk Jansz. Zwart. - Festivo 6962212 (3-CD). - 2009.
  • Rondom Advent en Kerst / Bram Brandemann. - Chapelle CCD 7001 (CD). - 2008.
  • Koraalkunst : Psalm- en Liedbewerkingen uit Nederland, Duitsland en Frankrijk / Willem Harold Boog. - JQZ 98038 (CD). - 2007.
  • Jan J. van den Berg 60 jaar concertorganist / Jan J. van den Berg. - CD 18450511 (CD). - 2006.
  • Jubileum Herman van Vliet 40 jaar organist. - Festivo 6951 812 (CD). - 2001. - Opgenomen in de Sint Joriskerk te Amersfoort en de Evangelisch Lutherse Kerk in Den Haag.
  • Virtuoos dubbelconcert / Peter Wildeman & Martin Mans. - STH Favourites 198043 (CD). - Opgenomen op twee orgels.
  • Koraalbewerkingen door de eeuwen heen / Bram Brandemann. - Uitgave in eigen beheer (CD). - 2000.
  • Evert van de Veen vol. 5 : Koraalbewerkingen van Geert Gringhuis, Fokko J. Bennen, Evert van de Veen. - STH Favourites 198054 (CD). - 1999.
  • 4 improvisaties / Jan Mulder. - Miller Music (CD). - 1998. - Uitgave van De Hoop Music, Dordrecht.
  • St. Joriskerk Amersfoort 750 jaar / Herman van Vliet, Willem Hendrik Zwart, Feike Asma, Willem Hülsmann, Adriaan C. Schuurman, Willem Weijland. - Festivo 6921 672 (CD). - 1998.
  • Hommage : Organisten spelen bewerkingen van Addie de Jong. - Sacred Music STH CD 198006. - Opnamen uit 1998.
  • Hein Hof bespeelt acht historische Amersfoortse orgels / Hein Hof m.m.v. Martin Lorijn en de Gregoriaanse Scola. - Cantilena (CD). - 1997.
  • Feike Asma - André Knevel / André Knevel. - STH Records 197 022 (CD). - 1997.
  • Jan J. van den Berg concerteert in Amersfoort : Koraalbewerkingen van Adriaan C. Schuurman. - Cantilena BM 1075-2 (CD). - 1997.
  • 4 improvisaties / Jan Mulder. - Artistique 6301 (CD). - 1996. - Korte CD uitgegeven door De Hoop Music.
  • Herman van Vliet : St. Joriskerk, Amersfoort. - Festivo FECD 139 (CD). - 1995.
  • Herman van Vliet : St. Joriskerk Amersfoort. - Festivo FECD 128 (CD). - 1994. - (Wereldpremières).
  • St. Joriskerk Amersfoort / Peter Eilander. - Sonate SNT CD 8308 (CD). - 1993.
  • Van renaissance tot romantiek : Willem van Twillert bespeelt vijf historische orgels. - VLS-records VLS 0185 (LP). - 1985.
  • Pieter Stolk bespeelt de orgels van de Evangelisch Lutherse Kerk te Den Haag en de St. Joriskerk te Amersfoort. - STB Studio Laren 220202 (LP). - 1984.
  • Jan Bonefaas improviseert : St. Joriskerk Amersfoort. - Cantilena AG 1839 (LP).
Links http://dejonghwaardenburg.nl/project/orgel-amersfoort/
YouTube
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 October 2008.
Foto: Piet Bron
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Calendar november 1963 (Stichting Orgelcentrum).
Bron: Calendar november 1963 (Stichting Orgelcentrum)
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 30 November 2011.
Foto: Tjalling Roosjen